دست كشاورزان خالی؛ لایه های تو درتو عامل افزایش قیمت برنج

در حالی كه اكنون برنج شیرودی ، فجر و طارم در بازارهای استان مازندران به طور متوسط 75 هزار تا 100هزار ریال در هر كیلو گرم به فروش می رسد متوسط قیمت این برنج ها در مردادماه سال 94 ( فصل برداشت ) در شالیكوبی های مازندران 50 تا 65 هزارریال در هركیلو گرم بوده است.
ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺸﺖ ﺑﺮﻧﺞ در ﻣﺎزﻧﺪران از اواﺧﺮ ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﺰاﻧﻪ ﮔﯿﺮی آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد و ﭘﺲ از ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻞ آﻣﺎده ﺳﺎزی زﻣﯿﻦ ، از اواﺳﻂ ﻣﺎه ﻓﺮوردﯾﻦ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﮐﺎری ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ ای ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ در اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺸﺖ ﺑﺮﻧﺞ ﯾﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و در نهایت اواخر تیر فصل برداشت ان اغاز تا شهریور ماه ادامه می یابد.
عرضه هم زمان صدها هزار تن از برنج برداشتی كشاورزان در اواخر تابستان به بازار باعث می شود تا قیمت ها شكسته و به حداقل كاهش یابد و این قیمت ها از اواخر بهمن ماه بتدریج افزایش یافته و به نرخ های فعلی در بازار رسیده است .
** نیاز اقتصادی كشاورزان
به گفته رئیس سازمان جهاد كشاورزی مازندران ،حدود 210 هزار بهره بردار مالك 230 هزار هكتار اراضی شالیزاری مازندران هستند كه در آمد اصلی آنان از محل تولید سالانه حدود 950هزار تن برنج سفید حاصل می شود .
دلاور حیدر پور در گفت وگو با ایرنا اظهار كرد : مازندران 42 درصد برنج كشور را تولید می كند و میانگین مالكیت زمین شالیزاری درمازندران حدود 1/1هكتار است.
به گفته وی این درحالی است كه عمده كشاورزان استان نیز كمتر از هفت دهم هكتار زمین دارند. كشاورزان مازندرانی در بهترین براورد در شهریور سال 94 برنج طارم خود را حدود 65هزار ریال در كیلو گرم فروختند و با توجه به میزان برداشت در هر هكتار حدود 2هزار و 500 كیلو گرم برنج سفید ، عمده كشاورزان با كسر خوراكی خود و میزان زمین به طور متوسط حدود 1500 كیلوگرم برنج برای فروش به بازار داشتند كه قیمت جمع ان به 10 میلیون تومان نیز نمی رسد.
این مبلغ ، در امد خالص نیست چراكه حداقل 20 درصد از مبلغ فوق شامل هزینه های كشاورزی چون كود ، سم ، ماشین الات و ... می شود.
با توجه به درامد اندك و نیاز اقتصادی كشاورزان ، بخش عمده ای از محصولات برداشتی در فصل تابستان به بازار عرضه می شود واین مساله باعث می شود تا قیمت برنج در این فصل بسیار كاهش یابد.
به گفته كشاورزان و كارشناسان اگاه به مساله بازار برنج در مازندران هر چند عرضه یكباره بخش عمده ای از برنج پس از برداشت از دست شالیكاران به خاطر نیاز جدی آنان به نقدینگی است ، اما مشخص نبودن واقعی مقدار تولید ،مصرف سرانه و نیاز واردات نیز باعث شد حتی كشاورزان برخوردار و زمین دار نیز همچنان با اظهارات و اجرای سیاست های وارداتی مختلف ،گمراه شده و محصول خود را در همان فصل پاییز بفروشند.
