به گزارش ايرنا، امام جعفر صادق، امام ششم شيعيان، در هفدهم ربيع الاول سال 83 هجري قمري در مدينه متولد گرديد؛ كنيه ايشان ابوعبدالله و لقبشان صادق مي باشد.
امام باقر(ع) پدر بزرگوار ايشان در مناسبتهاي مختلف به امامت و ولايت فرزندش جعفر صادق(ع) تصريح فرموده و شيعيان را پس از خودش به پيروي از او فرا مي خواند؛ لذا احاديث، زيادي مبني بر نص امامت حضرت صادق(ع) نقل شده است.
امام صادق در سال 114 هجري قمري پس از شهادت پدرش در سن 31 سالگي به امامت رسيد و دوران امامتش با اواخر حكومت امويان و اوايل حكومت عباسيان مصادف شد.
ـ امام جعفر صادق(ع) و حيات در عصري متفاوت
دوران امام جعفر صادق در ميان ديگر دورانهاي ائمه اطهار، دوراني منحصر به فرد بود و شرايط اجتماعي و فرهنگي عصر آن حضرت در زمان هيچ يك از امامان وجود نداشته است و اين به دليل ضعف بني اميه و قدرت گرفتن بني عباس بود.
جنبش فرهنگي و فكري و برخورد فرق و مذاهب گوناگون از ديگر ويژگي هاي منحصر به فرد عصر آن امام همام بود چرا كه پس از زمان رسول خدا(ص) ديگر چنين فرصتي پيش نيامده بود تا معارف اصيل اسلامي ترويج گردد، بخصوص كه قانون منع حديث و فشار حُكّام اموي باعث تشديد اين وضع شده بود لذا خلأ بزرگي در جامعه آنروز كه تشنه هرگونه علم و دانش و معرفت بود، به چشم مي خورد.
ـ نهضت عظيم علمي و پرورش شاگردان دانشمند
امام صادق با توجه به فرصت مناسب سياسي و نياز شديد جامعه، دنباله نهضت علمي و فرهنگي پدرش را گرفت و حوزه وسيع علمي و دانشگاه بزرگي به وجود آورد و در رشته هاي مختلف علمي و نقلي شاگردان بزرگي تربيت كرد.
هشام بن حكم، مفضل بن عمر كوفي جعفي، محمد بن مسلم ثقفي، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مؤمن طاق و جابر بن حيان از جمله شاگردان امام جعفر صادق(ع) هستند و همچنين تعداد شاگردان امام را تا چهار هزار نفر نوشته اند.
ابوحنيفه رئيس يكي از چهار فرقه اهل سنت مدتي شاگرد ايشان بود و خودش به اين موضوع افتخار كرده است.
امام از فرصت هاي گوناگوني براي دفاع از دين و حقانيت تشيع و نشر معارف صحيح اسلام استفاده مي برد. مناظرات زيادي نيز در همين موضوعات ميان ايشان و سران فرقه هاي گوناگون انجام پذيرفت كه طي آنها با استدلال هاي متين و استوار، پوچي عقايد آنها و برتري اسلام ثابت مي شد.
همچنين در حوزه فقه و احكام نيز توسط ايشان فعاليت زيادي صورت گرفت، به صورتي كه شاهراههاي جديدي در اين بستر گشوده شد كه تاكنون نيز به راه خود ادامه داده است.
بدين ترتيب، شرايطي مناسب پيش آمد و معارف اسلامي بيش از هر وقت ديگر از طريق الهي خود منتشر گشت، به صورتي كه بيشترين احاديث شيعه در تمام زمينه ها از امام صادق نقل گرديده و مذهب تشيع به نام مذهب جعفري و فقه تشيع به نام فقه جعفري خوانده مي شود.
ـ امام صادق(ع) و حقانيت براي اداره حكومت اسلامي
امام در كنار فعاليت گسترده علمي از مسائل سياسي و اجتماعي نيز غافل نبودند ودر كنار فعاليت هاي علمي و ديني از فرصت هاي مناسب براي ترويج حقانيت خود و بطلان هيأت حاكمه بهره مي برد و بدين منظور نمايندگاني را نيز به مناطق مختلف بلاد اسلامي مي فرستاد.
