مجلس خبرگان رهبری را باید مهمترین و حساس ترین نهاد در ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی دانست نهادی كه از فقیه‌های «واجد شرایط» تشكیل شده است. بر پایه اصل 107 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، خبرگان مسوولیت تعیین و نظارت بر ولی فقیه (رهبر جمهوری اسلامی) را برعهده دارد. اصلی ترین وظیفه این نهاد، تعیین رهبر یا عزل وی به شمار می رود و نظارت بر كارهای رهبر نیز جزو وظایف آن محسوب می شود.
اعضای این مجلس با رای مستقیم مردم انتخاب می شوند و مدت هر دوره نمایندگی در این مجلس هشت سال است. تشكیل مجلس خبرگان رهبری به عنوان نهادی ابتكاری در نظام جمهوری اسلامی در سال های آغازین انقلاب، در حقوق اساسی به عنوان پشتوانه اطمینان بخشی برای حفظ صیانت نظام در لحظه های مخاطره آمیز مطرح شد.
مسوولیت گسترده و تاثیر عمیق مجلس خبرگان در سرنوشت نظام اسلامی و آینده آن به گونه ای است كه امام خمینی(ره) بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران این وظیفه را در رأس همه وظایف قلمداد كردند و هشدار دادند كه كوچكترین سهلانگاری، مسامحه و اعمال نظرهای شخصی و پیروی از هواهای نفسانی كه امكان دارد این عمل شریف الهی را به انحراف كشاند، بزرگترین فاجعه تاریخ را به وجود خواهد آورد.
آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری نیز توجه ویژه‌ای به مجلس خبرگان دارند و بارها در سخنان خود بر اهمیت و جایگاه این مجلس در نظام جمهوری اسلامی تاكید داشته اند. ایشان مجلس خبرگان را دارای ریشه الهی و اثبات‌كننده ولایت فقیه می‌دانند و حفظ و صیانت از دولت اسلامی را منوط به نظارت فقیه و ولایت فقیه قلمداد می كنند. در این نوشتار مهمترین محورهای سخنان ایشان «پرهیز از تضعیف مجلس خبرگان، اهمیت دقت در انتخاب خبرگان، كاركرد و اهمیت مجلس خبرگان، خصومت دشمنان نظام با مجلس خبرگان و تكیه نظام بر رای مردم» است.
**پرهیز از تضعیف مجلس خبرگان
- پرهیز از هرگونه تضعیف این مجلس و حفظ كامل و مستمرِ اعتمادی است كه مردم با شركت در انتخابات دوره های مختلف مجلس خبرگان، به آن نشان داده اند... هركس كه خود را برای عضویت در مجلس خبرگان صاحب صلاحیت های لازم می داند، وظیفه شرعی دارد كه خود را در معرض انتخاب مردم قرار دهد. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار خبرگان منتخب ملت 9 شهریور 85)
- جمع كوچكی با این كارهای به شدت تأسف انگیز، فضای جامعه را تخریب می كنند اما همگان باید مراقب باشند كه فضای انتخابات خبرگان به برخوردهای تخریبی و مخدوش كردن چهره افراد آلوده نشود. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار خبرگان منتخب ملت 9 شهریور 85)
**اهمیت دقت در انتخاب خبرگان
- مجلس خبرگان كه پایگاه و جایگاه بسیار رفیع و با عظمتی دارد دین خود را در حساسترین و خطرناكترین لحظات به ملت ادا می كند. انتخاب رهبر مساله ای مهم، اساسی و بسیار تعیین كننده است كه مجلس خبرگان عهده دار آن می باشد لذا تمامی آحاد مردم ایران باید در فرستادن افراد صالح به این مجلس احساس وظیفه كنند و همانند گذشته تكلیف خود را به خوبی انجام دهند. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار قشرهای مختلف مردم22 شهریور 69)
