بابل رود واقع در استان مازندران از رودخانه هاي دائمي كشور است كه در اثر بارش باران در چند ماه اخير بويژه در روز طبيعت يا همان سيزدهم فروردين و بالا آمدن سطح آب در اين رودخانه، خطر سرريز شدن آب در قسمت پل موزيرج و قطع شدن محور ارتباطي بابل به آمل احساس مي شود.
بارش يك شبانه روز به صورت مستمر در مسير بابلرود طوري موجب افزايش سطح آب مي شود كه انگار غير از خزر، درياچه ديگري نيز در مازندران وجود دارد.
حال اين رودخانه زيباي مازندران چند سالي است با يك بارش گويي درحال تبديل شدن به درياچه است.
بارش باران در روز طبيعت يا همان سيزدهم فروردين امسال موجب بالا آمدن سطح آب در بابل رود گشته طوري كه تنها نيم متر يا نهايت يك متر با سرريز شدن آب در پل موزيرج - مهمترين محور مواصلاتي بابل به آمل - فاصله وجود داشت.يعني اگر يك نصف روز ديگر بارش باران ادامه مي يافت، آب از روي پل موزيرج مي گذشت و راه عبور بابل و آمل آن هم در اتوبان به همين راحتي قطع مي شد.
بالا آمدن آب رودخانه با بارش هاي بهاري در مازندران امري طبيعي بوده و ايرادي بر آن نيست اما دست هاي ديگري غير از دست طبيعت در كار است كه موجب نگراني است و آن تجاوز به حريم رودخانه ها و ساخت و سازهاي غيرمجازي است كه در مسير طبيعي رودها در سالهاي گذشته انجام گرفته و باعث باريك شدن مسير جريان رود شد.
مسايل و مشكلات ديگر از جمله كاهش پوشش گياهي در بالا دست و گرماي هوا و موضوعات ديگر سبب شده تا با بارش شديد باران كه در گذشته هاي نه چندان دور خيلي بيشتر از حال حاضر بوده نگران آبگرفتگي خانه و كاشانه و اسيب كشاورزي در حاشيه رودخانه ها باشيم.
در كنار اين عوامل مي توان به لايروبي نشدن رودخانه ها و مسيل ها و دهنه هاي زراعي نيز اشاره كرد كه مي تواند در سيلاب هاي اينچنيني موجب بالا آمدن اب و سرريز شدن آن به مزارع و خيابانها شده و خسارات مالي زيادي به مردم و كشاورزان وارد كند.
در جريان سيلاب روز سيزده بدر در بابل به گفته معاون فرماندار بابل حدود 100 ميليارد ريال به بخش هاي مختلف در اين شهرستان خسارت وارد آمد.
معاون آبخيز داري منابع طبيعي منطقه ساري در گفت وگو با ايرنا، با دخيل دانستن عوامل مختلفي در وقوع سيلاب و بالا آمدن آب رودخانه ها بويژه بابل رود، گفت: عوامل مختلف فرسايش در بالادست مانند فرسايش جنگل، مراتع و بويژه زمين هاي زراعي، ميزان بارندگي، شدت بارندگي و شيب، تشديد كننده سيلاب است.
سيد محسن موسوي در پاسخ به اين سوال كه چرا در چندسال اخير بويژه يكي دوسال گذشته شاهد بالا آمدن آب در رودخانه بابل رود هستيم، به رتبه دهم ايران در دنيا در توليد گازهاي گلخانه اي اشاره كرد و اظهار داشت: گرم شدن هر روزه هوا و توليد گازهاي گلخانه اي يكي از مهمترين اتفاقات دنيا است كه كشور ما نيز از اين موضوع مستثني نيست.
وي با بيان اينكه ايران سالانه 600 ميليون تن گازهاي گلخانه اي توليد مي كند، ادامه داد: انسان ها، دام، كشاورزي، صنعت، كارخانه هاي بزرگ همه و همه در گرم تر شدن زمين دخيل هستند و با گرمتر شدن زمين يخچال ها و برف ها به سرعت آب مي شود.
