روایت نابینایان داستان سیاه چشمان سفید دلی است كه عصا به دست در كوچه و خیابان بدون كمك هیچ كس راه خود را پیدا می كنند، افرادی كه عصای سفید به دست می گیرند به وضوح فریاد می زنند كه چگونه توانسته اند بر معلولیت غلبه كنند و شانه محدودیت را به خاك بمالند.
نابینایی یا كوری وضعیتی است كه بیمار در آن ادراك بینایی ندارد و علت آن عوامل فیزیولوژیكی یا عوامل عصبی است، سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند در حال حاضر ۳۵ میلیون نابینا در جهان زندگی می كنند كه ۹۰ درصد آنها در كشور های در حال توسعه و بیشتر در آسیا و آفریقا و مناطق محروم و روستایی سكونت دارند.
بر اساس این گزارش خطر نابینایی در بسیاری از این مناطق بیشتر از كشورهای صنعتی توسعه یافته اروپا و آمریكا است.
عصا قرن هاست كه به عنوان وسیله كمكی برای نابینایان به كار می رود، امروزه عصای نابینایان به رنگ سفید بوده و رنگ سفید عصا، نمادی برای نابینایان محسوب می شود.
استفاده از این رنگ عصا برای نابینایان، نخستین بار در سال 1921 در انگلستان متداول شد و اندكی بعد در 15 اكتبر (23 مهر) قانونی به نام قانون عصای سفید به تصویب رسید و این روز نیز به نام روز نابینایان نامگذاری شد.
قانون عصای سفید، با ارائه امكانات بیشتر تصویری جدید از نابینایان در جامعه ترسیم می كند و از افراد نابینا می خواهد كه به منظور حمایت از منافع خود از تمام مراحل این قانون مطلع باشند و آن را به تایید دولت خود برسانند.
هم اكنون بسیاری از ملل مختلف مفاد بیانیه عصای سفید را پذیرفته و به صورت قانون، تمام یا بخشی از آن را اجرا می كنند.
به گزارش انجمن نابینایان جمهوری اسلامی ایران، این قانون شامل ۷ ماده و ۹ تبصره است كه برخی از مواد مهم آن عبارتند از:
۱) دولت موظف است كه نابینایان و دیگر معلولان جسمی را تشویق كند تا در تمام امور اجتماعی و اقتصادی شركت كرده و در نتیجه به كار و اشتغال بپردازند.
۲) نابینایان و دیگر معلولان جسمی، حق استفاده آزادانه از خیابان ها و بزرگراه ها، پیاده روها و سایر مكان های همگانی و نیز وسایل حمل و نقل، هتل و اماكن عمومی را دارند.
۳) رانندگانی كه با وسایل نقلیه خود از خیابان می گذرند، در صورت نزدیك شدن به یك نابینا كه عصای سفید یا متالیك در دست دارد، یا سگ راهنما همراهش است، یا از بازوبند نابینایی استفاده می كند، موظفند كه احتیاط كنند تا صدمه ای به آن فرد وارد نشود.
۴) هر شخص یا سازمانی كه بخواهد بطور غیر مجاز در استفاده شخص نابینا و یا معلول از وسایل همگانی محدودیتی ایجاد كند، یا اینكه حقوق نابینایان و دیگر معلولان عاقل و بالغ را نادیده گیرد، مجرم شناخته می شود.
۵) هر سال، مسئولان دولت باید روز ۱۵ اكتبر را به منظور بزرگداشت عصای سفید به نحو شایسته ای ارج نهاده و با اهمیت دادن به قانون عصای سفید از مردم بخواهند كه رفتار معقولانه ای با افراد معلول داشته باشند و با همكاری صمیمانه قدم های موثری برای آن افراد بردارند.
۶) دولت موظف است كه افراد نابینا یا دیگر معلولان جسمی را در بخش های دولتی و شعب آن و همینطور مدارس دولتی با شرایط مساوی، مانند دیگر افراد اجتماع بپذیرد، مگر اینكه معلولیت خاص آنان مانع انجام كار در آن مراكز باشد.
۷) افراد نابینا و دیگر معلولان جسمی، همچون دیگر اعضای اجتماع حق دارند در كشور خود بر اساس شرایط و مقررات قابل اجرا برای عموم، از خانه های مسكونی آماده برای كرایه ماهانه یا اجاره سالانه استفاده كنند.
