جای خالی استادی كه با دعا اعجاز می كرد

دو سال است كه دیگر درس های آقامجتبی تهرانی برگزار نمی شود و آنان كه به صحبت های گرم و آرام او خو گرفته بودند، فقط دل به نوارها و فیلم های او خوش می كنند ولی چه سود كه هیچ چیز جای استاد را پر نمی كند.

همانگونه كه حضرت آیت الله خامنه ای در پیام تسلیت خود فرمود، ارادتمندان و جوانان از مجالس پر فیض و درس‌های سازنده‌ی این معلم اخلاق بهره می‌بردند و انصافا مباحث اخلاقی آقا مجتبی سرلوحه ای برای زندگی بسیاری از مومنان تهران بود و اینگونه بود كه با رفتنش، سالكان كوی حقیقت و رهروان راه طریقت عزادار شدند و جای خالی او را در شب های ماه مبارك رمضان و ماه محرم به نظاره می نشینند.

آیت الله علی اكبر رشاد نیز كه 30 سال در محضر این فقیه و عالم ربانی در مباحث فقهی، اصولی و اخلاقی تلمذ كرده می گوید: از ایشان در حدود 30 سال دروس اخلاق و عرفان و سلوك باقی مانده و این مجموعه از حدود دو دهه پیش به بنده سپرده شد تا در تدوین آن نظارت داشته باشم و مجموعه كتاب های اخلاقی آیت الله آقامجتبی به بیش از 30 جلد است كه بحث های سلوكی این استاد اخلاق بیش از 20 جلد خواهد بود.

رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران از علاقه مندان به مباحث اخلاقی خواست تا همچنان ارتباط خود را از طریق مراجعه به آثار آقامجتبی حفظ كنند و تاكید كرد: آیت الله آقامجتبی اسوه و الگویی برای همه بود و امیدوارم همواره نصب العین علاقه مندان و مردم باشند و سعی كنند برداشتی را كه از ایشان دارند در خودشان محقق كنند.

هنوز خنده های ملیحانه و آرام استاد در گوش شاگردان است كه گویی پس از بیان حدیث و روایت به درجه ای از اطمینان دست می یافت و همیشه مطالب بلند عرفانی و اخلاقی را در ساده ترین جملات بیان می كرد تا مبادا تشنگان سلوك الهی كه از قشرهای مختلف مردم هستند از فیض درك معارف معصومین(ع) محروم بمانند.

حجت الاسلام رضا قاسمی مدیر مدرسه امام رضا(ع) گفت: آیت الله آقامجتبی تهرانی در ابعاد مختلف سرآمد بود و با وجود این كه یك مجتهد جامع الشرایط بود ولی در عین حال در مباحث غیرفقهی نیز به صورت فقیهانه وارد می شد و در مسائل اخلاقی نیز اجتهاد گونه بررسی می كرد و به همین دلیل طلبه ها و دانشجویانی كه اهل دقت بودند و تلاش می كردند تا مطالب دینی را به صورت عمیق بیاموزند؛ به محضر وی می آمدند و در جایی دیگر قانع نمی شدند.

قاسمی در ادامه به طلاب و دانشجویان توصیه كرد تا از مطالب علمی و اخلاقی این عالم عامل ربانی بهره مند شود و افزود: در طول 30 سال كه در حوزه هستم با بسیاری از علماء آشنا شدم ولی شخصیتی مانند آقامجتبی ندیدم كه در مباحث اینقدر دقیق باشد و حتی در سیره عملی خود بسیار دقیق بود.

یكی از ویژگی های مباحث آقامجتبی اجتهاد و مرجعیت است كه به گفته برخی از شاگردانش در مسائل اخلاقی نیز به صورت موشكافانه و استادانه وارد می شد.

تمام مباحث اخلاقی مرحوم آیت الله آقامجتبی تهرانی كه به گفته آیت الله رشاد به شكل منظم منتشر شده در مناسبت های مختلف است كه به عنوان نمونه می توان به تحلیل قیام عاشورا اشاره كرد كه با عنوان سلوك عاشورایی در چهار دفتر منتشر شده است.

این مباحث كه در حال و هوای عاشورای حسینی برای عزاداران بیان شده شامل تعاون و همیاری، امر به معروف و نهی از منكر، هجرت و مجاهدت و دین و دینداری است.

البته مجموعه های صوتی دروس اخلاق شامل مباحث حدیث پارسایی و قیام و انقلاب امام حسین (ع) از سوی دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله آقامجتبی تهرانی در اختیار علاقه مندان و مشتاقان مباحث اخلاقی قرار می گیرد؛ هرچند مجموعه این آثار به صورت متنی، شنیداری یا دیداری نیز از پایگاه اطلاع رسانی این استاد در دسترس مردم دیندار سراسر كشور و فراتر از مرزهای جغرافیایی است.

جای خالی آیت الله آقامجتبی تهرانی نیز همچون بسیاری از عارفان و علمای اخلاق، پس از رحلتش عیان شد و گمنامی او نشانه ای برای سالكان مقام های عارفانه بود ولی هستند كسانی كه همچون آقامجتبی از شهرت فرار كرده و در گوشه ای به هدایت و موعظه می پردازند و اخلاص خود را در گمنامی می جویند.

