معتادانی كه به جای آغوش خانواده پای منقل برمی‌گردند

معتادان متجاهر كسانی هستند كه در مكان های عمومی و به صورت علنی اقدام به مصرف مواد مخدر می كنند.
علیرضا جزینی، قائم مقام دبیركل ستاد مبارزه با مواد مخدر مرداد ماه 94 اعلام كرد كه آمار این دسته از معتادان به 50 هزار نفر در كشور می رسد كه البته حدود 15 هزار نفرشان در تهران هستند.
با توجه به آمار یك میلیون و 300 هزار نفری معتادان كشور كه پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر روز دهم آبان ماه 94 اعلام كرد، كمتر از چهار درصد معتادان متجاهر هستند.
با این وجود اثرات روانی، فرهنگی و حتی اقتصادی این معتادان بر فضای جامعه به طور كامل محسوس است.

*همیشه در اضطراب هستیم
آقای كلهرنیا از بازاریان منطقه جعفرآباد شهر كرمانشاه به خبرنگار ایرنا می گوید: معتادان در این منطقه جولان می دهند و یك فضای ناامنی را در اینجا ایجاد كرده اند؛ بسیاری از مشتریان ما از این فضا شاكی هستند.
خانم 'ت' هم از ساكن این منطقه كه به دلیل اعتیاد همسرش طلاق گرفته است، می گوید: فقط 2 دختر دارم و چون مردی در خانه ما نیست، همواره از پاتوق های معتادان در نزدیكی خانه در اضطراب هستیم.
به گفته او، خیلی از همین معتادان ولگرد دستگیر هم می شوند اما پس از مدتی دوباره سر و كله شان پیدا می شود.
ایجاد فضای ناامنی در سطح جامعه، محدود كردن مسیر سرمایه گذاری و توسعه اقتصادی، كاهش جمعیت گردشگران و ایجاد چهره ای زشت در شهر از جمله پیامدهای دورهم نشینی معتادان بی خانمان است.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان كرمانشاه به ایرنا می گوید: هدف اصلی طرح پاكسازی مناطق و محله های آلوده به مواد مخدر این دسته از معتادان است كه بوستان ها، میدان ها و دیگر مناطق عمومی شهر را به پاتوقی برای كشیدن مواد تبدیل كرده اند.
به گفته علی شمشیری یكی از وظایف نیروی انتظامی جمع آوری معتادان متجاهر است.
اما معاون اجتماعی فرمانده نیروی انتظامی استان كرمانشاه جمع آوری متكدیان و معتادان كارتن خواب را در حیطه كاری ناجا نمی داند.
سرهنگ محمدرضا آمویی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: این كار در حوزه وظایف شهرداری و بهزیستی است اما اگر آنها درخواست كمك داشته باشند، حتما همكاری می كنیم؛ چنانكه همین الان نیز تعامل خوبی داریم.
او در عین حال اضافه می كند كه اگر در این زمینه شاكی خصوصی وجود داشته باشد، ناجا ورود كرده و معتادان كارتن خواب را جمع آوری می كند.
شمشیری هم معتقد است اگر معتادان متجاهر نباشند، مشمول طرح پاكسازی نمی شوند مگر اینكه شاكی خصوصی داشته باشند كه در آن صورت ناجا با مجوز دادگاه وارد خانه ها هم می شود و متهمان را دستگیر می كند.

* جمع آوری معتادان، اولین و آسان ترین مرحله
به گفته دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان كرمانشاه در 6 ماه اول سال گذشته 263 مورد طرح پاكسازی در استان صورت گرفت كه این آمار در نیمه نخست امسال به 321 مورد رسیده است و از رشد 18 درصدی حكایت دارد.
دستگیری معتادان متجاهر آسان ترین مرحله مبارزه با اعتیاد است و اگر چرخه این مبارزه تكمیل نشود، طرح پاكسازی مناطق آلوده، پاك كردن صورت مسئله است؛ زیرا معتادان بازداشتی پس از مدتی به پاتوق سابق بر می گردند و روز از نو روزی از نو.
شمشیری و آمویی هم این موضوع را تائید می كنند.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان كرمانشاه می گوید: معتادانی كه در طرح پاكسازی دستگیر می شوند، اگر حامل مواد مخدر هم باشند به زندان و اگر مبتلا به بیماری واگیردار باشند به دانشگاه علوم پزشكی تحویل داده می شوند.
به گفته او سایر معتادان در تنها مركز ترك اعتیاد اجباری (ماده 16) استان بستری می شوند.
در كمپ های ترك اعتیاد خصوصی (ماده 15) پذیرش فرد معتاد حتما باید با رضایت او باشد و از آنجایی كه معتادان متجاهر هرگز به بستری شدن در كمپ راضی نمی شوند به ناچار باید به حكم دادگاه در مركز ماده 16 بستری شوند.
این مركز اما فقط 150 نفر ظرفیت دارد؛ به همین دلیل است كه شمشیری می گوید: طرح پاكسازی مناطق آلوده با توجه به ظرفیت پذیرش مركز ماده 16 اجرا می شود.
سرهنگ آمویی هم تاكید دارد كه فضای نگهداری كارتن خواب ها و معتادان خیابانی باید گسترش یابد تا بتوان چرخه ترك اعتیاد را تكمیل كرد.

** 75 درصد بهبودیافته ها دوباره معتاد می شوند
بیش از 70 درصد همین معتادانی هم كه در مركز ماده 16 بستری می شوند، پس از یك دوره درمان سه ماهه، بین یك میلیون و 200 هزار تا 2 میلیون تومان روی دست دولت هزینه می گذارند اما پس از مدتی به سراغ دود و دَم خود بر می گردند.
شمشیری معتقد است آمار بازدهی 20 تا 25 درصدی كمپ ها طبیعی است و در همه دنیا در همین محدوده است.
به نظر می رسد علت بازدهی پایین كمپ ها، نقص در اجرای مرحله سوم و چهارم ترك اعتیاد باشد.

* برگشت پذیری بهبود یافته ها، نتیجه ترك اعتیاد ناقص
معتاد بهبودیافته پس از سم زدایی، در مرحله سوم نیازمند مشاوره های روانشناسی دقیق و كاربردی است تا وسوسه كشیدن دوباره مواد را در درون او بخشكاند؛ وسوسه ای كه برخلاف سم زدایی جسمی 25 روزه نیست و یك كار زمان بر است.
فرد بهبود یافته در مرحله نهایی هم نیازمند یك شغل و منبع درآمد است تا راحت تر بتواند به آغوش خانواده و جامعه برگردد؛ حال این شغل می تواند با آموزش یك حرفه به او ایجاد شود یا دادن تسهیلاتی مناسب.
چرخه ترك اعتیاد اما بیشتر در مرحله دوم متوقف می شود و به همین دلیل آمار برگشت پذیری معتادان حدود سه برابر بهبودیافته هاست.
به گفته دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان كرمانشاه بهبود یافتگانی داریم كه با وجود ترك اعتیاد، خانواده ها همچنان از پذیرش آنان خودداری می كنند زیر آنان را قابل اعتماد نمی دانند؛ خوب وقتی خانواده زیر بار پذیرش این افراد نمی رود جامعه چگونه آنها را بپذیرد؛ راهكار فقط تكمیل چرخه ترك اعتیاد است.
7444/8066
گزارش از عبدالله الماسی