در اين گفت و گو كه در شماره پنجشنبه 14 آبان منتشر شد، مي خوانيم:
افخمي راد با اشاره به اينكه مذاكره با گروه كاري ايران براي الحاق به سازمان تجارت جهاني به زودي آغاز خواهد شد، خاطر نشان كرد: اما قبل از هر چيز لازم است تا يكسري اصلاحات گسترده در قوانين و مقررات بخش تجاري و اداري كشور در راستاي ايجاد شفافيت انجام شود.
وي در مورد مقررات زدايي بر سر راه صادرات و ورود به سازمان تجارت جهاني افزود: چين در فرايند الحاق به WTO بيش از 2300 قانون و روسيه معادل 1166 قانون را بازبيني كرده اند و بنابراين مجموعه اي از سياست هاي حمايتي بر اساس توانمند سازي بخش توليد بايد انجام شود به نحوي كه كمك به بنگاه هاي كوچك متوسط را در دستور كار داشته باشد.
رئيس سازمان توسعه تجارت ايران به اين نكته هم اشاره كرد: سازمان تجارت جهاني اكنون 161 كشور عضو دارد كه امسال به 163 كشور خواهد رسيد و اين كشورها 98 درصد تجارت جهاني را تحت ضوابط خود درآورده اند. اين در حالي است كه ايران 10 سال است كه عضو ناظر سازمان تجارت جهاني شده است. اما ما هنوز اقدامات اوليه را براي ورود به اين عرصه انجام نداده ايم. در حالي كه افغانستان و عراق مراحل نهايي الحاق را سپري مي كنند.
در اين راستا مهندس ثميني دانش آموخته بورد بين المللي بورس محصولات كشاورزي در گفتگو با خراسان يكي از ملزومات اصلي 'اصلاحات گسترده در راستاي ايجاد شفافيت' و 'اصلاحات گسترده در قوانين و مقررات اداري و تجاري' را تشكيل بورس دانسته و مي افزايد: اقتصاد ايران بر محور صنعت و كشاورزي است و به دليل اينكه در بخش صنعت در حال حاضر توانايي رقابت با توليدات صنعتي دنيا را نداريم و با توجه به اينكه در بسياري از محصولات كشاورزي داراي مزيت مطلق و مزيت نسبي هستيم، ناگزير به عبور از بازار سنتي كشاورزي به بازار نوين يعني تشكيل بورس كشاورزي براي محصولات با مزيت نسبي و بورس بين المللي براي محصولات با مزيت مطلق مانند زعفران مي باشيم. در ادامه، توضيحات اين كارشناس را پيرامون اين موضوع مي خوانيم.
**پساتحريم، فرصت طلايي تشكيل بورس كشاورزي
ثميني، پساتحريم را فرصت طلايي تشكيل بورس كالايي كشاورزي دانسته و ادامه مي دهد: بازارهاي هدف محصولات كشاورزي در شرايط تحريم هاي ظالمانه بر روي فرآورده هاي كشاورزي ايران بسته بود. لذا واسطه ها و دلالان بين المللي با دور زدن تحريم ها كالاي ايراني را به بازارهاي هدف مي رساندند و در اين ميان سوء استفاده هاي كلاني از برند توليد نيز انجام مي شد و به حيثيت محصول ايراني لطمه وارد مي شد. اما اكنون و در شرايط پساتحريم، فرصت عرض اندام محصول ايراني به وجود آمده كه تنها در قالب بورس، محصولات كشاورزي كشور قابليت حضور در بازارهاي جهاني را پيدا خواهد كرد. بنابراين پيش از آنكه رقباي خارجي فرصت عرضه 'برند ايران' را از ما بربايند، بايد 'محصول ايراني ' را در آينه بورس به تمامي بازارهاي هدف ايران منعكس كنيم.
اين كارشناس با اشاره به فعاليت بورس كالايي در كشور تاكيد كرد: اگرچه هم اكنون بورس كالايي مديريت كلان عرضه كالا در بورس را انجام مي دهد، اما به دليل مزيت هاي مطلق برخي كالاها نظير زعفران و پسته و مزيت نسبي برخي ديگر از كالاها نظير انار، سيب، زيره، گياهان دارويي و توليدات حلال، به نظر مي رسد كه اقتصاد كشاورزي ايران الزاما بايد بورس مخصوص كالاي كشاورزي را تشكيل دهد و تجارت محصولات كشاورزي در سطح بين المللي را ساماندهي كند.
وي بورس را يكي از ابزارهاي اجراي اقتصاد مقاومتي دانسته و افزود: در عرصه داخلي و سياست هاي كلي نظام در اقتصاد مقاومتي، بورس قوي ترين ابزار مديريتي عرضه كالا در گستره بازارهاي جهاني است و اكنون نوبت مديران اقتصادي كشور است كه با تقويت بورس كالايي به ويژه بورس كالاي كشاورزي كه محور استقلال كشور خوانده مي شود، وارد شاهراه اقتصاد جهان شده و 'كشاورزي ايران' را به جهانيان معرفي كنيم.
