بر اين اساس ارزيابي عمومي از ساخت و نصب المانهايي به بهانه فرارسيدن بهار و آغاز سال نو در كلانشهر مشهد كه نوروز هر سال ميزبان ميليونها زائر بارگاه مطهر حضرت علي بن موسي الرضا(ع) از اقصي نقاط ايران و جهان است در جذب مخاطب به واسطه ايجاد حض بصري، معناگرايي بهنگام و ايجاد نشاط و آرامش در محيط زندگي شهري مثبت بود.
اين اقدام در پايتخت معنوي ايران و دومين كلانشهر مذهبي جهان به حدي چشمگير بود و مورد استقبال عمومي قرار گرفت كه كاربران اينترنتي در فضاي مجازي با بازنشر تصاوير المانهاي معناگرا و خوش آب و رنگ نوروزي شهر مشهد سبب پيگيري افكار عمومي نسبت به تدام اين حركت و كم و كيف آن در سالهاي بعدي و حتي الگوگيري مسوولان شهري در ساير شهرهاي كشور شد.
اين عطف توجه عمومي به المانهاي شهري در مشهد از آن جهت شكل گرفت كه ساخت و نصب المانها در طراحي شهري علاوه بر بازگويي ويژگيهاي هر شهر تاثير مهمي بر نحوه برخورد و تعامل شهروندان با يكديگر و محيط شهري و هويت بخشي دارد.
اين حركت موفق شهرداري مشهد نمايان كرد كه نشانه ها و المانهاي شهري در زندگي شهروندان نقش مهمي ايفا مي كنند و با وجود خود در محيط شهري ضمن بيان معنا و ايجاد هويت در يك شهر با ايجاد فضاي زيبا و هنري، شهر را از حالت يكنواختي و تكراري خارج كرده، در كالبد شهر روح زندگي مي دمند و به محيط شهري مقياس زيستي و انساني مي بخشند و در نهايت خود را در ذهن بينندگان تثبيت مي كنند.
بر اين اساس نمادگرايي نشاط بخش و توجه تفكربرانگيز به معاني از طريق ساخت و نصب المانها در زندگي شهري تا آن اندازه حائز اهميت است كه به يكي از ارزشهاي شكل شهر و به مطالبه عمومي تبديل مي شود.
بطور كلي المان شهري به هرگونه سازه يا شكل هندسي گفته مي شود كه با جنبه هاي تزييني ساختماني و با استفاده از اصول هنري و زيبايي شناسي ساخته و در مكانهاي عمومي نصب شود.
المان تركيب شكلهاي هندسي و حجمها به همراه تداعي خاطره اي خوش، تاريخي پرافتخار يا ايجاد حس خوبي از نشاط و آرامش براي شهروندان است.
بر اين اساس اين تنديسها در صورت طراحي صحيح، اصولي و جذاب مي توانند به يكي از نمادهاي شهر تبديل و موجب جذب گردشگر شوند و تا مدتها در ذهن مسافران و گردشگران باقي بمانند.
به گفته دبير هنري ستاد فضاسازي استقبال از بهار در معاونت فرهنگي شهرداري مشهد طي سالهاي 1391، 1392 و 1393 به ترتيب 280، 185 و 86 مورد المان با مشاركت هنرمندان در اين شهر ساخته شد.
روند نزولي ساخت و نصب المانها در شهر مشهد طي اين سالها همانگونه كه در آغاز اين حركت توجه عمومي را به خود جلب كرده بود سبب ايجاد پرسش در ميان شهروندان و مسافران مشهد براي واكاوي چرايي رو به ضعف رفتن اين اقدام مثبت نيز شد.
طي چهار سال گذشته پيشرو بودن مشهد در ساخت المانهاي نوروزي بگونه اي بود كه حتي بسياري از المانهاي ساخته شده در اين شهر به شهرهاي ديگر اهدا و يا فروخته مي شد و حتي بسياري از المانها در سالهاي بعد نيز مورد استفاده طراحان شهرهاي ديگر قرار مي گرفت.
