به گزارش ايرنا باتلاق جازموريان يكي از بزرگترين حوزه هاي آبريز فلات مركزي ايران و جنوب شرق كشور محسوب مي شود.
اين باتلاق از دهها رودخانه فصلي و دو رودخانه دايمي هليل رود جيرفت و بمپور استان سيستان بلوچستان تامين آب مي شد و هم اكنون اين دو رودخانه و ساير رودهاي فصلي به دليل خشكسالي هاي مكرر خشك و جازموريان نيز به طبع آن خشكيده است.
خشك شدن آب جازموريان موجب مهاجرت برخي ساكنان اين منطقه شده است.
اين روزها جازموريان به بياباني بي آب و علف با زميني ترك خورده و عرصه اي مملو از شن و ماسه تبديل شده كه مردم بومي نيز ديگر براي چراي دامشان بعد از اين نمي توانند به آن دل خوش كنند.
هرچند باتلاق جازموريان در فصول مختلف سال، دچار تحول مي شود و در تابستان به كمترين ميزان خشكيدگي خود مي رسد و در نهايت پس از بارش باران در زمستان و بهار و جاري شدن برخي رودخانه هاي فصلي و هليل رود، اندكي جان مي گيرد اما بسته شدن رودخانه هاي دايمي اين جاز گسترده و احداث سدهاي بالادست آن، اشك چشم جاز را خشك كرده و ناله ترك هايش را در آورده است.
فرماندار رودبار جنوب در اين رابطه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا گفت: طغيان رودخانه هليل رود و ورود آب آن به باتلاق جازموريان، خوشحالي مردم را به همراه داشت و موجب شد؛ اميد در دل آنها زنده شود.
عطا ناوكي افزود: آب حاصل از طغيان هليل رود طي چند روز گذشته، چندين هكتار از دهانه جازموريان از سمت ورود هليل رود به اين تالاب را آبگيري كرده است.
وي بيان كرد: جازموريان نقش تنظيم كننده اكوسيستم جنوب و جنوب شرق كشور را ايفا مي كرد.
وي ادامه داد: خشك شدن باتلاق جازموريان موجب شده كه جنوب كرمان و در آينده جنوب شرق كشور نيز دچار پديده ريزگردها و از بين رفتن اكوسيستم منطقه شود.
وي با بيان اينكه احداث سدهاي بالادست هليل رود و رها نكردن حقابه جازموريان يكي از علل خشك شدن اين باتلاق است اظهار كرد: رها سازي حقابه جازموريان يكي ضروري ترين كارهايي است كه دولت بايد در صدد آن باشد.
ناوكي با اشاره به نجات جازموران گفت: بايد به دنبال راه حلي اساسي براي نجات جازموريان باشيم و تنها به فكر چند ماه و چند سال آينده اين باتلاق نباشيم.
وي اظهار كرد: نخستين فايده جازموريان تنظيم اكوسيستم منطقه و در مرحله دوم تامين معيشت مردم در جنوب استان كرمان است.
باتلاق جازموريان با 330 هزارهكتار وسعت، عرصه وسيعي است و حوزه آبخيز آن بيش از شش ميليون هكتار را شامل مي شود.
اصلي ترين دليل خشك شدن باتلاق جازموريان خشك سالي هاي چندين سال گذشته و احداث سدهاي است كه موجب شده آبي براي تغذيه جازموريان وارد اين عرصه نشود.
از طرفي رودخانه هليل رود اسير چندين سد در بالادست شده و رودخانه بمپور نيز به همين سرنوشت دچار شده است.
چندين سد نيز هم اكنون بر روي سر شاخه هاي هليل در حال احداث است.
همچنين شاهد احداث سدهاي كوچك آبخيزداري حوزه كشاورزي نيز در اين منطقه هستيم.
آنچه كه نمودارهاي ترسيم شده بخش هاي مختلف آبي و منابع طبيعي نشان مي دهند، حركت جازموريان به سمت نابودي و فاجعه زيست محيطي در جنوب كرمان است به طوري كه اكنون بيش از 20 روستاي شهرستان قلعه گنج دچار پديد ريزگردها شده اند و اندك اندك تمام جنوب كرمان و در آينده نيز استان هاي كرمان، سيستان و بلوچستان، هرمزگان و فلات مركزي با بروز پديده ريزگردها مواجه مي شوند.
تالاب جازموريان، حوضه اي آبريز و درياچه اي به همين نام در جنوب شرق ايران است كه دشت هاي حاصلخيز قلعه گنج و رودبار جنوب در استان كرمان و دشت هاي ايرانشهر، بمپور، سردگان، دلگان، سرتختي و اسپكه در استان سيستان و بلوچستان را شامل مي شود.
در اصطلاح محلي پوشش گياهي اين منطقه را جاز مي نامند و كثرت آن را موريان مي گويند كه به همين سبب، اين ناحيه به جازموريان معروف شده است.
با توجه به شروع خشكسالي از دهه 70 در استان كرمان آب اين تالاب كمتر شد به نحوي كه در سال 76 خشك شدن اين تالاب قابل مشاهده بود و هم اكنون نيز بطور كامل خشك شده است.
برداشت بي رويه آب از سفره هاي زير زميني بالادست تالاب جازموريان، كاهش نزولات جوي، سدسازي در بالا دست آن بدون در نظر گرفتن حق آبه تالاب و عوامل ديگر از دلايل خشك شدن اين تالاب است.
مردم جنوب كرمان، مدت هاست به تدبير مسئولان كشور و استان براي احياي تالابي چشم دوخته اند كه سال ها زيستگاه پرندگان، منبع تامين علوفه جنوب و شرق كشور و عامل تنظيم اكوسيستم منطقه بود و امروز اميدواري براي اين اقدام دوچندان شده است.
بخش جازموريان در فاصله 65 كيلومتري مركز شهرستان رودبار جنوب است.
گزارش از مصيب سالاري
7438/3029
جيرفت - ايرنا - جازموريان به عنوان مهمترين حوزه آبريز جنوب استان كرمان، اين روزها به بياباني بي آب و علف و محل چراي شتر و دامهاي مردم محلي، تبديل شده كه طغيان هليل رود در روزهاي گذشته، موجب شد، لب هاي خشكيده اين باتلاق پس از چندين سال، تر شود.
