كبد چرب بيماري كه نياز به خودمراقبتي و تغيير رفتارهاي زيستي دارد

وجود چربي در كبد انسان طبيعي است، اما اگر ميزان آن بيشتر از پنج تا 10 درصد وزن كل كبد شود، فرد به بيماري كبد چرب دچار شده است.
تحرك جسماني كم و استفاده از الگوهاي تغذيه پرچرب سبب شده كه در طيفي از مردم مسئله عملكرد ضعيف كبد در ر هضم مناسب غذا، جذب مواد مغذي، شكستن چربي‌ها و دفع مواد سمي كاهش يابد و عارضه شايع آن كبد چرب باشد.
پزشكان متخصص و كارشناسان تغذيه استان مركزي براين باورند كه كبد چرب درمان پذير است و به طور معمول نشانه و علامتي ندارد و منجر به آسيب هميشگي و برگشت نا پذير نمي‌شود اما در صورت غفلت و سهل انگاري در درمان ممكن است به نارسايي كبدي بيانجامد.
سبك زندگي مدرن، كم تحركي و تغيير رفتار و عادات غذايي، همچنين پير شدن جامعه بستر شيوع بيشتر بيماري‌هاي غيرواگير نظير فشار خون، ديابت، امراض قلبي و عروقي و كبد چرب را تسهيل كرده است.
متخصص بيماري هاي گوارشي در اراك در گفت و گو با خبرنگار ايرنا گفت: بيماري كبد چرب را نمي‌توان به تنهايي به عنوان يك بيماري تعريف كرد، بلكه اين نقيصه سرآغازي براي بروز ساير بيماري‌ها در بدن قلمداد مي‌شود.
دكتر محمد قزلو افزود: كبد چرب زماني رخ مي‌دهد كه چربي اضافي در سلول‌هاي كبد انباشته شودو تجمع بيش از حد چربي در سلول‌هاي اين عضو و پر شدن فضاهاي ميان بافتي، اين اندام را بزرگ‌ تر و سنگين‌تر از حالت طبيعي مي كند.
وي گفت: در بروز بيماري كبد چرب مي توان گفت كه عملكرد كبد تا اندازه‌اي دچار نقص مي‌شود كه ديگر نمي‌تواند چربي‌ها را به خوبي بشكند و از بدن خارج كند و استخراج چربي روده‌، يعني محل تجزيه و جذب غذاي مصرفي، افزايش مي‌يابد.
اين متخصص بيماري هاي گوارشي در اراك اظهار كرد: اگر فردي به طور مستمر در مصرف چربي زياده ‌روي كند، ميزان بالايي لپيد به كبد مي‌رسد و اين اندام نمي‌تواند فرآيند متابوليسم را بر روي آن به طور كامل انجام دهد و در نهايت چربي مازاد به صورت تري‌ گليسيريدها انباشته شده و اين تجمع تدريجي به التهاب كبد و آسيب سلول‌هاي آن مي‌انجامد كه با عنوان كبد چرب از آن ياد مي شود.
وي گفت: بيماري كبد چرب در ابندا با علايم خاصي همراه نيست و در صورت پيشرفت بيماري، پس از سپري شدن چند سال يا حتي چند دهه، مشكلات مبهمي نظير خستگي مزمن، كاهش وزن يا كم ‌اشتهايي، ضعف، حالت تهوع، گيجي، ضعف قوه تشخيص يا مشكل در تمركز كردن بيمار نمايان مي شود.
دكتر قزلو بيان كرد: سفيد شدن زبان، بوي بد دهان، كهير و حساسيت‌هاي پوستي، خارش پوست، تعرق بيش از اندازه، بوي نامطبوع و زننده بدن، حلقه‌هاي تيره زير چشم و زرد شدن چشم، قرمزي، تورم و خارش چشم (حساسيت چشم) از علايم ابتلا به كبد چرب و سهل انگاري از درمان بهنگام است.