با اين وجود آمارها نشان مي دهد مشهد اخيرا جايگاهي مناسب در بين شهرهاي كشور در حوزه ساخت المانهاي مناسب و طراحي مناسب شهري نداشت و شهرهايي از جمله تبريز، اصفهان، تهران، رشت، بجنورد و شيراز وضعيت بسيار بهتري را در اين زمينه تجربه كردند.
* كاهش المانها با نظر معاونت فرهنگي شهرداري مشهد صورت گرفت
دبير هنري ستاد فضاسازي استقبال از بهار در معاونت فرهنگي شهرداري مشهد به خبرنگار ايرنا گفت: سال 1394 تعداد 100 المان با هزينه 25 ميليارد ريال براي جانمايي در اين شهر نظر گرفته و 50 المان نيز از سالهاي گذشته بازپيرايي شد.
حامد معدوليت در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: در ساخت المانهاي نوروزي امسال اهدافي همچون توجه ويژه به منطقه ثامن(محدوده شهري اطراف حرم مطهر)، ترويج بهار فاطمي و مفاهيم روز اجتماعي از جمله اقتصاد مقاومتي و جمعيت دنبال مي شد.
وي با اشاره به كاهش محسوس ساخت المان در مشهد ادامه داد: در سالهاي91، 92 و 93 به ترتيب 280، 185 و 86 المان در شهر مشهد با مشاركت هنرمندان ساخته شد.
دبير هنري ستاد فضاسازي استقبال از بهار در معاونت فرهنگي شهرداري مشهد
گفت: امسال 24 المان به صورت ويژه در اطراف حرم مطهر، المانهايي در مبادي ورودي شهر مشهد از جمله راه آهن، پايانه مسافربري و فرودگاه جانمايي و در اين ميان شش المان نيز بعد از ايام دهه فاطميه در سطح شهر مشهد نصب شد.
وي افزود: قطعا تغيير مديريت در شوراي اسلامي شهر مشهد و شهرداري باعث كاهش ساخت المانها شده است.
معدوليت گفت: بر اساس اين تغيير رويكرد تصميم گرفتيم المانهايي بسازيم كه سال آينده نيز بتوانيم از آنها استفاده كنيم و طوري نشود كه برخي از المانها را به صورت رايگان در اختيار شهرهاي ديگر قرار دهيم.
وي به تغييرات محسوس جانمايي المانها در سطح شهر نيز اشاره و بيان كرد: المانها بر اساس مفاهيم خاصي طراحي شده و در مكانهاي خاص جانمايي شدند.
معدوليت افزود: برخي المانها بر اساس انتقال مفاهيم طراحي شدند و اصلا در اين زمينه نيازي ديده نشده كه فضا براي عكاسي خانواده ها از آنها فراهم شود.
دبير هنري ستاد فضاسازي استقبال از بهار در معاونت فرهنگي شهرداري مشهد
همچنين اظهارداشت: امسال نتوانستيم ارتباط مناسبي را با هنرمندان برقرار كنيم و بسياري از هنرمندان در حوزه المانهاي شهري مشاركت نكردند.
يكي از مجسمه سازان مطرح خراسان رضوي نيز در ارتباط با نحوه ساخت و جانمايي المانهاي نوروز 94 گفت: در سالهاي گذشته هنرمندان با آزادي عمل بيشتري روبه رو بودند و شهرداري مشهد از آثار آنها استقبال مي كرد.
صالح موسويان با انتقاد نسبت به آثار برگزيده براي ساخت المانها افزود: 70 داور آثار هنرمندان را بررسي كردند اما بسياري از اين داوران اصلا با المانها آشنا نبوده و فضاي شهر مشهد را درك نكرده بودند، بر همين اساس بسياري از نظرات توسط مسوولان شهري به صورت خاص ارائه مي شد.
وي مدعي شد: مشاركت پايين هنرمندان با فعاليتهاي فرهنگي شهرداري مشهد موجب نارضايتي مردم شده زيرا بسياري از شهروندان از المانهاي امسال رضايت ندارند.
