قاچاق لوازم آرایشی و پیامدهای ویرانگر آن

طی روزهای گذشته خبر واردات 76 میلیارد تومانی لوازم آرایشی به كشور در بازه زمانی سه ماهه نخست سال جاری مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. بنا بر آمار و اطلاعات گمرك، در این فاصله زمانی نزدیك به 2 هزار تُن انواع لوازم آرایشی از كشورهایی چون اسپانیا، ایتالیا، آلمان، امارات متحده عربی و فرانسه به شكل قانونی وارد ایران شده است.
به رغم چشمگیر بودن این ارقام، نكته تامل برانگیزتر ناچیز بودن واردات قانونی در برابر حجم انبوه قاچاق لوازم آرایشی است. در این ارتباط، مدیركل مبارزه با قاچاق كالا پانزدهم تیرماه امسال از قاچاقی بودن ۸۰ درصد از لوازم آرایشی موجود در بازار ایران خبر داد.
بر پایه آمارهای جهانی موجود، مصرف سرانه لوازم آرایشی در ایران بسیار بالا است به طوری كه در رتبه بندی جهانی سال 2008 میلادی، ایران در جایگاه هفتم جهانی قرار گرفت و در خاورمیانه پس از عربستان رتبه دوم را به خود اختصاص داد.
همچنان كه گفته شد، بخش مهمی از وسایل بهداشتی و لوازم آرایشی از راه های غیرقانونی و قاچاق به كشور وارد می شود. تاریخ مصرف بسیاری از آن ها دستكاری و به روز شده است، مواد اولیه غیربهداشتی و نامرغوب در برخی لوازم آرایشی در پوشش یك برند معروف پنهان می شود و قیمت پایین آن ها مشتریان بسیاری را جذب خود می كند.
بیشترین حجم اجناس بهداشتی و آرایشی قاچاق از مرزهای غربی به كشور وارد می شود. در این میان، نظارت ناكافی بر فرایند ورود و پخش این كالاها و همچنین خرید و فروش و مصرف این مواد، عرصه را برای سودجویان باز گذاشته تا نه فقط سلامت شهروندان، كه گردش چرخ های اقتصادی كشور را نیز دچار اخلال كنند.
پیامدهای مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی قاچاق در سلامت افراد، آثار منفی آن برای اقتصاد كشور و همچنین راهكارهای جلوگیری از ورود و مصرف لوازم آرایشی قاچاق و بركنار از نظارت بهداشتی، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا را بر آن داشت تا در این باره به گفت و گو با كارشناسان مربوط بپردازد.
به باور كارشناسان، عرضه غیررسمی لوازم آرایشی قاچاق با قیمت پایین در سایه نبود نظارت كافی بر بازار معضل بزرگی برای حوزه سلامت، بهداشت و اقتصاد كشور به شمار می رود.

*** فقدان عنصر سلامت در مواد آرایشی قاچاق
سلامت و زیبایی 2 عنصر بسیار مهم از وجود جسمی و روانی انسان به شمار می رود كه نگه داشتن آن در شرایط مطلوب، از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است و هرگونه غفلت و كوتاهی می تواند این 2 عنصر را به خطر اندازد.
انسان ها افزون بر تلاش برای حفظ سلامت، خواهان زیبایی نیز هستند. این موضوع در میان بانوان با اهمیت و حساسیت ویژه ای نگریسته می شود تا جایی كه برخی از آنان برای زیبا دیده شدن، انواع مواد و لوازم را به كارمی گیرند و گاهی برای رسیدن به معیار مورد نظر از جراحی نیز كمك می گیرند. با توجه به این واقعیت، شركت های دارویی و بهداشتی زیادی در جهان در آزمایشگاه های خود، كارشناسان و متخصصان زبده ای را به كار گرفته اند تا با تهیه و تولید مواد آرایشی و بهداشتی، زیبایی و جوانی را برای مشتریان خود به ارمغان بیاورند.
در این میان، سودجویانی در كشور ما هستند كه به دلایلی همچون نبود دسترسی آسان به فرآورده های بهداشتی و آرایشی معروف و سالم و مهمتر از آن هزینه بالای این لوازم، به تولید كالاهای آرایشی غیربهداشتی و ناسالم اقدام می كنند یا با تجارت غیرقانونی، مشكل های فراوانی را برای مصرف كنندگان به وجود می آورند. مصرف مواد ناسالم و بی كیفیت آرایشی در سال های گذشته به دلیل افزایش قاچاق این لوازم به كشور، آسیب ها و مشكل های پوستی زیادی را برای مصرف كنندگان به همراه آورده است.
در همین زمینه «خلیل صداقت پیشه» متخصص پوست، مو و زیبایی به پژوهشگر ایرنا گفت: مواد آرایشی غیرمجاز و قاچاق از آنجا كه از نظر بهداشتی هیچ كنترل و نظارتی روی آنها صورت نگرفته است، آسیب ها و ضایعه هایی در پوست ایجاد می كند كه نه فقط با درمان های معمولی بلكه با لیزر نیز درمان نمی شود. حتی در لوازم آرایشی سالم و مجاز نیز تركیباتی وجود دارد كه در تماس با نور باعث تیرگی پوست می شوند اما این موضوع در لوازم آرایشی قاچاق و غیرمجازِ بازار، به مراتب شدیدتر است چرا كه مواد و لوازم آرایشی قاچاق، یا تاریخ مصرف گذشته اند یا در تركیبات و فرایند تولید آنها مواد غیربهداشتی به كار رفته كه برای سلامت پوست مضر است. تركیبات این مواد لكه ها، تیرگی ها و سوختگی هایی روی پوست ایجاد می كند كه در بسیاری مواقع هیچ درمانی برای آنها وجود ندارد.
به گفته وی، برخی مواقع در تهیه و تولید مواد آرایشی قاچاق، از تركیب های ناشناخته ای همچون فرآورده ها یا سلول های حیوانی استفاده می شود كه ممكن است منبعی برای انتقال باكتری هایی همچون سیاه زخم و دیگر بیماری های پوستی باشند.
این متخصص پوست و مو افزود: در چند سال گذشته، سودجویان از فضای تحریم استفاده و مواد آرایشی و بهداشتی تقلبی را از چین، تایلند و دیگر كشورها به نام شركت های معروف آمریكایی و اروپایی جعل و وارد بازار كردند و به فروش رساندند.
صداقت پیشه در مورد پیامدهای استفاده از مواد آرایشی غیربهداشتی چنین توضیح داد: استفاده از مواد آرایشی تقلبی در فرد ایجاد حساسیت می كند. شماری از بیمارانی كه به ما مراجعه می كنند، از التهاب، قرمزی، احساس سوزش و خارش به وجود آمده در موضعی كه ماده آرایشی استفاده شده است، شكایت می كنند. همچنین تیرگی و تغییر رنگ پوست، ایجاد عفونت، بروز جوش های چركی و ... از نشانه هایی است كه در بیمارانی كه از مواد آرایشی تقلبی و غیر بهداشتی استفاده كرده اند، فراوان دیده می شود.