- این انتخابات واقعا مهم و ممتاز است و شركت عموم مردم در آن از جهات مختلف، لازم و مفید است. انتخابات مجلس خبرگان مي تواند یك مانور ملي در برابر دشمنان خارجي باشد و بر این اساس شخصیت هاي علمي و جوانان فعال و تحصیل كرده باید مردم را به شركت در انتخابات ترغیب كنند و بدون تردید، مردم در مورد نامزد با صلاحیت، تحقیق خواهند كرد و رأي خواهند داد. بنابراین مهم آن است كه این انتخابات، وسیع و خوب برگزار شود. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار دانش آموختگان دانشگاه تربیت مدرس 12 شهریور 77)
- انتخابات خبرگان یك ذخیره سازي براي ملت و براي آینده نظام است؛ مثل صندوق ذخیره، كه یك روز در هنگام نیاز، این انتخاب شما به درد ملت و كشور خواهد خورد؛ باید این ذخیره را نگه داریم. این، پشتوانه اي است كه باید براي كشور باشد. مجلس خبرگان همیشه باید آماده باشد؛ لذا بسیار مهم است. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار مردم استان سمنان 17 آبان 85)
- سطح مجلس خبرگان، بالاترین سطح انتخاب است؛ مردم بایستي افراد شایسته را بشناسند و انتخاب كنند. چنانچه افرادي را نمي شناسند، از راهنمایيِ انسان هاي مؤمن و مطمئني استفاده كنند كه معرفي آنها براي انسان حجت شرعي باشد؛ دنبال حجت شرعي باشید. دنبال این باشید كه اگر خداي متعال پرسید زید را چرا براي مجلس خبرگان انتخاب كردید، شما بگویید این زید را فلان كساني كه مي دانستیم مردمِ وارد و مطمئن و امیني هستند، معرفي كرده بودند؛ پیش خدا حجت داشته باشید. به هر معرفي اي نمي شود دل بست و اعتماد كرد. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار اقشار مختلف مردم 22 آذر 85)
- كسي را شما می خواهید براي مجلس خبرگان انتخاب بكنید كه در واقع، او رهبر را انتخاب خواهد كرد كه كلید حركت انقلاب در دست او است؛ این خیلي اهمّیّت دارد، این كار كوچكي نیست. لذا باید تحقیق كرد، باید اعتماد پیدا كرد. پس بنابراین، اصل انتخابات و شركت در انتخابات به‌عنوان یك اصل، یك مساله است، مساله انتخاب اصلح یا صالح هم یك مساله است كه این هم باید مورد توجّه قرار بگیرد. مساله شاخص هاي انقلابیگري هم خیلي مهم است؛ یعني واقعاً بدانیم شاخص ها چیست، شاخص هاي انقلابیگري را درست پیدا كنیم، در ذهن خودمان مشخّص بكنیم، از كساني كه مطّلع‌تر از ما هستند بپرسیم. اگر این كارها انجام بگیرد، این ماندگاري انقلاب، بدون تردید، خواهد بود. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار مردم قم 19 دی 94)
- مجلس خبرگان بسیار مهم است. خبرگان در لحظه لازم رهبر را تعیین می كند. اگر اعضای خبرگان، دلبسته انقلاب و ملت و آگاه و پایدار در مقابل توطئه های دشمن باشند یك جور عمل می كنند؛ اگر این گونه نباشند جور دیگر عمل می كنند؛ لذا دشمن روی خبرگان حساس است.(بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار هزاران نفر از اقشار مختلف مردم آذربایجان شرقی 28 بهمن 94)
**كاركرد و اهمیت مجلس خبرگان
- اجتماع خبرگان درنظام جمهوری اسلامی، تعیین كننده ترین و مهم ترین ركن از اركان نظام است و هیچكدام از اركان نظام جمهوری اسلامی دارای چنین اهمیتی نیستند و این مسأله مسئولیت این اجتماع را سنگین تر می سازد. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار اعضای محترم مجلس خبرگان 25 تیر 69)
- با توجه به حضور جمع بزرگی این چنین از علما، بزرگان، چهره های موجّه علمی و انقلابی و شخصیت های مؤثر در حركت عمومی ملت ایران در مجلس خبرگان، برای مردم این اعتماد و اطمینان وجود دارد كه ثبات و پایداری سرنوشت نظام اسلامی خود را تضمین شده به حساب آورند. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار اعضای مجلس خبرگان یكم اسفند 69)
