در شرایطی كه طی چند سال اخیر، انتقاد از اقدامات رژیم صهیونیستی در طیف گستردهای از موضوعات، به ویژه مسئله سازش با فلسطینیها شدت گرفته و دامنه آن حتی به كشورهای غربی نیز رسیده، یكی از دولتهای مهم عربی منطقه، یعنی مصر، روند آشتی با این رژیم را رسماً كلید زده است.
تنها چند روز پس از سفر نخستوزیر رژیم صهیونیستی به آفریقا، وزیر خارجه مصر كه به سرزمینهای اشغالی سفر كرد، و از آرمانهای ملت فلسطین و بهبود روابط با اشغالگران سخن گفت.
اهمیت سفر سامح شكری به تلآویو، به واسطه از قبل اعلام نشدن آن و همچنین ناشی از این حقیقت است كه طی 10سال اخیر، روابط میان مصر و رژیم صهیونیستی چندان نزدیك نبوده است. آخرین بار در سال 2007 بود كه وزیر خارجه وقت مصر از سرزمین های اشغالی دیدار كرد.
مصر اولین كشور عربی بود كه روند سازش را با توافق كمپ دیوید در سپتامبر 1978 آغاز كرد و همواره تلاش زیادی برای نزدیكی فلسطینیها و اسرائیلیها به عمل آورده است اما پس از بركناری حسنی مبارك از قدرت٬ این نقش مصر كمرنگ شده بود و به نظر می رسد اقدام اخیر عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر در فرستادن وزیرخارجه خود به تل آویو برای احیای این نقش سنتی قاهره صورت گرفته است.
تلاش مصر برای احیای مذاكرات سازش در حالی است كه این مذاكرات در آوریل 2014 به علت اختلاف درباره ادامه فعالیتهای شهركسازی این رژیم در كرانه باختری اشغالی و بخش شرقی بیتالمقدس اشغالی، شكست خورد. مذاكرات سهجانبه سازش بین تشكیلات خودگردان فلسطین و رژیم صهیونیستی با محوریت آمریكا در چندین دور برگزار شد اما ادامه شهركسازیهای غیرقانونی صهیونیستها در سرزمینهای اشغالی و همچنین خلف وعده مقامهای این رژیم در آزاد كردن شماری از فلسطینیان در بند باعث شد كه مذاكرات صلح بار دیگر با شكست روبرو شود.
پیشبرد طرح مصر برای احیای مذاكرات صلح كه بسیاری آن را مكمل طرح پیشنهادی فرانسه میدانند، مهمترین دلیل این سفر كمسابقه عنوان شده بود؛ طرحی كه بیش از همه بر تشكیل دو دولت در سرزمینهای اشغالی تأكید دارد. با این وجود ٬در بیانیههای رسمی دولت مصر ادعا شده بود كه در این دیدار٬ مسائل امنیتی و دیگر مسائل مشترك دو طرف از جمله هماهنگی درباره انتقال لاشه هواپیمای ساقط شده مصری مورد مذاكره نتانیاهو و شكری قرار خواهد گرفت.
سخنان دوطرف ٬پیش و پس از رایزنیهای مشترك نیز نشان میداد، مصر تلاش میكند نام عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری ، به عنوان بازیگر اصلی صلح در فلسطین معرفی كند. این مسأله در سخنان شكری به وضوح قابل مشاهده بود.
برخی چنین تحلیل می كنند كه به واسطه تهدیدهای شاخه نیرومند داعش در شبهجزیره سینا، همكاریهای نظامی و امنیتی میان دو بازیگر در طول سه سال گذشته به سرعت رو به افزایش گذاشت. البته در این میان نباید موضوع كنار زده شدن محمد مرسی، رئیسجمهوری سابق مصر از قدرت و روی كار آمدن السیسی به عنوان یك چهره نظامی نزدیك به نظام اسبق مصر را نیز كم اهمیت شمرد.
اما بر خلاف گزارشهای كلی اولیه، محتوای دستور كار شكری در سفر به سرزمینهای اشغالی، در جریان كنفرانس مطبوعاتی مشترك وی با نتانیاهو بیشتر روشن و مشخص شد. در این راستا، شكری مشخصاً سه شرط را برای ازسرگیری روند سازش میان فلسطین و رژیم اسرائیل مطرح كرد.
در ابتدای این كنفرانس، وی گفت كه سفرش به سرزمینهای اشغالی در راستای دیدگاه عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری در خصوص تحقق صلح در منطقه صورت گرفته است. وی اشاره كرد كه تحقق صلح، تأثیرات زیادی بر منطقه خواهد داشت و بر این اساس، تحقق راه حل دو دولت نیازمند اقدامات جدی است.
شكری افزود كه مصر از راه حل عادلانه در خاورمیانه حمایت میكند و ما در ارائه تمامی اشكال حمایت جهت تحقق این هدف جدی هستیم. وی درباره شروط لازم برای احیای روند صلح، تأكید كرد كه تحقق اعتماد مطلوب بایستی بر سه پایه متكی باشد: عدالت و حقوق مشروع، احترام به حق دیگران برای زندگی در صلح و ثبات و تمایل متقابل به همزیستی مسالمت آمیز در دو دولت مستقل كه در كنار یكدیگر در صلح و امنیت زندگی كنند.
