جندي شاپور، نخستين شهر دانشگاهي و پزشكي ايران در هجوم ناباورانه كشاورزان

به گزارش ايرنا اين افراد مي گويند كه واگذاري اراضي باستاني در شهر جندي شاپور از سال 58 توسط هيات هفت نفره‌ واگذاري زمين در قالب گروه مشاع صورت گرفت و تا امروز شاهد تخريب‌هاي متعددي در اين محوطه باستاني يك هزار هكتاري بوده‌ايم.
به گفته آنان تاكنون اصرار دوستداران ميراث فرهنگي خوزستان و همچنين پيگيري هاي سازمان ميراث فرهنگي صنايع دستي گردشگري براي خروج كشاورزان از اين شهر دانشگاهي و پزشكي به نتيجه اي نرسيده است.
سخنگو و دبير انجمن دوستداران ميراث فرهنگي تاريانا خوزستان مي گويد: كشاورزان منطقه علاوه بر كشاورزي روي يك هزار هكتار محوطه باستاني، در حريم اين محوطه نيز اراضي موجود را به زير كشت انواع محصولات كشاورزي برده اند، علاوه بر اينكه تاكنون شاهد احداث چند حلقه چاه، ساخت كانال بتوني آب روي اين محوطه تاريخي بوده‌ايم.
مجتبي گهستوني افزود: روي محوطه يك هزار هكتاري جندي شاپور در دزفول كه به شماره 46 در 24 شهريور سال 1310 در رديف آثار ملي به ثبت رسيد سه روستاي شاه آباد، قلعه سردار، شلگهي وجود دارد.
وي يادآوري كرد: اگر چه در سال 58 براي 500 هكتار از محوطه جندي شاپور تعيين عرصه و حريم صورت گرفته اما با توجه به گستره يك هزار هكتاري شهر نياز است كه در نقشه و ضوابط تعيين عرصه و حريم تجديد نظر صورت گيرد؛ چرا كه در تعيين عرصه و حريم قديمي چند سازه آبي، چند تپه تاريخي، يك قبرستان ساساني و ديگر موارد ديده نشده است.
دبير انجمن دوستداران ميراث فرهنگي تاريانا خوزستان گفت: بيش از پنج سال است كه به دليل حجم گسترده مشكلات محوطه بزرگ جندي شاپور دزفول، پايگاه پژوهشي براي آن محوطه ثبت شده تاسيس اما تاكنون در حد نام باقي مانده و مسوول اين پايگاه كه حدود شش ماه است با حفظ سمت به عنوان رييس اداره ميراث فرهنگي دزفول معرفي شده بدون داشتن جا و مكان، پايگاه را اداره مي كرد.
وي افزود: در زمان حاضر تمام امور مربوط به پايگاه پژوهشي جندي شاپور در اداره ميراث فرهنگي دزفول انجام مي شود اما براي پايگاه ساختماني در كنار بقعه يعقوب ليث صفاري آماده سازي شده تا با حضور كاوشگران ايراني و خارجي كه از مهرماه فعاليت خود را روي محوطه مورد نظر انجام مي دهند به عنوان مكاني براي اسكان موقت مورد استفاده قرار گيرد.
گهستوني پيشنهاد داد: اگر مي خواهيم كه محوطه جندي شاپور بيش از پيش آسيب نبيند و پرونده ثبت جهاني اين شهر دانشگاهي و پزشكي باز شود راه برون رفت از مشكلاتي كه در محوطه يك هزار هكتاري جندي شاپور وجود دارد خروج كشاورزان است.
وي افزود: بنابراين بايد هياتي تشكيل شود و وضعيت كشاورزان را معين كند؛ چرا كه با ممنوعيت هرگونه كشاورزي مشكلات موجود كه بازخورد حضور كشاورزان است بر طرف مي شود.
گهستوني ادامه داد: پس از گذشت سال‌ها و پوست‌كني سطح اراضي در نتيجه‌ كشاورزي اگر چنين روندي ادامه يابد و اقدام حمايتي مؤثري صورت نگيرد بازمانده تپه‌هاي باستاني موجود نابود خواهند شد.
وي گفت: در گزارش هايي كه سالها پيش از سوابق موجود درباره جندي شاپورمطالعه كردم بارها يادآور شده كه با توجه به نبود شناخت ارگاني كه مجوز كشت داده و قادر به تشخيص كامل تپه‌هاي باستاني نبوده، در سال 56 در اين محوطه 16 تپه‌ باستاني وجود داشته كه با توجه به گستره فعاليت كشاورزي اين تپه‌ها در دهه 70 خورشيدي به هشت تپه كاهش پيدا كرده است، اين در حاليست كه گزارش يگان پاسداران ميراث فرهنگي خوزستان در سال‌هاي اوليه دهه‌ 80 تعداد تپه هاي باستاني را روي عرصه جندي شاپور را 50 تپه‌ باستاني عنوان مي‌كند.
وي گفت: تعرض به جندي‌شاپور برابر ماده 558 قانون مجازات اسلامي (تعزيرات)، كه هر گونه تخريب آثار تاريخي - فرهنگي جرم و قابل پيگرد قانوني اس، بنابراين شخم زدن اراضي محوطه‌ي باستاني جندي‌شاپور و تسطيح تپه‌هاي باستاني كه موجب تخريب اين محوطه‌ي باستاني شده جرم و قابل پيگرد قانوني است.
مسوول پايگاه جندي شاپور و رييس اداره ميراث فرهنگي دزفول درباره اقدام هاي حفاظتي در محوطه جندي شاپور گفت: با توجه به حساسيت هاي موجود و نظر به اهميت محوطه از زماني كه مسووليت پايگاه جندي شاپور را بر عهده گرفتم با برنامه ريزي هاي انجام شده و گفت وگو با معتمدين محلي اتفاق خاصي در زمينه تسطيح محوطه نداشتيم علاوه بر اينكه روزانه دوبار پايش محوطه صورت مي گيرد، حتي كشاورزان اتفاقاتي مثل شخم عميق و حفر جوي آب را استعلام مي كنند.
يعقوب ذلقي افزود: در روستا ساخت و ساز و تعميرات صورت مي گيرد اما در خارج از روستا و روي ديگر عرصه باستاني تمام ضوابط رعايت تعيين عرصه و حريم رعايت مي شود.
وي با اشاره به اينكه باستان شناسان و كارشناسان ميراث فرهنگي كشور توان انجام كاوش و پژوهش در محوطه باستاني جندي شاپور را دارند اظهار كرد: تاكنون كاوش هاي باستان شناسي در اين محوطه باستاني صورت نگرفته و تنها در سال 1962 ميلادي دو باستان شناس آمريكايي گمانه زني هايي در اين منطقه داشته و اهميت اين محوطه باستاني را بيان كرده اند.
همچنين قرار است در بهمن امسال همايش بين المللي جندي شاپور برگزار شود و برنامه ريزي براي انجام ژئوفيزيك محوطه باستاني كه به تشريح ساختارهاي زيرزميني مي پردازد در دستور كار قرار گيرد.
شهر باستاني جندي شاپو كه به دستور شاپور اول ساساني حدود يك هزار و 800سال پيش در اين شهر تاسيس شد در 12 كيلومتري شهر دزفول در مسير شهرهاي دزفول - شوشتر و گتوند واقع است و در عصر خود معتبرترين مركز علمي جهان بود كه رشته هايي چون پزشكي و نجوم در آن تدريس مي شد.
6084/6064