هشتم ربیع الثانی232 هجری قمری، خانه امام هادی(ع) دهمین پیشوای شیعیان در مدینه با قدوم نوزادی از تبار پاكان نورباران شد. مادرش حُدَیث یا حدیثه از بانوان پرهیزكار بود و نام ایشان را حسن به معنای نیكویی، خوبی و خوبرویی نهادند.
ابومحمد كنیه آن امام گرانقدر است و از لقب های ایشان می توان به صامت، هادی، رفیق، زكی، سراج، مضی، شافی، نقی و عسكری اشاره كرد.
امام حسن عسكری(ع) در محیطی معنوی و دینی رشد و پرورش یافت و از سرچشمه زلال معرفت الهی پدرش سیراب شد، تا برای پذیرش مسئولیت خطیر و حساس امامت آماده شود. آن بزرگوار با ارج نهادن و تقدیر از مقام عالمان و چهره های فرهنگی شیعه، امید را در دل دانشوران و دانش دوستان بیش از پیش ایجاد و آنان را برای تلاش هرچه بیشتر در راه گسترش فرهنگ اسلام تشویق كرد.
امام حسن عسكری(ع) پس از شهادت پدرش، در 22 سالگی رسالت سنگین امامت را بر عهده گرفت و به مدت شش سال با وجود استبداد و فشارهای حكومت عباسی، اندیشه های ناب اسلام حقیقی را در میان پیروانان خویش گسترش و رواج داد. دوره امامت یازدهمین پیشوای شیعیان با افزایش قدرت ظاهری حكومت بنی عباس و خلافت «المعتز بالله»، «المهتدی» و «المعتمد» همراه بود. اما وی با وجود تمامی فشارها و محدودیتهایی كه حكومت ایجاد می كرد، لحظه ای از انجام دادن رسالت خویش دست بر نمی داشت و همواره چراغ راه پیروانانش در مسیر دستیابی به سعادت حقیقی بود.
با وجود آن كه این امام همام، تنها می توانست با شمار اندكی از یاران خود دیدار كند، اما دستگاه خلافت عباسی برای حفظ پایه های حكومت استبدادی خویش و هراس از جایگاه و محبوبیت ایشان در میان مردم، آن امام را در بیشتر اوقات زندانی و در حصر نگه می داشت.
از جمله اقدام های موثر یازدهمین ستاره آسمان امامت می توان به ایجاد شبكه ارتباطی با شیعیان منطقه های گوناگون و پشتیبانی از محرومان و ستمدیدگان، آگاهی بخشی و آموزش سیاسی افراد، مبارزه با گسترش فرقه ها و آیین های انحرافی و آماده سازی شیعه برای دوران غیبت امام دوازدهم اشاره كرد، او با دفاع از احكام و اصول اسلام به شبهه های به وجود آمده پاسخ می داد.
امام (ع)، به دلیل نزدیكی آغاز دوره غیبت حضرت مهدی(عج)، تمام تلاش خویش را به كار می بست تا در جلسه ها و دیدارهایش با پیروان و نزدیكان، آنها را برای پذیرش این مساله آماده سازد و وظیفه های آنان را در این دوران یادآوری كند و با معرفی اصحاب خاص كه پرچمداران مرزهای مذهبی بودند، از آنها بخواهد تا مشكلات دینی خود را به وسیله این افراد برطرف كنند.
امام حسن عسكری(ع) دارای مكارم و ویژگی های خاص اخلاقی بود كه با آن دوست و دشمن را شیفته خود می كرد، صفت ها و خصلت های نیكویی كه آشكارترین جلوه شخصیتی وی بود و آنها را از جد بزرگوارخود پیامبر اكرم(ص) به یادگار داشت.
اراده استوار امام(ع) در برابر حكومت بنی عباس، بخشش، منش والا، دانش و بردباری از مهمترین صفت های اخلاقی والای ایشان بود؛ حكومت عباسی امام(ع) را زندانی كرد و مورد اذیت و آزار قرار داد اما ایشان با توكل بر خدا و پیشه ساختن صبر و بردباری، هرگز از سختی و دشواری های موجود شكایتی نمی كرد.
امام حسن عسكری(ع) درمدت شش سال امامت، آثار مهمی از تفسیر قرآن، نشر احكام و بیان مسائل فقهی از خود به یادگار گذاشت كه از آن جمله می توان؛ الحجه اصول كافی، الامامه بحار و زیارت جامعه كبیره را نام برد.
سرانجام حكومت جور عباسی كه روشنگری های امام حسن عسكری(ع) را بر نمی تافت و حضور وی را تهدیدی در برابر تداوم قدرت خویش می دانست، در دسیسه ای از پیش طراحی شده، امام(ع) را مسموم كرد و در هشتم ربیع الاول 260 هجری قمری و در 28 سالگی به شهادت رساند. پیكر پاك امام یازدهم(ع) در سامرا به خاك سپرده شد كه اینك میعادگاه عاشقان و دوستداران اهل بیت(ع) است.