حجت الاسلام احمد واعظی رییس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: اگرچه آیت الله آقامجتبی تهرانی با شخصیتی كه داشت و در شعاع وجودی خود یگانه بود ولی بحمدالله در جامعه ما علمایی وجود دارند كه بتوانند نیازهای اخلاقی و معنوی مردم را برطرف كنند و امیدواریم جایگاه و منزلت این اساتید اخلاقی در قلوب مومنین و جوانان بارور شود.

حجت الاسلام علیرضا رجالی تهرانی به خبرنگار معارف ایرنا گفت: افرادی مانند آیت الله العظمی آقامجتبی تهرانی و سایر علمای اخلاق در میان سالكان و اهلش شناخته شده بودند و در زمان حیاتشان نیز از جلسات و راهنمایی های آنان استفاده می كردند، هرچند تا زمانی كه زنده بودند در میان مردم بسیار گمنام و ساده می زیستند.

وی یكی از دلایل ناشناخته ماندن گوهرهایی مانند آیت الله آقامجتبی را در میان عموم مردم، دنیاگریزی و دوری آنان از شهرت دانست و گفت: كسانی مانند آقامجتبی چنین روحیه ای دارند و به محض اینكه از آنان تعریف می شود، اظهار ناراحتی می كنند و می توان گفت یكی از دلایل محبوبیت چنین افرادی و اضافه شدن مریدان علمای اخلاق پس از مرگشان اخلاص آنان است.

وی تاكید كرد: هرچند از دست دادن چنین بزرگانی، ضایعه ای برای مردم و كشور است، اما شناخت آنان پس از مرگ نیز برای بسیاری از مردم تاثیرگذار است و انگیزه ای می شود تا ضمن شناسایی سایر علما و اساتید اخلاقی، از وجود آنان برخوردار شوند.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: اخلاق، بستری اثرگذار است كه باعث می شود دین پذیری مردم و جوانان افزایش یابد، از این رو نه تنها آیت الله آقامجتبی تهرانی كه افرادی مانند آیت الله عبدالكریم حق شناس، احمد مجتهدی تهرانی و سایر علمای اخلاق، گرچه فقیه نیز بودند اما جنبه اخلاقی آنان باعث شد تا بسیاری از جوانان به سمت آنان جذب شوند.

آری، دو سال پیش تهران مسیحای خود را از دست داد و مردم مومن تهران را به ماتم نشاند ولی نه تنها در كلان شهر تهران كه در ایران اسلامی، گمنامانی كوی دوست را می جویند و همچون ستارگانی كه در تاریكی های شب، راه هدایت را به كاروانیان نشان می دهند؛ چراغی برای جویندگان معرفت به شمار می روند و وظیفه سالكان طریقت است تا خود را از چشمه های جوشان گمنامان معرفت سیراب كرده و به دنبال كوی دوست باشند كه «طی این مرحله بی همرهی خضر مكن، ظلمات است بترس از خطر گمراهی».

آقامجتبی تهرانی متولد سال 1316 هجری شمسی در تهران، تحصیل در علوم دینی و حوزوی را از دوران كودكی آغاز كرد و با هدایت و ارشاد پدر بزرگوار خود، برای چهار سال به مشهد مقدس مهاجرت كرد.

این استاد اخلاق، پس از گذراندن دوره سطح به قم مهاجرت كرد تا در حوزه نوپای آن زمان حضور یابد و سطوح عالی دروس حوزوی را نیز به اتمام برساند كه در این روزگار، محضر علمی بزرگانی چون حضرت امام خمینی(ره) ، مرحوم آیت الله‏العظمی بروجردی، آیت الله العظمی گلپایگانی و مرحوم علامه طباطبایی را درك كرد.

وی با نبوغ و پشتكار خود در جوانی به درجه اجتهاد رسید و مقبولیت علمی وی نزد حضرت امام خمینی(ره) به اندازه ای بود كه حضرت امام به وی اجازه داد تا تقریرات درس بیع شان را جمع آوری كرده و به صورت یك اثر مستقل منتشر كند؛ در همین ایام، كتاب مكاسب محرمه حضرت امام و دو جلد رسائل اصولی ایشان را تنظیم و منتشر كردند.

پس از درگذشت آیت الله العظمی بروجردی، حضرت امام خمینی(ره) آقا مجتبی تهرانی را مامور جمع آوری فتاوا و تنظیم اولین نسخه از رساله عملیه و مناسك حج خویش گردانید كه در همان ایام به چاپ رسید و در دسترس مقلدان قرارگرفت.

سه سال پس از تبعید امام خمینی (ره)، آقا مجتبی به نجف رفت ولی مدت زیادی طول نكشید كه امام به ایشان امر كردند تا در تهران حضور داشته باشد و لذا در سال 1349 به ایران بازگشت.

حضرت آیت الله آقامجتبی تهرانی از آن زمان تا پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی به اقامه نماز جماعت در مسجد جامع بازار پرداخت و تدریس سطوح عالی خود را در مدارس علمیه تهران آغاز كرد و تربیت و هدایت مردم را به دست گرفت.

این مرجع تقلید، پس از سال ها تدریس برای شاگردان و طلاب حوزه علمیه و نیز برگزاری جلسات عمومی اخلاق برای سالكان طریق معرفت، در سیزدهم دیماه سال 91 به لقاء الله پیوست و مردم مومن و شاگردان وی پیكر این استاد اخلاق را در روز اربعین حسینی و پس از اقامه نماز میت به امامت رهبر معظم انقلاب از مدرسه عالی شهید مطهری تشییع كرده و در كنار حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به خاك سپردند.

فراهنگ**1003**