يزد در مسير جهاني شدن/ثبت جهاني بافت تاريخي يزد

به گزارش ايرنا ، محدوده بافت تاريحي شهر يزد با 743 هكتار وسعت به عنوان نخستن طرح شهر زنده براي ثبت جهاني در سال 2016 به يونسكو معرفي و از سوي سازمان ميراث فرهنگي و اداره كل ميراث فرهنگي استان يزد مقدمات اين ثبت فراهم شده است.
استان يزد 2270 هكتار بافت تاريخي دارد كه شهر يزد به عنوان نخستين شهر خشت خام و دومين شهر تاريخي جهان داراي بافت تاريخي به مساحت عرصه 743 هكتار و مساحت حريم پنج هزار هكتار در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.
از مهمترين راههاي رونق گردشگري در استان يزد ثبت جهاني بافت تاريخي زنده ، احياي صنايع دستي فراموش شده ، بازسازي بافت تاريخي و قديمي ،معرفي باغها و قنات هاي شاخص استان، توجه ويژه در معرفي يزد به گردشگران خارجي و انجام تحقيقات و پژوهش هاي مرتبط است
از سوي ديگر با گسترش رفت و آمد گردشگران و محققان فرهنگ برخورد با گردشگران نيز بايد در بافت تاريخي تقويت شود چرا كه حضور گردشگران در كنار ابعاد فرهنگي و اجتماعي گسترده‌اي كه براي رونق بافت دارد، به رونق اقتصادي شهر و استان نيز كمك مي‌كند.
اگر رونق به بافت تاريخي برگردد، تخريب‌ها كاهش قابل توجهي خواهد داشت و مي‌توان ساليان سال از ظرفيت‌هاي اين بافت براي رونق گردشگري بهره برد در غير اين صورت اين ارزش‌ها پايدار نخواهند ماند.
** پايان آذر پرونده اوليه بافت تاريخي يزد براي ثبت جهاني ارسال مي شود
مديركل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان گفت: شهر يزد به عنوان يك اثر تاريخي از ايران در سال 2016 براي ثبت جهاني به سازمان يونسكو معرفي شده است.
محمدمهدي شرافت افزود: اين طرح نخستين تجربه شهر زنده در ايران است كه قرار شده از سوي يونسكو ثبت جهاني شود و با وجود سنگين بودن كار ، بخشي از آن در يزد و بخشي نيز در تهران در حال پيگيري است.
وي يكي از تازه ترين فعاليت ها در اين خصوص را تهيه يك مستند اعلام كرد و گفت: در جلسه اي مقرر شد براي مستند شدن ثبت جهاني بافت تاريخي شهر يزد 20 دقيقه گزارش تصويري تهيه شود كه كارگردان مشخص شده و قرار است بزودي كار شروع شود.
شرافت درباره زمان پايان كار ثبت جهاني پرونده يزد خاطرنشان كرد: تا پايان آذرماه و قبل از پايان سال ميلادي 2016 پرونده اوليه آن به يونسكو ارسال شود و قول گرفتيم اين پرونده به عنوان نماينده ايران در اين سال در نظرگرفته شده و ثبت شود.
مديركل ميراث فرهنگي يزد يادآور شد: از ايران 19 اثر ثبت جهاني شده از جمله شهر سوخته و ميدان نقش جهان اصفهان ولي همانطور كه گفته شد در هيچكدام زندگي و حيات وجود ندارد و در واقع اثر زنده نيست.
وي با اشاره به زمان بر بودن مسير و مراحل ثبت جهاني يك اثر در يونسكو اضافه كرد: مثلا پرونده ثبت ملي فناوري بادگيرها به نام يزد يا ثبت باغ هاي ايراني يا ثبت 11 قنات شناخته شده و شاخص كشور همچون قنات زارچ و حسن آباد مشير كه ارسال شده و زمان زيادي برده و مي برد.