شكری در ادامه اظهار داشت كه در ژوئن گذشته در سفری به رام الله ٬با رهبران فلسطینی دیدار كرد و گفتوگوهای مفصلی با آنها انجام داد و اكنون نیز برای تكمیل این گفتوگوها به سرزمین های اشغالی سفر كرده است.
در مقابل، نتانیاهو تأكید كرد كه پیمان صلح با مصر به منزله صخره ثبات در منطقه است. وی افزود كه از پیشنهاد السیسی و طرح صلح وی با فلسطینیان استقبال میكند و خواهان تحقق راه حل دو دولت به صورت محسوس است. این در حالی است كه مذاكرات سازش میان رژیم صهیونیستی و تشكیلات خودگردان فلسطین در آوریل 2014 به علت اختلاف درباره ادامه فعالیتهای شهركسازی این رژیم در كرانه باختری اشغالی و بخش شرقی بیتالمقدس اشغالی، شكست خورد.
شكری چند روز پیش از این دیدار در رامالله با محمود عباس، رئیس تشكیلات خودگردان فلسطینی دیدار و درباره طرح سازش با او دیدار كرده بود.
با وجود آنكه وزیر خارجه مصر در مقابل نتانیاهو، شرایط كنونی در سرزمینهای اشغالی را خطرناك، بیثبات و رو به وخامت خواند و درباره وضعیت فلسطینیان ابراز نگرانی كرد اما آنچه از محتوای این دیدار منتشر شده است، نشان میدهد برخلاف ادعاهای دولت مصر، مأموریت وزیرخارجه این كشور بیش از همه بر بهبود روابط متمركز بوده است. بر همین اساس٬ بلافاصله پس از دیدار شكری و نتانیاهو٬ رسانهها از سفر قریبالوقوع نخستوزیر رژیم صهیونیستی به مصر و دیدار با ژنرال السیسی خبر دادند. مهمترین نگرانی السیسی پس از كودتا علیه مرسی، كنترل و حذف جریان قدرتمند اخوان المسلمین در این كشور و كاهش نفوذ دیگر سازمانهای وابسته به این جریان در برخی كشورهای خاورمیانه بوده است.
كاهش روابط با دولت وابسته به حزب عدالت و توسعه تركیه كه یكی از شاخههای سازمان جهانی اخوانالمسلمین محسوب میشود، پس از كودتا علیه شاخه مصری این جریان، نخستین نشانههای این رویكرد مصر بود اما حالا مشخص شده كه دغدغه مشترك رژیم صهیونیستی و مصر نیز گروه حماس است كه آن نیز شاخهای از جریان اخوانالمسلمین در خاورمیانه محسوب میشود. تركیه در هفتههای اخیر تلاش كرده با استفاده از كارت حماس روابط خود را با دشمنان قدیمی یعنی مصر و رژیم اسرائیل بهبود بخشد.
حماس كه جریان اصلی قدرت را در نوار غزه در دست دارد، میتواند اهمیتی مشابه میان مقامهای تلآویو و قاهره داشته باشد و این موضوع بیشك در آینده نزدیك ٬نقش تركیه را در این مثلث تازه شكل گرفته در خاورمیانه پررنگتر میكند. هر چند برخی تحلیلگران پشت پرده رایزنیها میان دو دشمن قدیمی را كه پس از تأسیس رژیم صهیونیستی ٬چهار بار در سالهای 1948، 1956، 1967 و 1973 مقابل یكدیگر لشكركشی كردند را تلاش برای گزیر از بحران آینده منطقه عنوان میكنند؛ بحرانی كه میان ناظران منطقه جنگ آب نامیده میشود.
مذاكرات سه جانبه سازش بین تشكیلات خودگردان فلسطین و رژیم صهیونیستی با محوریت آمریكا در چندین دور برگزار شد اما ادامه شهركسازیهای غیر قانونی صهیونیستها در سرزمینهای اشغالی و همچنین خلف وعده مقامهای این رژیم در آزاد كردن شماری از فلسطینیان در بند باعث شد كه مذاكرات صلح بار دیگر با شكست روبرو شود. آمریكا در حالی محوریت مذاكرات صلح بین فلسطینیها و رژیم صهیونیستی را برعهده گرفت كه تاكنون 43 قطعنامه شورای امنیت در محكومیت اقدامات این رژیم اشغالگر علیه مردم فلسطین را وتو كرده و در بسیاری از نشست بینالمللی دیگر با اعمال نفوذ ٬مانع احقاق حقوق فلسطینیها شده است.
خاورم*1049**2041**
تهران-ایرنا- به نظر میرسد شتاب برخی كشورهای عربی برای نزدیك شدن به رژیم صهیونیستی و عادی سازی روابط با این رژیم افزایش یافته و مصر، سردمدار این حركت درصدد است با تحمیل مذاكرات سازش به این روند باز هم شتاب بیشتری بدهد. این در حالی است كه صهیونیستها روزی نیست كه فلسطینیهای بیگناه را به خاك و خون نكشند و زنان و كودكان را قربانی مطامع و زورگوییهای خود نكنند.