مراحل برنامه ریزی حفاظت پلنگ تا پایان نیمه اول سال جاری تكمیل می شود

آرزو صانعی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا با یادآوری اخبار غم انگیز مرگ و میر پلنگ ها در كشور گفت: مساله مرگ و میر پلنگ ها كه در اثر عوامل متعددی به وجود آمده، توجه عمومی را به خود جلب كرده است.

وی افزود: بر این اساس امروز، مجموعه داده ها و اطلاعاتی كه در سه دوره مطالعاتی از وضعیت پلنگ در ایران جمع آوری شده بود، به كمك حفاظت از این گونه در خطر تهدید در كشور آمد.

صانعی اظهار كرد: در سال های اخیر مطالعات هدفمندی به منظور نیازسنجی های مرتبط با تدوین برنامه ملی عملیاتی پلنگ در ایران با همكاری ادارات كل حفاظت محیط زیست استان های كشور انجام شد كه بعد از برگزاری كارگاه برنامه ریزی در بهمن ماه 1393 در استان سیستان و بلوچستان، چارچوب اولیه ای در خصوص استراتژی ها، راهكارها و فعالیت ها بر اساس نیازسنجی های پیشین و به صورت منطقه ای برای حفاظت از پلنگ طراحی شد.

مدیرعامل موسسه تخصصی مطالعات پلنگ آسیایی ادامه داد: در این برنامه از تجربه سایر كشورها و برنامه های عملیاتی گربه سانان بزرگ در دنیا به ویژه ببر كه از سابقه فعالیت های حفاظتی به نسبت منسجم تری برخوردار است، به عنوان یكی از اولین گام ها در این فرآیند، مورد بررسی قرار گرفت.

صانعی گفت: پراكنش گسترده پلنگ در كشور، تنوع حاكم بر شرایط طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و موضوعات مدیریتی و حفاظتی این گونه در كشور بود كه سبب شد با درنظرگرفتن مطالعات در مورد وضعیت موجود و عوامل تهدید تاثیرگذار بر این زیرگونه در ایران، تجربه سایر كشورها، اصول و روش های برنامه ریزی و همچنین بررسی سایر اقدامات حفاظتی مرتبط كه توسط سازمان حفاظت محیط زیست تاكنون صورت گرفته و یا در دست انجام است، مدلی طراحی شود كه با شرایط پلنگ در ایران مطابقت داشته باشد.

مجری تهیه و تدوین برنامه ملی عملیاتی حفاظت و مدیریت پلنگ در ایران افزود: به دنبال برنامه تحلیل ذینفعان كه طیف وسیعی از افراد و گروه های تاثیرگذار و تاثیرپذیر از موضوع را شامل می شد، مجموع 14 دفتر از دفاتر ستادی سازمان حفاظت محیط زیست علاوه بر ادارات كل، همچنین 48 گروه شامل دستگاه های دولتی و غیردولتی در خارج از آن سازمان شناسایی شدند.

صانعی ادامه داد: مطابق تحلیل های صورت گرفته و با توجه به اهداف حفاظتی سازمان محیط زیست، استراتژی ها و همچنین اقدامات مرتبط با هر یك از ذینفعان بیرونی مشخص شد، در این راستا طی ماه های اخیر جلسات متعدد مرتبط با ذینفعان به منظور برنامه ریزی مشاركتی موضوع حفاظت از پلنگ انجام شده است.

وی اظهار كرد: با تلاش های اداره كل حفاظت و مدیریت شكار و صید سازمان حفاظت محیط زیست فضای مساعدی ایجاد شد كه بررسی و تحلیل دقیق موضوعات در سطح كارشناسی و اجرای مشاركتی فرآیندهای برنامه ریزی مرتبط با اقدامات و راهكارهای حفاظتی با همكاری بخش های مربوطه را آسان تر كرد.

صانعی ادامه داد: بر این اساس، موضوعات مرتبط با حفاظت و مدیریت این گونه جانوری كه از جنبه های متعددی با چالش های غیرقابل مقایسه ای نسبت به سایر گونه های گوشتخوار در كشور مواجه است، در برنامه ای جامع و همه سونگر لحاظ شده است.

وی گفت: بدیهی است پلنگ در ایران، یك فرصت مدیریتی برای سازمان حفاظت محیط زیست محسوب می شود و به این ترتیب، این برنامه وضعیت حفاظتی طیف وسیعی از زیستگاه ها و گونه ها را در حیطه پراكنش آن در كشور پوشش می دهد.