اين مسئول اضافه كرد: كار تكميل پرونده از سوي پايگاه پژوهش ميراث فرهنگي كه مستقيم زيرنظر تهران بوده در حال انجام است و ما نيز از آنها پشتيباني مي كنيم .
مديركل ميراث فرهنگي استان يزد ادامه داد: مسئوليت اصلي اين طرح بر عهده دكتر طالبيان معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي است و ما و ساير همكاران به آنها كمك مي كنيم.
شرافت درباره ثبت دو قنات شاخص استان نيز يادآور شد: در اين خصوص ارزياب يونسكو به استان آمد و خوشبختانه ايرادي به دو مورد استان يزد وارد نكرد.
** ثبت جهاني قنات ها نتيجه تعامل دستگاهها و استانها در دولت تدبير و اميد
در خصوص ثبت جهاني قنات هاي ايران و بيابان لوت معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي معتقد است : ارسال پرونده بيابان لوت و قنات هاي ايراني براي ثبت در ميراث جهاني يونسكو نتيجه تعامل و همسويي دستگاه ها و استان هاي مختلف در دولت تدبير و اميد است.
محمدحسن طالبيان افزود: اين دو پرونده امسال به يونسكو ارسال شده و تيرماه سال آينده براي ثبت در ميراث جهاني مورد بررسي قرار مي گيرد.
وي اضافه كرد: آماده سازي پرونده 11 قنات ايراني در هفت استان از جمله قنات زارچ يزد طولاني ترين قنات جهان به طول 82 كيلومتر و قنات قصبه گناباد با قدمت 2 هزار و 600 سال براي طرح در ميراث جهاني با تعامل و هماهنگي دستگاهها و استان هاي مختلف كشور محقق شد.
** ثبت جهاني بافت تاريخي يزد موجب قانونمند شدن نظارت در اين عرصه مي شود
درباره ثبت جهاني بافت تاريخي شهر يزد معاون وزير راه و شهرسازي در هفتمين همايش معاونان امور هماهنگي استانداري هاي كشور گفت: بافت تاريخي و ميراث فرهنگي استان يزد با توجه به پيوستگي و سازه هاي خشتي و گلي آن در جهان منحصر به فرد است.
پيروز حناچي با اشاره به آثار مطلوب ثبت جهاني بافت تاريخي افزود: در صورتي كه بافت تاريخي يزد به ثبت جهاني برسد نظارت بر اين بافت افزايش يافته و دخل و تصرف در اين ميراث قانونمند و نظام مند خواهد شد.
** طرح جداره سازي اميرچقماق بزودي به پايان مي رسد
يكي از كارهايي كه با تلاش شهرداري و ميراث فرهنگي در استان يزد در حال انجام است و از هر سو در معرض ديد مردم و گردشگران قرار دارد جداره سازي تكيه امير چقماق است .
جداره اصلي تكيه امير چقماق (كه تنها جداره اصيل باقيمانده است) شامل مجموعه غرفه‌هايي با مصالح آجري است كه در سه طبقه پوسته را شكل داده و به صورت پلكاني بر روي هم قرار گرفته‌اند.
اين غرفه‌ها در چهار رديف عمودي، دو طبقه در يك رديف عمودي و همچنين غرفه‌هايي كه در محور اصلي قرار گرفته‌اند، به صورت 3 طبقه طراحي شده‌اند.
اين بخش از بنا نسبت به ساير طاق‌نماها، خود را تا ارتفاع بالاتري كشيده و همچنين داراي تزيينات مفصل كاشي‌كاري است. اين بخش احتمالا مكاني براي برزگان شهر بوده تا به عنوان بالاترين مقا‌م‌هاي دولتي در نقطه تمركز تكيه قرار گيرند و به تماشاي مراسم تعزيه بپردازند كه در محوطه مياني (ميدان) اجرا مي‌ شد، مناره‌هاي تكيه نيز بر بالاي همين غرفه‌هاي مياني قد بر افراشته اند.
