به گزارش روز يكشنبهٔ گروه فرهنگي ايرنا، رئيس سابق انجمن موسيقي ايران و عضو هيئت داوران سومين جايزهٔ ادب و هنر محتشم ادامه داد: روضه و نوحهٔ ما حافظ اين ساختار موسيقي ملي است و نمي‌توان بي توجه به موسيقي عاشورايي به موسيقي ملي توجه كرد.
نعيمايي افزود: موسيقي ملي ايران را با حذف موسيقي عاشورايي نمي‌توان بررسي كرد. در منطقه هاي مختلف كشور، در سوگ معصومان (ع) انواع موسيقي‌ها و سازها را داريم، مانند كرنا در مازندران كه صداي دوربرد و حزيني دارد و كاركردش در مراسم عاشورا است.
به گزارش سومين جشنوارهٔ جايزهٔ ادب و هنر محتشم، وي دربارهٔ تأثير متقابل سوگ عاشورايي و موسيقي ايران ادامه داد: در حوزهٔ موسيقي آييني و مذهبي، چه در موسيقي رديفي، چه در بخش مقامي كه مبناي وحدت انديشه‌هاي فكري در منطقه هاي مختلف كشور است، عموماً موسيقي در سايه سار سوگ مذهبي، به ويژه عاشورا، حفظ شده است؛ و روضه، مرثيه و نوحه تأثير مهمي در حفظ آن داشته است.
نعيمايي تصريح كرد: همهٔ كساني كه در موسيقي مذهبي بعد از دورهٔ صفويه فعاليت كرده‌اند، مانند نوحه‌خوان‌ها، موسيقي‌شان بر پايه رديف شكل مي‌گرفت و شعرخواني‌ها بر پايهٔ گوشه‌هاي موسيقي طراحي شده بود و اين‌گونه نبوده كه شعرخواني صرفاً بر اساس بيان مطلب بوده باشد.
عضو وابستهٔ فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران تأكيد كرد: همهٔ جزئيات موسيقي دستگاهي و رديفي را در فرم‌هاي تعزيه داريم و در واقع به لطف تعزيه است كه توانسته ايم موسيقي رديفي و دستگاهي را حفظ كنيم. اين مساله نشان مي‌دهد موسيقي رديفي به جز شعرهاي عرفاني، بيش تر كاركرد مذهبي داشته است. موسيقي رديفي ما در قالب غزل وقتي در محرم اجرا مي‌شود، تصنيف‌هاي خوبي در نوحه‌ها به ظهور مي‌رساند. به طور نمونه قطعه هايي كه مرحوم علي‌اكبر شيدا در دوران قاجار براي تعزيه ساخته بود، بعد از وي كپي شده و تصنيف‌هايي بر اساس آن ساخته شده است.
وي همچنين با تأكيد بر اينكه بايد در حوزهٔ فرهنگ عاشورا به آثار بزرگاني همچون محتشم كه در موضوع عاشورا و سوگ امامان (ع) تأثيرگذار بودند، پرداخته شود، گفت: آثار محتشم در بخش مربوط به عاشورا نسبت به اشعار ديگر بزرگان در طول دوران گذشته و نه تنها معاصر، از سطح عميق‌تري برخوردار است.
نعيمايي با تأكيد بر اينكه محتشم در فرهنگ و هنر عاشورايي بسيار اثرگذار است تصريح كرد: بايد زمينهٔ خلاقيت و نوآوري در اين حوزه ايجاد شود و چه كسي بهتر از محتشم مي‌تواند در اين زمينه راهگشا باشد. جشنواره‌هايي مانند جايزهٔ ادب و هنر محتشم مي‌تواند در تقويت زمينه‌هاي توليد آثار ارزشمند در حوزهٔ موسيقي مذهبي و عاشورايي اثر جدي داشته باشد و بايد در آينده به شكل گسترده‌تري ادامه پيدا كند.
اين پژوهشگر موسيقي با اشاره به انتقاد فعالان فرهنگي دربارهٔ آفت اشاعهٔ برخي شعرها و موسيقي‌هاي سخيف در مراسم‌هاي عزاداري، گفت: در فرهنگ عاشورايي شاهد نوعي از فعاليت‌هاي موسيقيايي هستيم كه نه تنها اصالت و هويت ندارد، بلكه با موضوع سوگواري امام حسين (عليه‌السلام) نيز متناسب نيست. اين شعرهاي محاوره و سخيف كه با ادبيات و شعر فاخر ما هيچ ارتباطي ندارد، توهين به باورهاي مردم است.
به گفتهٔ وي، اشاعهٔ موسيقي و شعرهاي سخيف، يكي از ويژگي‌هاي اصلي عدول و خروج جريان عاشورايي از اصالت‌هاي خود است؛ اصالت‌هايي كه به باورها، آداب و سنن و مليت ما برمي‌گردد. در سال‌هاي اخير تحت تأثير فضاهاي ارتباطي و رسانه‌هاي مجازي، نوحه‌گري و مراسم عاشورايي تحت تأثير جريان انحرافي قرار گرفته كه اين انحراف تنها در شعر نيست؛ و رهبر معظم انقلاب نيز پيش از اين به درستي بروز چنين خطري را هشدار دادند.
وي با تأكيد بر اينكه بايد در دو حوزهٔ نفي و اثبات با اين جريان برخورد كرد، افزود: در حوزهٔ نفي بايد مراقب بود اين آثار در معرض شنيده شدن قرار نگيرد. در مبحث اثبات نيز بايد الگوهاي مناسبي را كه از گذشته در فرهنگ خود داريم، با استفاده از امكانات به روز موسيقي مانند تنظيم، بازيافت و معاصر كنيم به نحوي كه نياز جامعه در اين زمينه برآورده شود. بايد جوانان فعال در اين حوزه با قابليت‌ها و شعرهايي كه شاعران و بزرگان ما در حوزهٔ سوگ مذهبي داشته‌اند، آشنا شوند چرا كه اين بزرگان به بخش عرفاني و معرفتي آموزه‌يي امام حسين (عليه السلام) توجه مي‌كردند. سوگواري براي امامان (ع) بايد همراه با معرفت و كمال انسان باشد كه در اين صورت بسياري از انحراف‌ها در اين مسير رخ نخواهد داد.
سومين جشنوارهٔ ادب و هنر محتشم، در رشته هاي شعر، نقاشي، تصويرسازي، پوستر، عكس و آواها و نواهاي عاشورايي، در حال برگزاري است و اخبار آن در پورتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، به نشاني www.farhang.gov.ir قابل دسترسي است.
فراهنگ**3067**1569
تهران- ايرنا- ايرج نعيمايي، پژوهشگر موسيقي و دبير نهمين جشنوارهٔ موسيقي نواحي ايران، گفت: فرم تعزيه با موسيقي رديفي گره خورده، به نحوي كه تمام موسيقي رديفي ايران تحت تأثير تعزيه شكل گرفت و باقي ماند.