عباسيان براي كسب قدرت و محبوبيت در دلهاي مردم از وجهه اهل بيت پيامبر استفاده مي كردند و حتي شعارشان' الرضا في آل محمّد' بود؛ آنان به دنبال اشخاصي با وجهه مردمي بودند كه هم از بستگان پيامبر(ص) باشند و هم درميان مردم محبوبيت داشته باشند، لذا بهترين شخص در نظر عباسيان امام صادق(ص) بود اما امام پيشنهاد آنان را رد كردند و فرمودند: نه شما از ياران من هستيد نه زمانه، زمانه من است.
پس از به قدرت رسيدن عباسيان، فشار بر شيعيان افزايش يافت و با روي كار آمدن منصور عباسي اين فشار به اوج خود رسيد؛ امام نيز از اين فشار ها مستثني نبود. اين دوران، يعني چند سال آخر عمر آن حضرت بر خلاف دوران اوليه امامتشان، دوره سختي ها و انزواي دوباره آن حضرت و حركت علمي و فرهنگي تشيع بود.
سرانجام كار به جايي رسيد كه با تمام فشارها، منصور چاره اي نديد كه امام صادق را كه رهبر شيعيان بود از ميان بردارد و بنابراين توسط عواملش حضرت را به شهادت رساند. آن حضرت در سن 65 سالگي در سال 148 هجري به شهادت رسيد و در قبرستان معروف بقيع در كنار مرقد پدر و جدّ خودش مدفون گرديد .
ـ امام صادق و سجاياي اخلاقي انسان هاي الهي
امام صادق(ع) به مانند پدران عالي مقام خود واجد ويژگي ها و صفات برجسته اخلاقي بود كه معاشرت نيكو با مردم، مهمان نوازي، انفاق بي منت، برآورده كردن حاجت نيازمندان و اطعام فقرا از جمله آن بود.
وقتي امام در خانه اش مهماني مي داشت و سفره غذا را مي گشود به مهمانان خيلي تعارف مي كرد و آنان را به خوردن غذاي بيشتر دعوت و ترغيب مي فرمود و گاهي پس از آنكه مهمانان سير مي شدند، مجددا خوراكي مي آورد و در پاسخ آنان كه مي گفتند ما ديگر سير شده ايم. اشتها نداريم مي فرمود: نه هنوز چيزي نخورديد.
ايشان سپس مي فرمود بدانيد مهربانترين شما نسبت به ما كساني هستند كه بر سر سفره ما خوب غذا مي خورند؛ آنگاه براي تشويق مهمانان به غذا خوردن و براي اينكه مبادا برخي از آنان از روي خجالت و شرم گرسنه بمانند از قول پيامبر صلي اله عليه و آله احاديثي در ارتباط با خوردن نقل مي كرد تا آنا با رغبت و علاقه و طيب خاطر غذا بخورند؛ امام در ضمن حديثي فرمود: اينكه پنج درهم به دست گيرم و وارد بازار شما شوم و با آن غذايي تهيه كنم و چند نفر مسلمان را دعوت كرده اطعامشان كنم، نزد من دوست داشتني تر از آن است كه يك برده را آزاد كنم.
از ابو اسامه نقل شده است كه گفت از حضرت صادق(ع) شنيدم ميفرمود: تقوي و پرهيزگاري را از دست ندهيد؛ و در مسير ورع، كوشش، راستگوئي، اداي امانت و خوش اخلاقي، خوشرفتاري با همسايگان بكوشيد.
امام همچنين خطاب به شيعيان فرمودند: مردم را با اعمالتان بسوي ما دعوت كنيد نه با زبانتان و باعث افتخار ما باشيد نه باعث ننگ و عار ما.
امام در فرمايش ديگري نيز فرمودند: سه چيز است كه خداوند بوسيله آنها پيوسته عزت و شرافت مرد مسلمان را ميافزايد: 1- چشمپوشي از كسي كه به تو ستم نموده2- و بخشيدن بكسي كه ترا محروم كرده3- پيوند خويشاوندي با كسي كه از تو قطع رابطه نموده است.ك/4
6139
شهرري ـ ايرنا ـ امام جعفر صادق(ع) در فرمايشات خود بر تقدم رفتار و عمل بر گفتار تاكيد داشته و فرمودند: مردم را با اعمالتان بسوي ما دعوت كنيد نه با زبانتان و باعث افتخار ما باشيد نه باعث ننگ و عار ما.