پزشك متخصص داخلي در اراك نيز در گفت و گو با ايرنا گفت: مدرن شدن سريع كشورهاي آسيايي متاسفانه پيش نيازهاي فرهنگي مناسب خود را نداشته و در حوزه سبك زندگي با رفتارهاي نادرست افزايش ميزان چاقي و مشكلات ناشي از آن را براي مردم رقم زده است.
دكتر بهروز رفيعي افزود: شيوع بيماري كبد چرب در كشورهاي درحال توسعه حداقل 25 درصد جمعيت است و چاقي و بدخوري به عنوان ريشه اصلي آن مطرح شده است.
وي ادامه داد: چاقي احتمال ابتلا به ديابت را نيز افزايش مي‌دهد و بيمار ديابتي بيش از ديگران مستعد ابتلا به كبد چرب است، البته اين بيماري خود به خود در بيمار ديابتي بروز نمي‌يابد، بلكه ديابت مقاوم به انسولين به علاوه وجود چربي اضافي در بدن در نهايت به بروز آن مي انجامد.
اين پزشك متخصص داخلي گفت: يكي از عامل‌هاي مؤثر در ابتلا به اين بيماري، هپاتيت C است كه التهاب كبد را به دنبال دارد.
وي اضافه كرد: در برخي موارد كبد چرب پيامد مصرف مشروبات الكلي سنگين است و طيفي از الكلي ها در معرض خطر جدي آن قرار دارند و از سوي ديگر برخي بيماران مزمن كه مصرف طولاني مدت داروهاي تجويزي، رژيم غذايي نامناسب، سوء تغذيه، ابتلا به ديابت، افزايش چربي و فشار خون و چاقي دارند نيز در ليسا خطر قرار مي گيرند.
دكتر رفيعي اظهار كرد: مصرف الكل و چاقي مهمترين دلايل بيماري كبد چرب است و چربي مازاد در ناحيه ‌ي شكم بيش از افزايش وزن كلي بدن به بيماري كبد چرب ارتباط مي‌يابد.
وي اظهار كرد: بارداري و حاملگي نيز به دليل به هم خوردن تعادل هورمون‌ها در اين دوره در كنار متغير بودن و افزايش وزن از علل بيماري كبد چرب به شمار مي‌رود.
دكتر رفيعي خاطرنشان كرد: پس از زايمان، كبد به خودي خود و بدون هيچ گونه درمان خاصي شروع به بهبود يافتن مي‌كند و به ندرت لازم است تا براي بيماري كبدي ناشي از حاملگي برنامه درماني خاصي در نظر گرفته شود اما حساسيت مادران باردار به اين مسئله اهميت زيادي دارد.
كارشناس تغذيه مركز بهداشت شهرستان اراك نيز در گفت و گو با ايرنا گفت: كبد چرب در دو نوع الكلي و غير الكلي شايع است و اگر چه فرايند بروز هر دو نوع يكسان است اما براي تعيين شدت يا نوع آن نظام درجه ‌بندي در نظر گرفته شده است.
سوسن خدام گفت: كبد چرب در سه گروه تقسيم بندي مي شود كه نوع اول عملكرد كبد را مختل نمي‌سازد، اما همچنان نيازمند مديريت است و نوع دوم عارضه ‌اي است كه به منظور جلوگيري از پيشرفت بيماري بايد تحت درمان قرار گيرد.
وي ادامه داد: نوع سوم بيماري كبد چرب حالت شديدي است كه با علايم خاص بروز مي كند و در اين مرحله بايد تحت هر شرايطي بيمار تحت درمان قرار بگيرد.
اين كارشناس تغذيه مركز بهداشت اراك بيان كرد: تغذيه و رژيم غذايي مناسب، افزايش فعاليت جسمي و ورزش كردن و مصرف دارو عامل‌هاي خطر كبد چرب را به حداقل مي‌رساند و در تصفيه چربي سلول‌هاي كبد موثر است.