یك كشاورز مازندرانی می گوید با اینكه نیاز به پول برنج در فصل پائیز نداشت ولی با توجه به قیمت های سه و چهار سال گذشته كه تفاوتی چندانی در ماههای مختلف سال نداشت ، برنج خود را با اندكی افزایش قیمت ان هم به صورت چكی در شهریور فروخت و اینك كه قیمت ان را می بیند ، اه از نهادش بر می اید .
به گفته وی سیاست های مقطعی و نوسانی بازرگانی و نبود اطلاع رسانی در مورد میزان واردات باعث شده تا ضر زیادی متحمل شود .
** سیاستهای مقطعی در واردات برنج
بنا بر امارهای رسمی در سالهای 1391 تا 1393 به ترتیب یك میلیون و950هزارتن ،یك میلیون و 500 هزارتن ، 850 هزار تن برنج و در سال 94 حدود 750 هزار تن برنج از مجاری قانونی وارد كشور شد. این مقدار تغییر فاحش در واردات برنج طی چهار سال گذشته در حالی اتفاق افتاده است كه در همه این سالها نیاز مصرفی به واردات برنج به كشور در بهترین حالت حدود یك میلیون تن اعلام شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی مازندران در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینكه دو استان مازندران و گیلان بیشترین سهم در تولید برنج داخل كشور را دارند، بیان داشت: تولید سالانه برنج در كشور نیز حدود دو میلیون و 100هزار تن است .
عزیز الله شهیدی فر اظهار داشت: بر اساس آمار وزارت جهاد كشاورزی با توجه به سرانه 36 كیلو گرم نیاز كشور به واردات حدود 950 هزار تن است.
با این همه به گفته كارشناسان در سالجاری دولت تدبیر و امید برای حمایت از تولید داخلی ، میزان واردات را منطقی كرده است و با توجه به میزان واردات غیر رسمی و مرز نشین ها و همچنین برنج مانده از واردات سال های گذشته ، عامل كاهش واردات تاثیر چندانی بر میزان قیمت ان نداشته است .
این كارشناسان می گویند یك عامل مهم در تاثیر قیمت جدا از كاهش عرضه در فصل زمستان و بهار توسط كشاورزان ، افزایش توجه مردم به تولید داخلی با توجه به كیفیت و طعم برنج ایرانی در سالهای اخیر است.
** افزایش رغبت به مصرف برنج ایرانی
كیفیت ،عطر و طعم برنج های تولیدی مازندران به ویژه طارم محلی و طارم هاشمی با ذائقه مردم ایران سازگاری خوبی دارد و از آنجاییكه وجود برنج های خارجی آلوده در دو سال اخیر نیز در بازار مطرح شده ،تقاضا و استقبال خرید برنج تولید داخل افزایش یافت.
مسعود غلامی یكی از مشاوران رئیس سازمان جهاد كشاورزی مازندران یكی از دلایل اصلی كم شدن برنج داخلی و افزایش قیمت آن را بالا رفتن رغبت مصرف كنندگان به استفاده از برنج ایرانی عنوان كرد.
وی با اشاره به اینكه استفاده از سموم كشاورزی در تولید برنج كشورهای خارجی به مراتب بیشتر از كشورمان است، ادامه داد: بررسی های نهاد های نظارتی از جمله موسسه استاندارد و دانشگاه علوم پزشكی نشان داده برنج های خارجی كه به صورت قاچاق وارد كشور می شوند ،آلوده هستند. وی تصریح كرد: از سوی دیگر برنج های داخلی كشور به ویژه ارقام طارم ، فجر و شیرودی به لحاظ كیفیت، طعم و عطر به مراتب بهتر از برنج های خارجی است.
غلامی با اشاره به اینكه دولت یازدهم بر واردات برنج نظارت جدی دارد تا بر اساس نیاز واقعی و در مجاری قانونی وارد شود، ادامه داد: رویكرد افزایش تولید در واحد سطح با ترویج كشت ارقام پر محصول نیز مورد توجه وزارت جهاد كشاورزی است.