**وقتي تشكيل بورس در تجارت جهاني الزامي مي شود
سازمان تجارت جهاني با صدور ليسانس (مجوز حقوقي) به كشورهاي توليدكننده محصولات كشاورزي با مزيت مطلق، به اين كشورها اجازه مي دهد كه ساز و كارهاي اداري و فني را تعيين كنند و با معرفي حقوقدانان، كارشناسان كشاورزي ناظر بورس و اتحاديه هاي توليدي ساختار زيربنايي بورس را تشكيل دهند. هم چنين آغاز فعاليت آن و اولين معامله در بورس را رسما به WTO اعلام نمايند. لذا هم اينك كه ايران در مسير پيوستن به سازمان تجارت جهاني است بايستي اين امر مهم در دستور كار دولت جمهوري اسلامي ايران قرار گرفته و با جديت هرچه تمامتر بورس كالايي كشاورزي ايران شكل گرفته و اعلام موجوديت كند.
اما بر اساس ضميمه قانون سازمان تجارت جهاني مصوب سال 1989 كشوري كه بيش از 50 درصد از توليد يا تجارت يك محصول كشاورزي اعم از زراعي، دامي، شيلات و باغي را در اختيار داشته باشد ملزم به تشكيل بورس بين المللي آن كالا شده و تعيين كننده قيمت منطقه اي و جهاني آن خواهد بود.
**بورس كشاورزي و دفاع از حيثيت زعفران ايراني
ثميني با توجه به موارد فوق، دفاع از حيثيت زعفران ايراني را تنها در قالب تشكيل بورس بين المللي زعفران ممكن دانسته و ادامه مي دهد: هم اينك از عرصه هاي زعفران كاري در 14 استان ايران، معادل بيش از 250 تن زعفران توليد مي شود كه 90 درصد آن در استان هاي خراسان و كرمان فراوري مي شود. از اين حجم توليد نزديك به 90 درصد به بازارهاي جهاني عرضه مي شود كه در اين ميان اسپانيا و هلند بيشترين واردات فله زعفران را به خود اختصاص داده و پس از فراوري به نام اسپانيا به تمامي جهان صادرات مجدد مي كنند. در اين ميان آنچه از دست ايران مي رود ارزش افزوده زعفران و حيثيت كشاورزي است.
اين در حالي است كه با تشكيل بورس زعفران، مديريت كلان توليد، فراوري، قيمت گذاري، عرضه، بازاريابي و صادرات در چارچوب بورس تعريف مي شود. لذا سطح زير كشت، ميزان عرضه به بورس و مديريت فروش را كميته هاي تخصصي بورس كالا تعيين مي كنند و در نهايت تمامي پروسه زعفران ساماندهي مي شود.
اين كارشناس، هم چنين محصولات زيره، پسته، پوست و سالامبور و گياهان دارويي ايران را كالاي كشاورزي با مزيت نسبي دانسته و ادامه مي دهد: اكنون شرايط بسيار خوبي هم فراهم شده كه ايران به بورس زيره و گياهان دارويي كه در يكي از كشورهاي منطقه تشكيل شده، بپيوندد و از حيثيت توليد اين دو محصول در ايران دفاع كند.
**بورس كشاورزي و حذف دلالان بين المللي
ثميني معتقد است كه مهمترين كاركرد بورس شفافيت قيمت و قيمت گذاري در اقتصاد بين المللي است. بورس نابساماني و نوسانات قيمت را مهار خواهد كرد. به عبارت ديگر اهرم ارزش گذاري هر كالاي كشاورزي يا صنعتي در اختيار كشوري قرار خواهد گرفت كه بورس آن محصول را تشكيل مي دهد. لذا واسطه ها و دلالان بين المللي كه در قالب كارتل هاي تجاري شرايط بازار را به نفع خود آشفته مي كنند، نخواهند توانست از شرايط عرضه و تقاضاي جهاني سوء استفاده و كالاي يك كشور را به كشور ديگر كه به آن نياز دارد به قيمت گران تري عرضه كنند.
به هر حال آنچه بسيار مهم به نظر مي رسد، اين است كه در صورت انفعال در تشكيل بورس محصولات كشاورزي، گذر زمان، به قيمت از دست رفتن فرصت هاي طلايي كشور براي حضور موثر در عرصه اقتصاد جهاني تمام خواهد شد. در غير اين صورت و با تشكيل بورس كشاورزي در مسير جهاني شدن اين فرصت براي كشاورزي كشور فراهم مي آيد كه از مدل كشاورزي معيشتي به كشاورزي اقتصادي و ارزآور تبديل شود.
*منبع: روزنامه خراسان
**گروه اطلاع رساني**2002**1755
تهران- ايرنا- روزنامه خراسان در صفحه اقتصاد نوشت: چندي پيش رئيس سازمان توسعه تجارت در مراسم روز ملي صادرات گفت: الحاق به سازمان تجارت جهاني در دستور جدي كار دولت قرار دارد و چراغ سبزي از سوي اين سازمان براي الحاق نشان داده شده است كه اميدواريم با ديپلماسي وزارت امور خارجه بتوانيم فرايند الحاق را آغاز كنيم.