- این جلسه حقیقتاً یك جلسه استثنایي است؛ هم به‌خاطر تركیب این مجموعه كه علما و بزرگان دین و بسیاري از مسئولان بخش هاي مختلف و بعضي مسؤولان بالاي كشور در آن مجتمع‌اند و هم به‌خاطر این‌كه این مجموعه با این خصوصیات را مردم انتخاب كرده‌اند؛ این نكته خیلي مهمي است. مردم با رأي خود، شما را در این مجموعه براي یك مقصد و مسئولیت بسیار مهم - كه هیچ مركزي در كشور بدیل این مجموعه براي آن مسئولیت نیست - گرد آورده‌اند و آن عبارت است از تعیین رهبري نظام و مراقبت از صحت مسیر رهبري در طول زمان. با این ایده و این انگیزه، مردم این مجموعه را كه مورد اعتمادشان قرار گرفته است، انتخاب كرده‌اند؛ لذا این مجلس، هم از جهت منتخب مردم بودن و هم از جهت حائز بودن بسیاري از خصوصیات بالا و والا، یك مجلس استثنایي است. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار اعضاي مجلس خبرگان رهبري 27 اسفند 83)
- اهمیت انتخابات خبرگان - كه شاید هیچ كدام از انتخابات هاي كشور به این درجه از اهمیت و حساسیت نباشد - در این است كه با این انتخابات، مردم افراد خبره مورد اعتماد خودشان را انتخاب مي كنند تا اینها آماده به كار باشند براي لحظه حساس فقدان رهبري در كشور. این مجموعه مورد اعتماد ملت باید بنشینند و با بصیرت كامل، رهبري را كه قادر بر اداي تكالیف رهبري مي دانند، انتخاب كنند و به مردم معرفي كنند. (خطبه هاي نماز عید سعید فطر به امامت رهبر معظم انقلاب اسلامی دوم آبان 85)
- مجلس خبرگان هم خیلي مهم است. مجلس خبرگان، بظاهر - اگر به چشم ظاهري نگاه كنیم - هر سالي دو مرتبه مي‌آیند دور هم جمع می شوند، مي‌نشینند بحث هاي سیاسي و غیرسیاسي می كنند و بعد هم متفرّق می شوند؛ نباید به این چشم نگاه كرد به مجلس خبرگان. مجلس خبرگان بنا است كه رهبر انتخاب كنند؛ [این] شوخي است؟ آن روزي كه رهبر فعلي در دنیا نباشد یا رهبر نباشد، باید اینها رهبر انتخاب بكنند. چه كسي را انتخاب خواهند كرد؟ آیا كسي را انتخاب خواهند كرد كه در مقابل هجمه دشمن بِایستد، به خدا توكّل كند، شجاعت نشان بدهد، راه امام را ادامه بدهد؟ آیا چنین كسي را انتخاب می كنند یا كسي را انتخاب می كنند كه جور دیگري است؟ این خیلي مهم است. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار مردم قم 19 دی 94)
**خصومت دشمنان نظام با مجلس خبرگان
- ملت ایران باید در این انتخابات و در صحنه عمل مشت محكمی به دهان تمامی بدخواهان خود در سراسر دنیا بكوبد. شركت در انتخابات خبرگان برای آحاد مردم انقلابی وظیفه شناس ایران یك واجب شرعی و لازم است تا دشمن بداند كه جمهوری اسلامی ایران با عنایات الهی و به بركت اسلام، ملت و پیروزی های بدست آمده، همچنان قدرتمند و با صلابت به راه خود ادامه خواهد داد. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار جمعی از آزادگان و طبقات مختلف مردم 11 مهر 69)
- الان ببینید تمام رادیوهای بیگانه و مطبوعات خارجی و خبرگزاری ها، دست به هم داده اند برای این كه انتخابات مجلس خبرگان را سست كنند. مساله از نظر آنها این نیست كه چه كسی انتخاب خواهد شد و چه كسی نخواهد شد؛ این برای آنها درجه دوم است. در درجه اوّل، آنچه برای آنها اهمیت دارد، این است كه مردم پای صندوق ها حاضر نشوند. این را خوب فهمیدید؟ انسان آگاه در جامعه ما - دارای هر فكری، هر جناحی و هر جهتی - این را می فهمد. خوب؛ باید در مقابل این بایستد. همه باید تلاش كنند كه این انتخابات، پُرشور برگزار شود. این انتخابات، نشان دهنده واقعی حضور مردم در صحنه سیاسی كشور باشد. هر انتخاباتی كه پُرشور شود، كشور را بیمه می كند. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار جمعي از جهادگران جهاد سازندگي 15 مهر 77)
