آلوچه هاي وحشي ترش مزه ، محصول درختان خودروي جنگلي يا باغي در مناطق كوهستاني و ييلاقي
مازندران بويژه در بخش چهاردانگه و دودانگه ساري ، هزاجريب نكا و يانسر بهشهر است .
ساكنان روستاهاي اين مناطق همه ساله از اواخر تير تا اواخر مهر اين محصول خدادادي را جمع آوري كرده و با آن ترشي درست مي كنند.
جشنواره هلي ترشي قرار است در روستاي ' بالاده ' بخش چهاردانگه شهرستان ساري برگزار شود.
بالاده روستاي مرزي استان هاي مازندران و سمنان است كه از شمال به كوه شاهدژ و از جنوب به رشته كوه چهار نو محصور است و حاشيه سرسبزجنگل هاي اسپه دار ، شاهدژ و چهار نو بستري براي توليد انواع محصولات بومي و محلي با بهره گيري از ميوه هاي جنگلي را براي آن فراهم آورده است .
ازگيل وحشي يا ' كندس |' و گلابي وحشي يا ' تلكا ' هم ميوه هاي جنگلي مناطق ييلاقي مازندران است كه زنان اين مناطق از آنها ترشي و لواشك درست مي كنند.
روستاي بالاده 15 خانوار جمعيت و ساكن دائمي دارد ، ولي ساكنان آن در فصل تابستان و گردشگري به 400 خانوار افزايش مي يابد.
ساكنان اين روستا هر ساله در ماه مرداد حدود نيم تن آلوچه وحشي جمع آوري شده از جنگل و باغ هاي خود را با روش سنتي و پخت بر روي آتش تهيه شده از هيزم به ترشي تبديل مي كنند.
رب آلوچه با ريختن آلوچه هاي جنگلي در ديگ بزرگ با مقداري آب پخته مي شود كه در اصطلاح محلي به آن ' پتكا ' كردن آلوچه مي گويند.
پس از اين مرحله هسته از آلوچه به روش هاي مختلف جدا و بخش گوشتي آن نرم شده از صافي عبور داده مي شود و در نهايت با پخت دقيق و زمان دار كه حساس ترين مرحله از كار است ، بر روي آتش هيزمي ، به ترشي تبديل مي شود.
نخستين جشنواره هلي ترشي مازندران ، به گفته مدير اجرايي آن با محوريت و همكاري مجموعه هاي فرهنگي فعال روستاي بالاده از جمله انجمن فرهنگي ' سادوا ' با همراهي و همكاري پايگاه بسيج شهدا و شوراي اسلامي روستا برگزار مي شود.
عين الله آزموده روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا زمان برگزاري اين جشنواره را 15 مرداد جاري اعلام كرد.
وي گفت براي برگزاري اين جشنواره سعي شده تا با هماهنگي مسئولان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري ، اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي ، امور روستايي استانداري، فرمانداري ساري و بخشداري چهاردانگه از ظرفيت اين دستگاهها نيز استفاده شود .
او با اشاره به رنگ و بوي فرهنگي و آموزشي اين جشنواره ، از انتخاب مدرسه شهيد دستغيب روستاي بالاده به عنوان مكان برگزاري مراسم نام برد و افزود : اين مدرسه مكان هميشگي و اصلي برگزاري برنامه هاي مهم روستاست و اين سابقه در جشنواره هلي ترشي نيز رعايت مي شود .
دبير اجرايي جشنواره هلي ترشي مازندران به برداشت سالانه 400 كيلو آلوچه جنگلي از جنگل هاي حاشيه اين روستا توسط اهالي اشاره كرد و گفت كه برداشت اين محصول با ذوق و سليقه بانوان روستا به هلي ترشي و يا لواشك تبديل مي شود .
وي افزود :هم اكنون تمامي توليدات فرآوري شده آلوچه جنگلي اين روستا به صورت نوبري و هديه از سوي اهالي براي خانواده ديگر مناطق برده مي شود ، اما اين توليدات ، ظرفيت آن را دارد كه به عنوان سوغاتي از خطه مازندران در سبد قرار بگيرد .
آزموده از برگزاري جشنواره هلي ترشي به عنوان حركتي براي معرفي اين محصول بومي مازندران نام برد و گفت كه در اين جشنواره با حضور بانوان روستاي بالاده پخت سنتي اين محصول انجام مي شود .
وي افزود : به دليل برخوردار نبودن اين روستا از گاز طبيعي ، پخت هلي ترشي به صورت سنتي و بر روي هيزم انجام مي شود .
او همزماني پخت هلي ترشي با حضور مردم را در آشنايي بيشتر مردم بويژه نسل جوان با چاشني هاي غذاهاي محلي تاثير گذار دانست و ادامه داد : همچنين اين جشنواره مي تواند درمعرفي ظرفيت اين روستا در توليد اين نوع چاشني تاثير داشته باشد .
دبير اجرايي جشنواره هلي ترشي مازندران با اشاره به اينكه هرچند در سال نخست برگزاري اين جشنواره عرضه و فروش خاصي براي هلي ترشي وجود ندارد ، گفت : امسال برگزاري اين جشنواره مي تواند در به دست آوردن بازارهاي فروشي تاثير داشته باشد .
وي شعرخواني، سخنراني، موسيقي مازندراني، مسابقه ضرب المثل، خاطرات پيران روستاي بالاده و تقدير از دست اندركاران كارهاي فرهنگي را از برنامه هايي برشمرد كه قرار است در اين جشنواره برگزار شود .
آزموده از پذيرايي با آش محلي بالاده (دُوپَتي آش) از شركت كنندگان به عنوان بسته پاياني و نهايي برنامه هاي جشنواره هلي ترشي نام برد .
وي زنده كردن پخت هلي ترشي به عنوان يكي از سنت هاي قديمي و بومي مردم مازندران ، ايجاد فضاي شاد و صميمي و بهانه اي براي دورهمي مردم ، ثبت جشنواره هلي ترشي به نام روستاي بالاده به عنوان نماد و برند فرهنگي مازندران از جمله اهداف برگزاري اين جشنواره برشمرد.
آزموده پيش بيني كرد كه دستكم 500 نفر جمعه هفته جاري براي حضور در جشنواره هلي ترشي به روستاي بالاده بيايند .
روستاي بالاده در 120 كيلومتري شهر ساري واقع است . راه دسترسي به اين روستا هم جاده ساري - كياسر - سمنان است .
مازندران براساس آمارهاي ارائه شده از سوي اداره كل ميراث فرهنگي ، گردشگري و صنايع دستي بيش از يكصد نوع غذا ، دسر و دمنوش محلي شناسايي شده دارد كه تاكنون از اين تعداد دو دمنوش گل گاوزبان و عرق بهار نارنج در ميراث معنوي ثبت شده است .
برگزاري جشنواره هاي بومي و محلي براساس نوع توليدات هر منطقه از اواخر سال گذشته درمازندران رونق گرفته است كه برگزاري جشنواره نيشكر روستاي ريكنده و تمشك روستاي سيف كتي از آن جمله است .
2096/1654
گزارش از فاطمه قنبري قاديكلايي
ساري – ايرنا – رب آلوچه جنگلي يا همان ' هلي ترشي ' كه از قديم الايام چاشني غذاهاي بومي مازندران بود ، همزمان با سال اقتصاد مقاومتي صاحب جشنواره شد تا گرد گذر زمان از چهره گرفته و به عنوان توليد بومي ، به شهروندان مازندراني و گردشگران تابستاني معرفي شود .