** دلالان زرنگ هستند اما برنج انباشته شده در مازندران وجود ندارد
هر چند عوامل جانبی واسطه گری و دلالی تاثیر عمده ای بر قیمت های بازار می گذارد اما بررسی های خبرنگاران ایرنا در شالیكوبی های استان نشان می دهد برخی از واسطه ها مثل همیشه با افزایش قیمت ها در بازار سود خوبی بردند اما در وضعیت موجود انبارهای انباشته از برنج تولید داخل وجود ندارد تا از بازار سوء استفاده شود.
البته به طور یقین ممكن است برخی كشاورزان زمین دار و یا برخی واسطه ها ، اندك برنجی در انبار داشته باشند اما میزان ان انقدر نیست كه بر بازار تاثیر بگذارد.
احمد قربانی یكی از آگاهان به بازار برنج و صاحب یك واحد شالیكوبی در بابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت كه در حال حاضر عرضه شالی در برنجكوبی ها در حد كم و یا وجود ندارد.
وی بیان داشت: البته هر ساله دو ماه قبل از ورود برنج نو قیمت های برنج به نسبت زمان برداشت بالا می رفته است، اما امسال قیمت برنج بیش از حد افزایش یافت.
وی ادامه داد: در حال حاضر با آغاز ماه رمضان تقاضا برای خرید برنج طارم محلی ،هاشمی و فجر از سوی تاجران مازنی و دیگر استان های كشور نیز كم شده است.
وی بیان داشت: از آنجاییكه امسال حدود 20 روز زودتر از سال های قبل نشاكاری در مازندران شده است،برنج نو زودتر وارد بازار می شود.
** توجه به تولید داخل برای تامین نیاز مردم
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی مازندران در گفت و گو با ایرنا به طرح خوداتكایی برنج در استان های شمالی به ویژه مازندران و گیلان اشاره كرد و بیان داشت: بر اساس این طرح ،سطح زیر كشت ارقام پر محصول به 255 هزار هكتار باید افزایش یابد در حالی كه هم اكنون در كمتر از 139 هزار هكتار از اراضی شالیزاری برنج رقم پر محصول كشت می شود.
عزیز الله شهیدی فر با بیان اینكه بر اساس این طرح میانگین تولید شالی ارقام محلی و پر محصول باید به 7.5تن در هكتار برسد،گفت : پیش بینی تولید برنج سفید در سال هم در این طرح دو میلیون و 521 هزار تن است.
وی اجرای آبیاری تناوبی و تجهیز و نوسازی 275 هزار هكتار از شالیزارهای شمال كشور را از برنامه های رسیدن به نتایج طرح خوداتكایی برنج اعلام كرد افزود : در اراضی یكپارچه سازی شده علاوه بر كاهش مصرف 30 درصدی اب ، فرایند داشت تا برداشت مكانیزه می شود و زمین قابلیت كشت دو تا سه باره را نیز پیدا می كند.
در یك جمع بندی می توان گفت عرضه یك باره برنج برداشتی در تابستان به بازار قیمت ان را به حداقل می رساند كه در واقع قیمت واقعی دسترنج شالیكاران مازندران نیست و لذا نیاز است تا با تامین نقدینگی برای كشاورزان در فصل پائیز و نیز اطلاع رسانی ، تشویق شوند تا برنج تولیدی را به تدریج وارد بازاركنند.
برغم تورم 10 تا 12درصدی در دو یا سه سال اخیر قیمت واقعی برنج در فصل برداشت در این سالها تغییر چندانی نداشته است و لذا نباید قیمت برنج تولید داخل در فصل بهار را معیار كلی قیمت ان دانست.
سیاستهای دولت تدبیر و امید برای منطقی كردن واردات و توجه به تولید داخل و تشویق كشاورزان به تولید بیشتر ، شاید به زمان دو تا سه سال نیاز داشته باشد تا نتایج ان هم برای تولید داخلی و هم تامین نیاز مصرفی مردم مشخص شود.
6990/1899