برگشت پذيري اعتياد نتيجه درمان ناقص

معتادان متجاهر كساني هستند كه در مكان هاي عمومي و به صورت علني اقدام به مصرف مواد مخدر مي كنند.
عليرضا جزيني، قائم ‌مقام دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر مرداد ماه 94 اعلام كرد كه آمار اين دسته از معتادان به 50 هزار نفر در كشور مي رسد كه البته حدود 15 هزار نفرشان در تهران هستند.
با توجه به آمار يك ميليون و 300 هزار نفري معتادان كشور كه پرويز افشار، سخنگوي ستاد مبارزه با مواد مخدر روز دهم آبان ماه 94 اعلام كرد، كمتر از چهار درصد معتادان متجاهر هستند.
با اين وجود اثرات رواني، فرهنگي و حتي اقتصادي اين معتادان بر فضاي جامعه به طور كامل محسوس است.

*هميشه در اضطراب هستيم
آقاي كلهرنيا از بازاريان منطقه جعفرآباد شهر كرمانشاه به خبرنگار ايرنا مي گويد: معتادان در اين منطقه جولان مي دهند و يك فضاي ناامني را در اينجا ايجاد كرده اند؛ بسياري از مشتريان ما از اين فضا شاكي هستند.
خانم 'ت' هم از ساكن اين منطقه كه به دليل اعتياد همسرش طلاق گرفته است، مي گويد: فقط 2 دختر دارم و چون مردي در خانه ما نيست، همواره از پاتوق هاي معتادان در نزديكي خانه در اضطراب هستيم.
به گفته او، خيلي از همين معتادان ولگرد دستگير هم مي شوند اما پس از مدتي دوباره سر و كله‌ شان پيدا مي شود.
ايجاد فضاي ناامني در سطح جامعه، محدود كردن مسير سرمايه گذاري و توسعه اقتصادي، كاهش جمعيت گردشگران و ايجاد چهره اي زشت در شهر از جمله پيامدهاي دورهم نشيني معتادان بي خانمان است.
دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان كرمانشاه به ايرنا مي گويد: هدف اصلي طرح پاكسازي مناطق و محله هاي آلوده به مواد مخدر اين دسته از معتادان است كه بوستان ها، ميدان ها و ديگر مناطق عمومي شهر را به پاتوقي براي كشيدن مواد تبديل كرده اند.
به گفته علي شمشيري يكي از وظايف نيروي انتظامي جمع آوري معتادان متجاهر است.
اما معاون اجتماعي فرمانده نيروي انتظامي استان كرمانشاه جمع آوري متكديان و معتادان كارتن خواب را در حيطه كاري ناجا نمي داند.
سرهنگ محمدرضا آمويي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا مي گويد: اين كار در حوزه وظايف شهرداري و بهزيستي است اما اگر آنها درخواست كمك داشته باشند، حتما همكاري مي كنيم؛ چنانكه همين الان نيز تعامل خوبي داريم.
او در عين حال اضافه مي كند كه اگر در اين زمينه شاكي خصوصي وجود داشته باشد، ناجا ورود كرده و معتادان كارتن خواب را جمع آوري مي كند.
شمشيري هم معتقد است اگر معتادان متجاهر نباشند، مشمول طرح پاكسازي نمي شوند مگر اينكه شاكي خصوصي داشته باشند كه در آن صورت ناجا با مجوز دادگاه وارد خانه ها هم مي شود و متهمان را دستگير مي كند.

* جمع آوري معتادان، اولين و آسان ترين مرحله
به گفته دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان كرمانشاه در 6 ماه اول سال گذشته 263 مورد طرح پاكسازي در استان صورت گرفت كه اين آمار در نيمه نخست امسال به 321 مورد رسيده است و از رشد 18 درصدي حكايت دارد.
دستگيري معتادان متجاهر آسان ترين مرحله مبارزه با اعتياد است و اگر چرخه اين مبارزه تكميل نشود، طرح پاكسازي مناطق آلوده، پاك كردن صورت مسئله است؛ زيرا معتادان بازداشتي پس از مدتي به پاتوق سابق بر مي گردند و روز از نو روزي از نو.
شمشيري و آمويي هم اين موضوع را تائيد مي كنند.
دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان كرمانشاه مي گويد: معتاداني كه در طرح پاكسازي دستگير مي شوند، اگر حامل مواد مخدر هم باشند به زندان و اگر مبتلا به بيماري واگيردار باشند به دانشگاه علوم پزشكي تحويل داده مي شوند.
به گفته او ساير معتادان در تنها مركز ترك اعتياد اجباري (ماده 16) استان بستري مي شوند.
در كمپ هاي ترك اعتياد خصوصي (ماده 15) پذيرش فرد معتاد حتما بايد با رضايت او باشد و از آنجايي كه معتادان متجاهر هرگز به بستري شدن در كمپ راضي نمي شوند به ناچار بايد به حكم دادگاه در مركز ماده 16 بستري شوند.
اين مركز اما فقط 150 نفر ظرفيت دارد؛ به همين دليل است كه شمشيري مي گويد: طرح پاكسازي مناطق آلوده با توجه به ظرفيت پذيرش مركز ماده 16 اجرا مي شود.
سرهنگ آمويي هم تاكيد دارد كه فضاي نگهداري كارتن خواب ها و معتادان خياباني بايد گسترش يابد تا بتوان چرخه ترك اعتياد را تكميل كرد.

** 75 درصد بهبوديافته‌ها دوباره معتاد مي شوند
بيش از 70 درصد همين معتاداني هم كه در مركز ماده 16 بستري مي شوند، پس از يك دوره درمان سه ماهه، بين يك ميليون و 200 هزار تا 2 ميليون تومان روي دست دولت هزينه مي گذارند اما پس از مدتي به سراغ دود و دَم خود بر مي گردند.
شمشيري معتقد است آمار بازدهي 20 تا 25 درصدي كمپ ها طبيعي است و در همه دنيا در همين محدوده است.
به نظر مي رسد علت بازدهي پايين كمپ ها، نقص در اجراي مرحله سوم و چهارم ترك اعتياد باشد.

* برگشت‌ پذيري بهبود يافته‌ها، نتيجه ترك اعتياد ناقص
معتاد بهبوديافته پس از سم ‌زدايي، در مرحله سوم نيازمند مشاوره هاي روانشناسي دقيق و كاربردي است تا وسوسه كشيدن دوباره مواد را در درون او بخشكاند؛ وسوسه اي كه برخلاف سم ‌زدايي جسمي 25 روزه نيست و يك كار زمان بر است.
فرد بهبود يافته در مرحله نهايي هم نيازمند يك شغل و منبع درآمد است تا راحت تر بتواند به آغوش خانواده و جامعه برگردد؛ حال اين شغل مي تواند با آموزش يك حرفه به او ايجاد شود يا دادن تسهيلاتي مناسب.
چرخه ترك اعتياد اما بيشتر در مرحله دوم متوقف مي شود و به همين دليل آمار برگشت پذيري معتادان حدود سه برابر بهبوديافته هاست.
به گفته دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان كرمانشاه بهبود يافتگاني داريم كه با وجود ترك اعتياد، خانواده ها همچنان از پذيرش آنان خودداري مي كنند زير آنان را قابل اعتماد نمي دانند؛ خوب وقتي خانواده زير بار پذيرش اين افراد نمي رود جامعه چگونه آنها را بپذيرد؛ راهكار فقط تكميل چرخه ترك اعتياد است.
2077/7444/8066
گزارش از عبدالله الماسي