«حجت الاسلام حسین جوشقانی»كارشناس مسائل دینی و مدرس حوزه علمیه قم به مناسبت سالروز ولادت حضرت امام حسن عسكری (ع) در گفت و گو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با اشاره به شرایط اجتماعی و سیاسی زمان امامت امام حسن عسكری(ع)، گفت: دوره امامت یازدهمین ستاره آسمان امامت بسیار كوتاه بود و حكومت ستمگر خلفای عباسي به همراه نیروهای وابسته كه پشتیبانش بودند، با امام(ع) و یارانشان با ستمگری و بیرحمی برخورد مي‌كرد. آنها برای سركوب مخالفان خود زندان ها و پادگان های بسیاری را در تمامی شهرها ساخته بودند و با در پیش گرفتن ترفندهای گوناگون سعی داشتند تا هرگونه ارتباط آن امام همام را با دوستان و پیروانشان محدود و قطع كنند و در این مسیر از هیچ گونه كوششی دریغ نمی كردند.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مقاومت امام حسن عسكری(ع) در برابر ظلم وستم عباسی افزود: ایشان هرگز ارتباط خود را با پیروان و دوستدارانش قطع نكرد و او در این دیدارها زمینه و بستر لازم برای دوره غیبت را فراهم می آورد. امام(ع) از هر فرصتی برای نشر معارف دینی بهره می برد و با تربیت شاگردانی بزرگ و عالمانی برجسته در مكتب اسلامی، سعی داشت تا آنها را برای آینده آماده سازد تا این نمایندگان معارف را به شیعیان انتقال دهند، یازدهمین امام شیعیان با فرستادن نامه به شهرها و منطقه های مختلف، بهپرسش های مردم پاسخ می دادند.
جوشقانی سفارش ها و حدیث های به یادگار مانده از امام حسن عسكری(ع) را با اهمیت دانست و اظهار داشت: آن امام همام نصیحت های باارزشی را به مردم می كردند، كه از مسائل مهم مطرح شده در این روایت ها می توانیم به رعایت حقوق دیگران، لزوم استفاده از تقیه در ارتباط با دشمنان، توجه و توكل به خداوند متعال، عبادت فراوان و توصیه به نماز شب را نام ببریم.
این كارشناس حوزوی درباره امر واگذاری امامت به امام زمان(عج) تصریح كرد: به امر پروردگار امام حسن عسكری(ع) در روزهای واپسین عمرشان اسرار امامت و ولایت را به حضرت مهدی(عج) كه در آن زمان كودكی بیش نبود، ابلاغ كرد و همه این آماده سازی ها برای عصر غیبت بود. همچنین امام یازدهم (ع) به دلیل فضای اختناق آمیزی كه از طرف عباسیان ایجاد شده و تهدیدی كه متوجه جان امام دوازدهم(عج) بود، نسبت به اعلام امامت ایشان به طور آشكار احتیاط می كرد و این امر را از همه افراد، بجز شمار اندكی از یاران، پنهان می داشت. در شرایط و موقعیت خفقان و استبداد آن روزگار تشخیص جانشین امام یازدهم(ع) امری دشوار و پیچیده بود. اقدامات و پیگیری های حكومت عباسی برای یافتن اثر و نشانه ای از وجود فرزند امام حسن عسكری(ع)، سبب می شد تا ناگزیر ایشان تقیه در پیش بگیرد و تنها تعداد كمی از شیعیان از ولادت و امامت حضرت مهدی (عج)آگاه باشند.
این كارشناس امور دینی، بسترسازی برای پذیرش مساله غیبت را در میان شیعیان با اهمیت ارزیابی كرد و گفت: البته این آماده‌سازی از دوره امام جواد(ع) آغاز و تا زمان امام حسن عسكری(ع) ادامه یافته بود، اما اوج آن را از دوره امام یازدهم(ع) می‌بینیم، سفارش مردم نسبت به این كه برای برطرف ساختن ابهام ها و مشكلات دینی خود به عالمان مورد اعتماد مراجعه كنند، یكی از كارها و اقدام های مهم یازدهمین پیشوای شیعیان بود. امری كه باعث می شد تا مردم به سمت علمای دین گرایش یابند و پاسخ‌های خود را از آنها بگیرند. به طور دقیق تر می توان گفت كه از زمان امام رضا(ع) مسلمانان به مرور و كم كم و به صورت كلامی با مسائل دوره غیبت آشنا می شدند.
مدرس حوزه علمیه قم در پایان با اشاره به نحوه شهادت امام حسن عسكری(ع)، عنوان كرد: بنابر روایت هایی كه به ما رسیده است، تمام ائمه اطهار(ع) به شهادت رسیده اند و امام حسن عسكری(ع) نیز از این قاعده جدا نبوده اند و ایشان نیز، پس از آن كه به وسیله عوامل حكومت عباسی مسموم شد به شهادت رسید.
*گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9117**2059**9131
تهران- ایرنا- هشتم ربیع الثانی سالروز میلاد امام حسن عسكری(ع)است؛ یازدهمین پیام آور شریعت و میراث دار علم نبوت كه رهگشا و هدایتگر مسیر حقیقی سعادت به مسلمانان بود و با بشارت منجی موعود، در برابر ظلم و جور زمانه ایستادگی كرد.