معاون آبخيزداري منابع طبيعي منطقه ساري، شيب 76.7 درصد استان مازندران را بالاي 10 درصد و شيب 39 درصد از اين 76 درصد را بالاي 50 درصد دانست و گفت: شيب زياد در استان خود يكي از عوامل تشديد كننده سيل و بالا آمدن آب است و وقتي آب در مسيري با شيب زياد به سرعت حركت مي كند اگر در راه عبور گل آلودگي، قطع درخت نيز باشد، در مسير با شيب كم و دشت ها ضربات و سرعت آن كوبنده تر و بسيار خانمان سوز مي شود.
موسوي از مهمترين راهكارها براي در كنترل گرفتن سيل را انجام عمليات آبخيزداري عنوان و تصريح كرد: با انجام عمليات آبخيزداري در آبراهه ها و رودخانه ها مي توان سرعت مسير را كند و يك سري خسارت ها را جبران كرد.
وي خاطرنشان كرد: اين عمليات مانع از وقوع سيلاب نمي شود فقط موجب كنترل آن مي شود.
بخشداران بخش هاي هفت گانه شهرستان بابل نيز در جلسه ستاد ويژه بحران كه در محل فرمانداري بعد از سيلاب سيزده بدر برگزار شده بود، دلايل اصلي آب گرفتگي و بالا آمدن آب در بابلرود را، عدم لايروبي رودخانه ها در مسير سيلاب، ساخت وسازهاي بي رويه و تجاوز به حريم رودخانه عنوان كرده بودند.
حتي گفته مي شود بازبودن دريچه سدها و سرريز شدن آب از سد از دلايل وقوع سيلاب و سرريز شدن بابلرود بوده است؛ هر چند مدير آب منطقه اي شهرستان بابل، بابلسر وفريدونكنار در اين جلسه اين موضوع را تكذيب كرد.
جعفر آقاجان نتاج معاون برنامه ريزي وعمراني فرماندار بابل در گفت وگو با خبرنگار ايرنا با اشاره به برگزاري جلسه مديريت بحران در شهرستان، گفت: مديريت بحران استان مازندران در جلسه اي كه بعد از روز طبيعت در فرمانداري بابل برگزار شد نسبت به رفع اين معضل قول مساعد و به دستگاه ها و مديريت امور آب شهرستان اجازه داد تا با استفاده از امكانات بخش خصوصي كار لايروبي و زهكشي را هر چه زودتر انجام دهد.
دبير مديريت بحران شهرستان بابل با بيان اينكه هشت سردهنه زراعي در سيلاب و بالا آمدن آب چند روز گذشته در بابلرود تخريب شده است، ادامه داد: مديريت امور آب با چند پيمانكار بخش خصوصي صحبت كرده است، اما از آنجا كه هنوز آب فروكش نكرده و رودخانه ها پر از آب است، امكان لايروبي و زهكشي وجود ندارد.
معاون برنامه ريزي و عمراني فرماندار بابل در پاسخ به اين سوال كه با بارش بيشتر باران آب روي پل موزيرج را فراخواهد گرفت و منطقه اطراف خسارت بسياري متحمل خواهد شد و اقدام مديريت بحران بابل در برابر اين معضل چگونه است، اظهار داشت: طرح جامعي توسط مديريت بحران استان براي برداشته شدن موانع سر راه آب، تنظيم شد و قرار است جلوي تجاوزها به حريم رودخانه، ساخت و سازهاي غيرمجاز و نهال كاري ها با حكم قضايي گرفته شود.
وي ادامه داد: همه اين اتفاقات و خطرات پيش رو به اين علت است كه بشر با دست خود خسارت را وارد كرده و عرض جاده و حريم رودخانه را به تصرف در آورده است.
آقاجان نتاج در پاسخ به اين سوال كه آيا ساخت و سازها با مجوز قانوني بوده است يا نه، تصريح كرد: بيشتر اين ساخت و سازها مرتبط با سالهاي گذشته و غيرمجاز هستند.
وي افزود: در جلسه مديريت بحران تاكيد شد در هيچ شرايطي در حريم رودخانه ساخت و ساز نشود.