۸) در این بند كه تشریحی از بند سه است بیان شده: نابینایان و دیگر معلولان حق تام و برابر دارند كه از مكان ها، مزایا، تسهیلات و امتیازات وسایل حمل و نقل همگانی چون هواپیما، وسایل موتوری، قطار، اتوبوس، اتومبیل ،كشتی و دیگر وسایل نقلیه و هتل، مسافرخانه، مكان های عمومی و مراكز تفریحی و مذهبی دیگر محل هایی كه عموم در آنجا جمع می شوند، استفاده كنند.
۹) هر نابینا یا نیمه بینایی حق دارد در اماكنی كه در قسمت ۸ آمده است، سگ راهنما را كه برای این كار تعلیم دیده است بدون الزام پرداخت وجه اضافی همراه خود داشته باشد.
عصای سفید نشانی است كه تمام محدودیت های نابینایان را در هم شكسته و خط بطلانی است بر تفكر محرومیت نابینایان، نابینایان افرادی هستند كه همچون سایر مردم حق زندگی، انتخاب و لذت بردن دارند.
یكی از دلایل شایع نابینایی در سیستان و بلوچستان ازدواج های فامیلی و به دور از تفكر پیشگیرانه است.
مسئول انجمن نابینایان سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: هم اینك یكهزار و 800 نفر نابینا و كم بینا در این استان وجود دارند كه با بررسی و تحقیق از خانواده این افراد علت اصلی آن ازدواج های فامیلی اعلام شده است.
محمدرضا دهنوی افزود: در این استان خانواده هایی با شش، پنج و چهار نابینا به وفور یافت می شود.
وی ادامه داد: نمی شود با تفكر محدودیت برای افراد نابینا این افراد را از زندگی منع كرد، به این منظور تاكنون در سیستان و بلوچستان با رعایت موارد ضروری سه ازدواج بین افراد نابینا انجام شده و چهارمین ازدواج نیز در شرف انجام است.
وی گفت: برای این افراد قبل از ازدواج آزمایش های ژنتیكی خاصی در نظر گرفته می شود كه از یك سو دلیل نابینایی آنان مشخص شده و از سوی دیگر احتمال نابینایی فرزند این افراد مورد بررسی قرار می گیرد.
وی تصریح كرد: هم اینك 35 نابینا دانش آموخته مقطع لیسانس در استان وجود دارند و نیز به بسیاری از افراد نابینا و كم بینا آموزش های تخصصی رایانه و زبان انگلیسی توسط سازمان فنی و حرفه ای سیستان و بلوچستان داده شده است.
مسئول انجمن نابینایان سیستان و بلوچستان اظهار داشت: با حمایت مدیركل بهزیستی استان سال گذشته كتابخانه دیجیتال امید راه اندازی شد كه امكان استفاده آن برای نابینایان وجود دارد و بسیاری از دانش آموزان مدرسه امید (مخصوص نابینایان) زاهدان حداقل هفته ای یك بار برای آموزش به آن مكان می روند.
دهنوی افزود: كتابخانه سخت افزاری مخصوص نابینایان كه قبل از این در كتابخانه عمومی آیت الله كفعمی زاهدان بود هم اینك به اداره بهزیستی سیستان و بلوچستان انتقال یافته و حدود یكهزار و 100 عنوان كتاب در آن موجود است.
وی خاطر نشان كرد: در انجمن نابینایان سیستان و بلوچستان نیز بیش از هشت هزار ترابایت فایل صوتی آموزشی كتاب در تمام پایه ها و منابع موجود است، كه شامل 25 هزار عنوان و بیش از 40 هزار جلد كتاب صوتی می شود و به صورت رایگان در اختیار افراد نابینا قرار می گیرد.
وی ادامه داد: یكی از مشكلات افراد نابینا در سیستان و بلوچستان و ایران مشكل اشتغال این افراد است و با توجه به قانون به كارگیری 3 درصد افراد معلول در استخدامی ها، جایی برای افراد نابینا باقی نمی ماند.
سفید عصای سرو قامت ترسی از زمین خوردن ندارد، با اراده پولادین بارها از زمین بلند شده و خم به ابروی چشم تاریك خود نیاورده است، محدودیت را در هم شكسته و به بالاترین مراتب موفقیت دست یافته، به گمانم این امتحانی است الهی و نشانه ای است برای تفكر در عظمتی كه خداوند در وجود یك انسان قرار داده است، عصای سفید تو قوت قلب من است ای دوست.
23 مهر ماه روز جهانی نابینایان (عصای سفید) نامگذاری شده است .
7311 / 6081/ 6075
زاهدان- ایرنا- عصای سفید نمادی از درهم شكستن بند های تاریكی چشم با استفاده از روشنایی و امید افراد نابینا است.