مديركل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان يزد گفت: چندي است طرح نيمه تمام چند ساله جداره سازي در ميدان تاريخي امير چقماق شهر يزد در حال انجام است..
شرافت افزود: اين طرح با عنوان طرح حسينيه تا حسينيه كه شامل مرمت حسينيه شاه طهماسب، جداره سازي خيابان قيام و جداره سازي مجموعه امير چقماق مي شود مورد حمايت مديران استاني است.
وي اضافه كرد: نظارت بر طراحي اين طرح از سوي ميراث فرهنگي بوده و مرمت اين جداره ها از سوي شهرداري يزد در حال انجام است.
اين مسئول با اشاره به مشاركت دستگاههاي شهري در احياي بافت تاريخي يزد گفت: در طرح هاي مرمتي بافت تاريخي يزد بسياري از نهادهاي شهري از جمله شهرداري، شوراي شهر و شركت عمران و به سازي استان يزد مشاركت دارند و اين امر با توجه به ثبت جهاني شهر يزد نشان از آن دارد كه بافت اين شهر در حال احيا شدن است.
مديركل ميراث فرهنگي استان يزد تصريح كرد: محور امير چخماق- بعثت از لحاظ فرهنگي، شهري، مذهبي و اقتصادي به عنوان محور اصلي شهر يزد به ‌شمار مي‌رود و نقش موثري در توسعه صنعت گردشگري و جذب گردشگران دارد.
شرافت يادآور شد: طرح فعلي بخشي از طرح اصلي است و در قالب جداره سازي ظرف يكي دو ماه آينده با مديريت شهرداري تمام مي شود و در ادامه ساير بخش ها همچون ايجاد هتل و بازسازي هاي ساير بخش ها در دستور است.
وي گفت: البته كار در مسيري كه تردد وجود دارد سخت است با اين وجود اميدواريم تمامي كارها تا زمان سفر رئيس جمهور به سرانجام برسد.
اين مسئول اظهار اميدواري كرد تا اين طرح نيز با همراهي و همكاري مردم همچون خيابان مسجد جامع به سرانجام برسد.
استان يزد يكهزار و 600 اثر تاريخي ثبت شده غير منقول و 600 بناي تاريخي ثبت شده ملي دارد كه ميزبان گردشگران داخلي و خارجي است.
يزد گنجينه اي از هنر، فرهنگ و تمدني ايراني را در خود دارد كه از آن جمله مي توان به بناهاي مذهبي، بقعه، مساجد، حسينيه ها، زيارتگاههاي زرتشتيان، خانه هاي تاريخي، آب انبارها، باغ هاي تاريخي ، بادگيرها و بازارچه ها اشاره كرد.
در حوزه قنات نيز ايران با 37 هزار رشته قنات فعال، بيشترين تعداد قنات را در مقايسه با ساير كشورهاي صاحب قنات در دل خود جاي داده است كه اين قتات ها سالانه هفت ميليارد متر مكعب آب زير زميني را بدون مصرف انرژي الكتريكي و يا سوخت فسيلي براي مصارف كشاورزي در اختيار بخش كشاورزي قرار مي دهند.
قدمت حفر قنات و انتقال آب از دل و عمق خاك به روي زمين به حدود سه هزار سال قبل بازمي گردد و در استان يزد نيز كه به شهر قنات ، قنوت و قناعت شهرت دارد تاكنون پنج قنات در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده كه از اين ميان، قنات هاي زارچ و حسن آباد در شرف ثبت در فهرست جهاني يونسكو قرار دارند.
قنات زارچ با 83 كيلومتر به عنوان طولاني ترين قنات ايران و قنات 700 ساله حسن آباد مشير در شرف ثبت جهاني قرار دارند.
گزارش از : محمودرضارحماني ك/4
1968/8068