صانعی افزود: موضوعات مربوط به بیمه، خسارات، تعارضات و حضور دام در مناطق، تصادفات جاده ای، موضوعات مرتبط با زیستگاه ها، پایش و ارزیابی، تحقیقات، مسایل حقوقی و قانونی، محیط بانان و موضوعات مربوط به یگان حفاظت محیط زیست، برنامه های آموزشی، اطلاع رسانی، رسانه ها و حفاظت، موضوعات حفاظتی فرامرزی، وضعیت گونه های طعمه، برنامه های حفاظت مشاركتی، مسایل مرتبط با بیماری ها و دامپزشكی و تجهیزات و قرنطینه از جمله مباحثی هستند كه با مشاركت بخش های تخصصی مربوطه در سازمان حفاظت محیط زیست و خارج از آن سازمان در این برنامه لحاظ شده اند.

مدیرعامل موسسه تخصصی مطالعات پلنگ آسیایی ادامه داد: اینكه كدام فعالیت ها در راستای اهداف مشخص شده در هر موضوع از پیش در دست اقدام بوده است یا مراحل اجرا را طی می كند، با توجه به طیف وسیع موضوعات و به منظور جلوگیری از تكرار اقدامات پیشین و موازی كاری ها، اتلاف بودجه، زمان و ظرفیت های اجرایی مورد توجه قرار گرفته است.

صانعی گفت: در ارتباط با موضوع بیمه، بدیهی است كه به لحاظ شرایط گونه و به منظور افزایش قابلیت اجرایی و اثربخشی، اقدامات جدید و نوآوری هایی در این رابطه مورد نیاز خواهد بود كه با بیمه سایر گونه ها یا بیمه های موجود مربوط به دام متفاوت است.

وی افزود: در حال حاضر ارتباط با مراكز علمی و دانشگاهی و گروه های مردم نهاد برای استفاده حداكثری از ظرفیت های علمی و تخصصی موجود در كشور، در مردادماه سال جاری در دست اقدام است.

صانعی اظهار كرد: همچنین به منظور افزایش پایداری اثرات برنامه و دستیابی به اهداف چشم انداز تعریف شده، ضمن پرداختن به ساماندهی و مدیریت شرایط حفاظتی پلنگ، این برنامه به توسعه ظرفیت های داخلی، توانمندسازی نیروهای بومی، حفظ پویایی در بخش های تحقیقاتی و پژوهشی، اشتغال زایی، جلب مشاركت و ایجاد فضای همیاری ملی برای حفاظت از این گونه، زیستگاه ها و طعمه های آن می پردازد.

وی تاكید كرد: در نهایت بر این باوریم كه تراژدی غم انگیز مرگ پلنگ های ایرانی با اجرایی شدن برنامه ملی عملیاتی مدیریت و حفاظت این گونه در ایران، مدیریت خواهد شد.

از ابتدای سال جاری تاكنون 12 پلنگ در كشور تلف شده است كه با توجه به كاهش جمعیت این گونه در خطر تهدید، موجب نگرانی جامعه دوستداران حیات وحش و محیط زیست شده است.



** پلنگ ایرانی

پلنگ ایرانی با نام علمی anthera pardus saxicolor بزرگترین یا یكی از بزرگترین زیرگونه ‌های پلنگ است كه بومی غرب آسیا است و در فهرست جانوران در معرض خطر انقراض، اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست ( IUCN ) قرار دارد.

این پلنگ در بیشتر نقاط ایران پراكنده است اما اندازه‌ها و رنگ آنها با هم تفاوت قابل توجهی دارند. به طور كلی طول بدن پلنگ‌ های بالغ به ۱۶۰ و گاهی تا ۱۸۰ سانتی‌ متر می ‌رسد و طول دم آنها ۱۱۰ سانتی ‌متر است. وزن این پلنگ نیز تا ۹۰ كیلوگرم و ارتفاع آن تا شانه به ۷۵ سانتی ‌متر می ‌‌رسد.

ایران مهمترین زیستگاه پلنگ در خاورمیانه است و جمعیت مناسب پلنگ در این كشور امكان بقای گروه ‌های كوچك این حیوان در قفقاز، شرق تركیه و تركمنستان را از راه مهاجرت ‌های بین ‌مرزی افزایش می‌ دهد، با این حال تراكم جمعیتی پلنگ در ایران بسیار پایین است.

علمی(4)**9014**1834