- اگر چه دشمن سعی می‌كند این حضور عظیم را كه تنها برانگیزه‌های معنوی، احساس تكلیف و شناخت اهمیت خبرگان استوار بود، كوچك جلوه دهد اما حتی محافل سیاسی و مغزهای متفكر دشمن نیز می‌دانند كه ملت رشید ایران در این انتخابات هوشیارانه كشور را بیمه كرد، به نظام جمهوری اسلامی، انقلاب و ایران آبرو بخشید و به جهانیان نشان داد كه این ملت همچنان در صحنه است و به آرمان ها و ارزش های دین و انقلاب پایبند است... تأثیري كه این انتخابات گذاشت - هم خود انتخابات، هم نتایجي كه انتخابات خبرگان به هرحال دارد - از آن تأثیرات بسیار ماندني و عمیق و شگفت آور براي دوست و دشمن است. به همین جهت هم بود كه دشمن علیه این مجلس بي اندازه تبلیغات كرد. (اقامه هزارمین نماز جمعه تهران هشتم آبان 77)
- ملت ایران با حضور خود در انتخابات خبرگان نشان داد كه تحت تأثیر تبلیغات استكباري دشمناني كه هنوز هوس بر روي كار آوردن حكومتي دست نشانده و گوش به فرمان در كشور ما را از سر خارج نكرده اند، قرار نمي گیرد و تلاش آنان و ایادي مزدور، یا همفكران غافل و فریب خورده شان را با عزم و بیداري و دوراندیشي خود نقش بر آب مي سازد. (پیام مقام معظم رهبری به مناسبت سومین دوره مجلس خبرگان چهارم اسفند 77)
- دشمن اهمیت بی بدیل مجلس خبرگان را می داند و به همین علت از چند ماه قبل از انتخابات تلاش كرد با انواع روش های تبلیغاتی – سیاسی و تهدید و ارعاب، مردم را از شركت در انتخابات منصرف و دلسرد كند اما ملت مؤمن و هوشیار، گرمتر و گسترده تر از انتخابات قبلی خبرگان، در انتخابات آذر شركت كرد بگونه ای كه تعداد آرای مجلس خبرگان حتی از انتخابات شوراها بیشتر شد. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار نمایندگان منتخب ملت در چهارمین دوره مجلس خبرگان سوم اسفند 85)
**تكیه نظام بر رای مردم
- حضور در انتخابات خبرگان، در واقع صف آرایي در مقابل دشمنان استقلال و عزّت این ملت است. هر كس كه مي خواهد این كشور و این ملت عزیز، سربلند و موفّق باشد، باید در صحنه هاي اجتماعي و سیاسي این كشور حضور داشته باشد كه مظهر اعلاي آن هم همین انتخابات است. در برهه هاي گوناگون، انتخابات گوناگوني برگزار مي شود كه انتخابات مجلس خبرگان، جزو مهمترین آنهاست. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار قشرهای مختلف مردم 29 مهر 77)
- از انتخاب مجلس خبرگان كه رهبری را عزل و نصب می كند تا ریاست جمهوری، مجلس، شوراها و دیگر مسائل، همه چیز به رأی مردم در انتخابات متكی است. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در دیدار مردم مومن و انقلابی تهران 15 بهمن 89)
*منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
*گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**2059**9131
تهران- ایرنا- مجلس خبرگان رهبری در نظام جمهوری اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است و مسوولیت خطیری كه این نهاد در تعیین و نظارت بر عملكرد رهبر در نظام اسلامی برعهده دارد، اهمیت انتخابات خبرگان را بیش از پیش نمایان می سازد.