*** قاچاق به درآمدهای دولت آسیب می زند
كالاهای آرایشی و بهداشتی قاچاق افزون بر اینكه تهدیدی برای سلامت پوست و زیبایی به شمار می رود، از نظر اقتصادی نیز آسیب های بسیاری به دنبال می آورد.
در این باره «مهدی تقوی» اقتصاددان، با بیان اینكه قاچاق سم و آفتی بزرگ برای اقتصاد یك كشور است به ایرنا گفت: مالیات، بخشی از درآمد دولت است و عوارض و تعرفه های گمركی نیز به دلیل تعرفه گذاری های ویژه ای كه بنا به درجه اهمیت روی كالاهای وارداتی اعمال می شود بسیار مهم هستند. ورود كالای قاچاقی بیشتر به دلیل فرار از پرداخت مالیات و تعرفه های گمركی است كه خود آسیب های زیادی به تولید اقتصادی یك كشور می زند. قاچاق، بیش از هرچیز به درآمد دولت آسیب می رساند، دیگر اینكه ورود برخی كالاها به دلیل رقابتی بودن بازار، عرصه را برای شكوفایی تولید داخلی تنگ و آن ها را از چرخه تولید خارج ‌می كند كه خود باعث افزایش بیكاری و فقر در جامعه می شود.
این مدرس اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی افزود: قاچاق بیش از هر چیز بر درآمد دولت اثر می ‌گذارد و باعث می شود دولت در بخش منابع درآمد و هزینه های خود با مشكل روبرو شود. همچنین هزینه های زیادی كه دولت صرف مبارزه با جمع آوری كالای قاچاق در جامعه می كند نیز بر مشكل های این حوزه می افزاید. هزینه ها و مالیاتی كه دولت می تواند صرف امور رفاهی مردم كند با قاچاق كالا تا اندازه زیادی كاهش می یابد كه این موضوع دولت را در ارایه خدمات رفاهی به مردم دچار مشكل می كند.
قاچاق كالاهای آرایشی، نه تنها سلامت مصرف كنندگان آن را به خطر می اندازد بلكه افزایش بیش از اندازه آن به دلیل قیمت پایین و در دسترس بودن باعث شده تا سن استفاده از این لوازم به زیر 15 سال برسد. این در حالی است كه در بیشتر كشورهای اروپایی، آمریكایی و به اصطلاح توسعه یافته، زنان از 40 سالگی به بعد، به مصرف و استفاده از لوازم آرایش روی می آورند اما در ایران و كشورهایی با شرایط مشابه، مصرف اقلام آرایشی به دلایل گوناگونی همچون خلا فرهنگ سازی، نبود اعتماد به نفس، بی توجهی به ارزش ها و آموزه های دینی و عرفی و الگو برداری نادرست از فرهنگ وارداتی نه تنها كمتر نشده، بلكه به سن كودكی نیز كشیده شده است.
مرزهای كشور نیز به دلیل گستردگی نیازمند نظارت و كنترل بیشتری هستند زیرا نظارت ضعیف در مبادی ورود كالاها و اجناس خارجی، تولید و بازار كالاهای داخلی را آماج حجم انبوهی از واردات غیرقانونی و ناسالم قرار می دهد.
اینگونه كالاها به دلیل اینكه به صورت غیرقانونی وارد كشور می شوند از فرایند تولید، تركیب ها، شرایط نگهداری و تاریخ انقضای آن ها اطلاعی در دست نیست و از این رو نمی توان به آن ها اطمینان كرد. در این میان حتی برخی كالاهای قاچاق با برچسب وزارت بهداشت وارد بازار شده و در دسترس خریداران قرار گرفته است.
با توجه به آنچه گفته شد، نظارت موثر و كارآمد بر ورود لوازم آرایشی به كشور و پخش و فروش آن در جامعه با توجه پیامدهای آن در حوزه های اقتصاد و سلامت از ضرورت و اهمیتی ویژه برخوردار است و باید به شكلی جدی در دستور كار دستگاه های اجرایی و نظارتی قرار گیرد.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
**پژوهشم**3050** 9283**9279