وي ادامه داد: كاهش وزن يكي از عوامل كنترل بيماري كبد چرب است اما اين برآيند بايد به شيوه‌اي مناسب و سالم انجام شود چرا كه حذف وعده‌هاي غذايي و گرسنه ماندن براي مدتي طولاني مشكل كبد را تشديد مي‌كند، اما با پيگيري برنامه ورزشي منظم و سالم مي‌توان به تدريج به وزن مطلوب رسيد.
اين كارشناس تغذيه مركز بهداشت اراك اظهار كرد: بيماران مبتلا به كبد چرب بايد رژيم غذايي خود را محدود كنند و غذاهاي پرچرب شامل فرآورده‌هاي لبني پرچرب و گوشت قرمز را از وعده هاي غذايي حذف كنند و از مصرف هر گونه محصولات غذايي فرآوري شده و غلات نيز به شدت بپرهيزند.
وي توصيه كرد: رژيم غذايي با مواد قندي و نمك پايين بهترين الگوي تغذيه براي مبتلايان به كبد چرب است و ميوه‌ها و سبزي هاي تازه و خام بايد در طول روز بيشتر مصرف شود تا آب بدن كم نشود.
خدام عنوان كرد: كاهش چربي شكم به كمك ورزش كردن براي بيماران مبتلا به كبد چرب مفيد است و دنبال كردن برنامه ورزشي روزانه وزن بدن را در حد مطلوب نگه مي‌دارد و مانع بروز بسياري از عارضه‌ها مي‌شود.
يك پزشك متخصص داخلي در اراك نيز گفت: باعث شيوع بيشتر بيماري‌هاي متابوليك، فشار خون، بيماري‌هاي ديابت، بيماري‌هاي قلبي و كبد چرب شده است.
يك پزشك متخصص داخلي در اراك گفت: مطالعاتي كه در جوامع شهري انجام شده، نشان مي دهد بين 30 تا 40 درصد از جمعيت بزرگسال دچار كبد چرب هستند، البته كبد چرب خاص بزرگسالان نيست و حدود پنج تا هفت درصد از اطفال نيز به اين عارضه مبتلا هستند.
دكتر مجيد خرمن بيز بيان كرد: اين بيماري به دليل تغيير شيوه تغذيه و سبك استفاده از غذا‌هاي آماده (سوسيس، كالباس، پيتزا) به دليل اينكه حاوي چربي بيش از حد و افزودني‌ها هستند، مي‌توانند تشديد شود.
دكتر خرمن بيز ادامه داد: كبد چرب با غربالگري سونوگرافي و انجام تست‌هاي كبدي تشخيص داده مي‌شود، برخي مواقع ممكن است نياز به نمونه برداري از كبد به دليل تشخيص شدت بيماري باشد و براي پيشگيري از تجمع چربي‌ها در كبد بهتر است ورزش در برنامه روزانه گنجانده شود.
وي توضيح داد: بايد با پرهيز از استفاده از مواد چرب و مواد نشاسته‌اي و به حداقل رساندن استفاده از قند و شكر در بهبودي اين بيماري كمك كرد.
اين متخصص داخلي ادامه داد: نظام خود مراقبتي براي هر فرد از جامعه از موضوعاتي است كه ارزش زيادي دارد و در اين برنامه مي توان براي پيشگيري و يا مهار كبد چرب طيفي از طبيعي ترين راهكارها بنظير توجه به مسايل تغذيه‌اي، مواد سالم، استفاده از غذاهاي سنتي و خانگي، استفاده از سبزي ها و ميوه هاي تازه و آب پز را نهادينه كرد و براي خانواده ها توضيح داد كه استفاده از لبنيات پرچرب، غذا هاي آماده و همچنين كم تحركي چه عواقبي براي سلامتشان دارد.
6013/3017
مصطفي مجللي