اين مجسمه ساز بر اين اعتقاد است كه مشهد جايگاه برتر خود را در حوزه ساخت المانها و زيباسازي شهري از دست داده است.
موسويان با تاكيد بر اينكه بايد پژوهشكده اي مناسب در حوزه ساخت المانها در مشهد داير شود افزود: برگزاري كارگاههاي تخصصي و تاسيس پژوهشكده اي مناسب براي ساخت المانهاي نوروزي در مشهد مي تواند بسياري از مشكلات موجود در اين زمينه را حل كند.
* مردم چه مي گويند
يكي از مسافران نوروز 94 كه به همراه خانواده خود به مشهد سفر كرده بود مي گويد زيباسازي امسال شهر مشهد به وسيله المانها رضايت بخش نيست زيرا سالهاي پيش المانهاي مناسبتري در سطح شهر مشهد جانمايي مي شد.
حسين هاديان خود را مسافر نوروزي همه ساله مشهد معرفي و بيان كرد: هرچند اعتقاد دارم نسبت به سال گذشته المانهاي بهتري ساخته و يا گلهاي مناسبتري در سطح شهر كاشته شده اما اين افت نسبت به سالهاي گذشته بسيار محسوس است لذا مسوولان بايد به اين موضوع توجه كنند كه زيباسازي شهري مي تواند زمينه رضايت مندي مردم را افزايش دهد.
يك شهروند مشهدي نيز گفت: المانهايي كه امسال ساخته شد نتوانست شور و نشاط خاصي را به شهر منتقل كند.
رضا احمدي افزود: اميدواريم سالهاي آينده فعاليتهاي شهرداري مشهد در حوزه زيباسازي شهري افزايش يابد و به جاذبه هاي اين شهر افزوده شود.
شهر سه و نيم ميليون نفري مشهد طي ايام نوروز 1394 ميزبان هشت ميليون مسافر و زائر بارگاه ملكوتي حضرت علي بن موسي الرضا(ع) بود.
* در فعاليت ستاد استقبال از بهار نقاط ضعفي وجود داشت
رييس كميسيون فرهنگي شوراي اسلامي شهر مشهد هم گفت: در حوزه ستاد استقبال از بهار در اين شهر نقاط ضعفي وجود داشت از جمله اينكه دبيرخانه آن بسيار دير راه اندازي شد.
حجت الاسلام حسنعلي اخلاقي اميري در حاشيه يكي از برنامه هاي بازديد اعضاي شوراي شهر مشهد از مناطق حاشيه و در جمع خبرنگاران افزود: همچنين حضور مردم در انتخاب آثار و راي و نظر آنها بسيار كم رنگ بود و به صورتي فعاليتهاي شهري در سالجاري به صورت خوب ديده نشد.
وي تاكيد كرد: هرچند فعاليتهاي ستاد استقبال از بهار نسبت به پارسال بهتر شده بود اما هنوز تا سطح ايده آل فاصله بسيار زيادي وجود دارد.
رييس كميسيون فرهنگي شوراي اسلامي شهر مشهد در خصوص اعمال نظر برخي مسوولان فرهنگي در حوزه آثار رسيده به ستاد استقبال از بهار شهرداري نيز گفت: برخي از اعمال نظرها در تكميل طرحها وجود دارد كه به نظر مي رسد بايد با مديريت بهتري اعمال شود.
كلانشهر مشهد با 328 كيلومترمربع مساحت و سه و نيم ميليون نفر جمعيت ثابت، سالانه پذيراي حدود 25 ميليون زائر و مسافر از اقصي نقاط ايران و جهان است.
7498/ 1858
مشهد - ايرنا - حدود چهار سال پيش مشهد به عنوان پيشرو در ميان شهرهاي كشور حركتي را در ساخت المانهاي شهري آغاز كرد كه محتواي كيفي و تاثيرگذاري آن بر شهروندان، مسافران و زائران مشهدالرضا(ع) خيلي زود موجب جلب توجه همگاني و زبانزد خاص و عام شد.