دبير مديريت بحران آب شهرستان بابل، سرريز شدن دو سد شياده و البرز در شهرستان بابل را از ديگر دلايل بالا آمدن آب در بابلرود عنوان كرد وگفت: سد معمولا آب را تامين و از سيل جلوگيري مي كند و اگر گنجايش سد تكميل نشده باشد، مشكل سيل ايجاد نمي شود و در 10 سال اخير نخستين باري بود كه سد شياده سرريز شده است.
بابل رود يا باول رود از رودخانه هاي پرآب استان مازندران است كه در كتاب حدود العالم (372 ه. ق) آمده است: « و ديگر روديست كي رود باوُل خوانند، از كوه قارن برود و بر مامطير بگذرد و اندر درياي خزران افتد.»
بابلرود با طول 78 كيلومتر از رشته كوه‌هاي البرز سرچشمه گرفته و پس از گذر از جنگل ها و شاليزارهاي غرب بابل و همچنين بابلسر به درياي مازندران يا خزر مي ريزد.
عمق اين رود در قسمت هاي مركزي بسيار كم و در هنگام ريختن به دريا بسيار زياد است.
بابل رود در محله دهكلان از بهم پيوستن چندين رودخانه به نامهاي آذر- كرسنگ- ازرود- اسكليم به وجود مي آيد. به طرف پايين دست و در محله سياهكلا محله ( جنوب باختري بابل) نيز رودخانه هاي بولك - كلارود- آب بندان به بابلرود مي پيوندند و از ميانه شهر بابل مي گذرند و پس از عبور از چند منطقه بابلسر مانند كله بست و مياندشت به درياي خزر مي رود.
اين رودخانه دائمي در بخش كوهستاني به صورت دره - رودخانه با شيب قابل ملاحظه جريان دارد، اما به محض ورود به پهنه ساحلي خزر ( قرآن كلا و امير كلا) شيب زمين به سرعت كاهش يافته و رودخانه بدليل شيب اندك به صورت رودپيچان به جريان خود ادامه مي دهد. شيب زمين در محدوده شهر بابل 2-5/1 در هزار و در موقعيت بابلسر 5/0 در هزار است.
درازاي بابلرود در پهنه ساحلي خزر در حدود 40 كيلومتر است. سطح اساس محلي بابلرود نيز در محل ورود رودخانه بابلسر به درياي خزر در حدود 24- متر از سطح درياي آزاد است.
درحال حاضر در شهر هاي بابل و بابلسر در حاشيه اين رود (جاده ساحلي)، پارك ساحلي با امكانات تفريحي و ورزشي نظير كافي شاپ، محوطه بازي كودكان، زمين فوتبال، محوطه چمن، امكانات قايق راني، سرويس‌هاي بهداشتي و غيره فراهم شده است.
سدهاي متعدد مانند البرز، شياده، سنبل رود و مياندشت در مسير اين رودخانه دائمي ساخته شده اند كه سد خاكي البرز با 838 متر طول، 78متر ارتفاع و با حجم ذخيره 150 ميليون مترمكعب در جنگل هاي لفور، بزرگترين سد خاكي كشور است.
سد خاكي شياده در فاصله 35 كيلومتري جنوب شهرستان بابل با ارتفاع 33 متر و طول تاج 450 متر در سال 1378 به بهره برداري رسيد و از زيباترين منطقه گردشگري شهرستان بابل به حساب مي آيد.
سد خاكي سنبل رود در 10كيلومتري غرب شيرگاه با 889 متر و ارتفاع22/5 متر است و سد لاستيكي تنظيمي مياندشت نيز در داخل شهر بابلسر با طول تاج 60 متر و ارتفاع 2/8 متر ايجاد شد.
حوضه آبريز اين رودخانه با وسعت بيش از 450 كيلومتر مربع شبيه مخروطي است كه قاعده آن در ارتفاعات دو هزار و 850 متري جنوب بابل و راس آن در دره- رودخانه بابل رود واقع است.
7329/6097
ساري - ايرنا - بابل رود يكي از مهمترين رودخانه هاي دائمي كشور، درحال تبديل شدن به درياچه است و حتي خطر سرريز شدن و قطع شدن محور ارتباطي بابل به آمل براثر باراني شديد نيز احساس مي شود.
