مديريت شهري و چالش دستفروشان

ادامه گزارش به اين شرح است: اينجا بازار بيرجند است، بازاري كه روزگارش خيلي هم روشن نيست و مساحتي فراخ ندارد.
عرض معبر بازار كمتر از 5 متر است و دستفروش با بساطي روي زمين يا با گاري چهار چرخ و برخي هم حجره اي ساخته اند از داربست.
روز را شب مي كنند دستفروشاني كه تعداد دقيقشان از هيچ منبع رسمي اعلام نشده است.
خودشان و مسئولان شهري مي گويند «ناچاريم».
كسبه معتقدند «مانع كسبند»، و برخي مردم مي گويند «باند هستند و مايه نا آرامي».
ساماندهي دستفروشان در سطح بازار بيرجند به رغم گذشت سال‌ها همچنان كلاف سردرگمي است كه علاوه بر نازيبايي شهر و سطح بازار، كار كسبه را كساد كرده و موجب شده تا رويه‌اي بي‌سامان به خود بگيرد.
طي چند سال اخير چهره شهر بيرجند شاهد حضور و فعاليت دست‌فروشان در خيابان‌هاي مختلف و سطح بازار است كه اين امر مشكلات فراواني را براي كسبه شهر ايجاد كرده است.
وفور دست‌فروشان و فراواني آن‌ها به دليل نبودِ نگاه صحيح و واقع‌گرايانه نسبت به فعاليت آن‌ها به‌گونه‌اي است كه بسياري از شهروندان و مسئولان هنوز نمي‌دانند كه دست‌فروشي را به رسميت بشناسند و يا بايد آن را در زمره مشاغل كاذب به‌حساب آورند.
دست‌فروشان سطح بازار بيرجند كه به دليل مهاجرت از روستاها و بيكاري هرروز بر تعداد بساط‌هاي آن‌ها افزوده مي‌شود به‌دفعات مكرر با برخورد شديد مأموران شهرداري مواجه شده و مجبور مي‌شوند بساط خود را با اضطراب جمع‌آوري و يا به اتهام سد معبر تاوان آن را با جريمه بدهند.
به دليل اينكه اين دست‌فروشان از هيچ قاعده صنفي و يا استانداردي تبعيت نمي‌كنند لذا در بساط آن‌ها از هر نوع محصول اعم از خوراكي و بهداشتي مي‌توان يافت كرد و در اين آشفته‌بازار رد پاي هيچ مامور و يا سازماني براي تأمين سلامت مردم يافت نمي‌شود.
هرچند بارها تمهيداتي اتخاذشده و دست‌فروشان و ميوه فروشان حاشيه خيابان به مكان‌هاي خاصي در شهر هدايت‌شده‌اند تا اجناس خود را در محل‌هاي مشخص‌شده به فروش برسانند، اما ساماندهي دست‌فروشان همچنان رويه‌اي بي‌سامان در بيرجند دارد.
امروز با توجه به معضلات اين بازارها مشاهده مي كنيم مديريت شهري درباره برخورد با دستفروشان بازارهاي هفتگي سرگردان است و هنوز تكليف چنين معضلي مشخص نشده است.
قدمت آمدن اين مهمان هاي ناخوانده كف بازار روز به خيلي پيش تر برنمي گردد.
چند سالي است كه افزايش تعدادشان نفس بازار را گرفته اما اين اواخر خبرهاي تازه اي از آغاز ساماندهي دستفروشان بازار بيرجند با تدبيري تازه به گوش مي رسد.
** دستفروشي در بازار بيرجند به يك معضل و تهديد فرهنگي، امنيتي و اخلاقي تبديل شده است
اين بار جمعي از كسبه بازار بيرجند با امضاي يك طومار و ارسال آن به شهردار بيرجند و روزنامه امروز خراسان جنوبي خواستار برخورد با دستفروشان به ويژه دستفروشان افاغنه هستند كه اين موضوع را خبرنگار ما از كسبه بازار بيرجند پيگير شد.
