به گزارش ایرنا، موسیقی نواحی گونه‌ای از موسیقی است كه به نغمه‌ها، سازها و نواهای مناطق و نواحی ایران نظر دارد و از زمانی كه مطالعات و پژوهشها درباره آن انجام شده نامهایی همچون موسیقی محلی، فولكلور، اقوام و مقامی به این گونه موسیقایی نسبت داده شده است.
بسیاری در همین خصوص بر این باورند همانگونه كه باید از جنگها، هنرمندان، فیلسوفان، شاعران و ادبیان به عنوان تاریخ و شكوه خراسان یاد كرد باید از نوای دلنشینی كه فرهنگ این خطه را جهانی كرده نیز سخن گفت.
موسیقی مقامی كه 'تار و دوتار' به آن زینت و جلایی ماندگار داده ند در خراسان رشد كرد و به فراتر از مرزهای ایران نیز كشیده شد.
موسیقی سنتی خراسان همان موسیقی نواحی است كه به نغمه ها، سازها و نواهای مناطق و نواحی ایران مربوط می شود اما از دل سهل انگاری مسئولان و ظهور موسیقیهای نو، اهالی موسیقی و میراثداران موسیقی نواحی به حاشیه رفته اند.
موسیقی سنتی خراسان دارای جایگاه بسیار ارزشمندی است و فعالیت رشته های مختلف موسیقی، كسب رتبه های بین المللی توسط نوازندگان و اساتید بنام این رشته و حضور آنان در كنسرتهای خارج از كشور نشانگر اقبال بلند موسیقی سنتی خراسان به ویژه موسیقی مقامی در سراسر جهان است.
* تنها امیدمان حمایت از موسیقی مقامی است
فرزند زنده‌یاد غلامعلی پورعطایی از نوادر موسیقی نواحی در خصوص جایگاه موسیقی خراسان می‌گوید: برای احیای این موسیقی اصیل باید با رجوع به گذشته از خلاقیتهای اساتید قدیمی این هنر الهام گرفت و آنها را بكار بست.
جمشید پورعطایی موسیقی مقامی را به معنای خنیاگری توصیف و بیان كرد: در اجرای این موسیقی یك شخص می‌نوازد و دیگری می‌خواند.
وی با اشاره به دغدغه های هنرمندان شهرستانهای خراسان رضوی ادامه داد: مسائل مادی از عمده ترین دغدغه های هنرمندان این خطه به صورت اخص و اساتید موسیقی سنتی به صورت عموم است.
این موسیقیدان محلی گفت: به رغم اینكه فرزندان ما هنرمندان بسیار خوبی هستند و با آینده درخشان می‌توانند ادامه دهنده این راه و انتقال دهنده موسیقی اصیل باشند اما كمبود مالی و رفع نشدن نیازها باعث می‌شود آنها به سراغ موسیقی بومی و محلی نروند.
وی افزود: اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز چه در استان و چه در شهرستانها با مشكلات مالی بسیار زیادی روبه رو است و نمی تواند در بسیاری از زمینه ها حمایتهای لازم را داشته باشد.
*موسیقی نواحی و مساله اجرای گروهی
پورعطایی ادامه داد: موسیقی نواحی از سال 1366 شكل گروهی و جمعی به خود گرفت بطوری كه بر تعداد سازها در اجرا افزوده و سازها به نوعی با یكدیگر تلفیق شدند.
وی گفت: این موضوع باعث افت این نوع موسیقی شد و مشكلات زیادی را در این حوزه به وجود آورد.
این موسیقیدان افزود: از آنجا كه هنرمندان بومی اجراهای گروهی را در جشنواره‌ها دیده بودند تصور می‌كردند موسیقی گروهی بازخورد بهتری دارد و بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: این درحالی است كه اجرای گروهی موسیقی مقامی ضربه زیادی بر بدنه این نوع موسیقی وارد كرد كه اثرات منفی آن طی سالها برجا مانده است.
پورعطایی گفت: امروزه هنرمندان بزرگ متوجه این مشكل شده و در این راستا طی پنج سال گذشته تلاشهایی برای رفع آن انجام داده اند.
* آینده موسیقی مقامی در ابهام
یكی از اساتید شناخته شده موسیقی محلی ایران نیز به خبرنگار ایرنا گفت: باید بین موسیقی اصیل و موسیقیهای مبتذل تفاوت قائل شد و مسئولان با حمایت و تقویت موسیقی اصیل محلی از ورود موسیقیهای مبتذل به عرصه این هنر جلوگیری كنند.
استاد عثمان محمدپرست افزود: همچنین حمایت مردم از موسیقی سنتی بی نظیر و فراگیر است اما مسئولان در زمینه نكوداشت اساتید نامی موسیقی و حمایت از آنها اقدام قابل توجهی انجام نداده اند.
وی معتقد است: هنری موفق و رو به توسعه خواهد بود كه مورد حمایت مسئولان ذیربط و مقامهای دولتی قرار گیرد در غیر این صورت آن هنر با خاموشی هنرمندش رو به زوال خواهد رفت.
این استاد موسیقی نواحی ادامه داد: در صورتی كه هنرمندان و موسیقیدانان اصیل ایران خانه نشینی پیشه كنند زمینه ترویج موسیقیهای مبتذل غربی در كشور فراهم می شود.
وی گفت: باید هنر اصیل و هنرمند واقعی شناسایی و حسابش از مطربان بی مایه جدا شود ولی متاسفانه گاهی مشاهده می شود موسیقیهای مبتذل و بی محتوا مورد حمایت قرار می گیرند و در مقابلف موسیقی اصیل سنتی مورد بی مهری واقع می شود.
محمدپرست با اشاره به اجراهای مختلف موسیقی نواحی ایران در كشورهای خارجی از سال 1342 تاكنون، افزود : ایران سابقه دو هزار و 500 ساله در تمدن كهن دارد و باید در عرصه های مختلف هنری و تمدنی به خصوص موسیقی سردمدار باشد.
* وزارت ارشاد به تنهایی نمی تواند از موسیقی حمایت كند
معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی می گوید: موسیقی خراسان دارای جایگاهی بسیار ارزشمند در كشور است.
وی افزود: این موسیقی دارای قله های بسیار پرافتخاری است كه توانسته اعتبار و آبروی بسیار زیادی را بدست آورد.
ناصر نبی زاده ادامه داد: موسیقی مقامی خراسان توانسته از گذشته تاكنون به نشر و گسترش زبان فارسی نیز كمك و تاریخ این مرز و بوم را با اشعار عرفانی به جهانیان معرفی كند.
وی گفت: عمق تاثیر فرهنگ اصیل ایرانی در آثار اهالی موسیقی خراسان دیده می شود.
معاون اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: موسیقی شمال و جنوب خراسان نسل به نسل طی سالهای طولانی انتقال یافته و اكنون نیز این میراث ارزشمند در اختیار بسیاری از بزرگان موسیقی قرار دارد.
وی ادامه داد: بسیاری از بزرگان موسیقی ایران كه سالها در خاطره مردم جای داشته اند از دل این مرز و بوم رشد كرده اند، بعد از خراسان می توان به مكتب اصفهان اشاره كرد كه تاثیرات بسیار زیادی در حوزه موسیقی داشته است.
نبی زاده گفت: هرچند این موسیقی با چنین جایگاه رفیعی اكنون در شرایط مناسبی قرار ندارد اما هم اینك نیز اساتید بزرگی در شهرهایی همچون تایباد، قوچان و تربت جام استان خراسان رضوی مشغول به فعالیت هستند كه می توانند در این عرصه تاثیرگذار باشند.
وی افزود: اینگونه موسیقیها نیاز به مجوز ندارند و به سرعت می توانند در بین جوانان تبلیغ شوند، زمانی كه از محصولات فرهنگی مجوزدار خودمان حمایت نكنیم باید منتظر رشد پدیده هایی چون موسیقی زیرزمینی باشیم.
معاون هنری و سینمایی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی همچنین به حمایتها از هنرمندان موسیقی مقامی اشاره و بیان كرد: سلسله پاسداشتها و گرامیداشتهایی با رویكرد حمایت از هنرمندان موسیقی مقامی در شهرستانهای این استان برگزار شده كه در سال جاری نیز دنبال می شود.
وی ادامه داد: در صورت تامین اعتبار یك بانك اطلاعاتی از آثار بزرگان موسیقی مقامی خراسان جمع آوری می شود تا در اختیار نسلهای آینده قرار گیرد.
نبی زاده گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دلیل مشكلات مالی بسیار زیادی كه با آن روبه رو است نمی تواند به تنهایی تمامی نیازهای اهالی و اساتید موسیقی را برطرف كند بنابراین برای حل این مشكل باید سازمانها و نهادهای دیگر نیز وارد عمل شوند.
7498/1858
مشهد- ایرنا- موسیقی نواحی خراسان با سابقه تاریخی طولانی و برخورداری از قابلیتهای خاص موسیقایی نقش بسزایی در تكامل موسیقی ایران داشته لذا قریب به اتفاق اساتید موسیقی معتقدند خراسان مهد موسیقی سنتی از گذشته ای دور بوده است.