يكي از كسبه بازار در گفتگو با خبرنگار ما گفت: دستفروشي در بازار بيرجند به يك معضل و مشكل اساسي و تهديد فرهنگي و امنيتي و اخلاقي تبديل شده است.
خاني زاده اضافه كرد: با وجود اختياراتي كه شهرداري در زمينه جمع آوري سد معبر دارد اما خيلي از عوامل در اجراي آن دخيل هستند تا عملياتي شود.
وي با بيان اينكه شهرداري قصد جمع آوري دستفروشان را ندارد، افزود: وضعيت كنوني دستفروشي در بازاربيرجند كه از نقاط گردشگري اين شهر بوده و سالانه جمعيت بي شماري را پذيراست، به گونه اي كه به مغازه دار خياباني مبدل شده است و بسياري از كوچه و گذرها مسدود شده كه درصورت هرگونه حادثه ناگواري امكان امدادرساني ميسر نيست.
وي افزود: انتظار است سازمان هايي كه از نظر قانوني توانايي وارد شدن به ساماندهي دستفروشان را دارند به كمك شهرداري بشتابند تا لطمه بيشتري به بازار وارد نشود.
يكي ديگر از كسبه بازار بيرجند معضل دست‌فروشان را اصلي ترين معضل در بازار بيرجند دانست و گفت: دستفروشان هيچگونه عوارض و مالياتي پرداخت نمي كنند و علاوه بر اين، دست‌فروشان مزاحم مسير تردد مردم نيز شده اند.
كريمي با اشاره به برخوردهاي نامناسب و يا برخوردهاي گزينشي با دستفروشان توسط ماموران شهرداري عنوان كرد: در مواردي ديده شده برخي دست‌فروشان درحاشيه بازار مانكن قرار داده و لباس زنانه به فروش مي رسانند.
وي، معضل دست‌فروشان را يكي از مشكلات بزرگ اصناف دانست و گفت: دستفروشان در راسته بازار شروع به دستفروشي مي كنند و براي مغازه ها مزاحمت ايجاد مي كنند.
** شهرداري برخورد با دستفروشان ندارد
خالدي يكي ديگر از كسبه بازار بيرجند ضمن انتقاد شديد از دستفروشان داخل بازار گفت: بايد اين موضوع در استانداري و فرمانداري بيرجند پيگيري شود و براي حل اين معضل ريشه يابي كنند.
وي با بيان اينكه حق و حقوق كسبه در بازار ضايع مي شود، افزود: بهترين راه حل براي اين معضل اين است كه مكاني براي دستفروشان تهيه كنند و همه آنها در اين مكان فعاليت كنند.
خالدي عنوان كرد: تاكنون چندين مرتبه به شهرداري مراجعه كرده ايم اما شهرداري با آنها برخورد نمي كند.
خالدي خواستار برخورد قاطع با دستفروشان افاغنه هست و مي گويد: در اين موضوع وظيفه اصلي شهرداري است كه با آنها برخورد كند.
ياحقي نيز در گفتگو با خبرنگار ما به عرض كم بازار اشاره مي كند و مي گويد: با وجود دستفروشان شاهد مشكلات بي نظمي، استفاده از الفاظ ركيك، برخورد نامناسب با خانم ها، فروش اجناس بي كيفيت، مشكلاتي در رفت و آمد و مزاحمت براي كسبه هستيم كه انتظار داريم اين دستفروشان ساماندهي شوند.
وي بهترين راه حل را در نظر گرفتن جا و مكاني براي دستفروشان عنوان كرد و افزود: بايد مكاني براي آنها در اطراف بازار يا مكاني كه رفت و آمد مشتري باشد در نظر بگيرند تا شاهد اين بي نظمي، پريشاني و چهره بد بازار نباشيم.
وي با بيان اينكه فراواني دست‌فروشان در حال حاضر رقابت ناسالمي با واحدهاي صنفي به وجود آورده كه مي‌توان از آن به‌عنوان معضلي لاينحل يادكرد، افزود: افزايش بي‌رويه دست‌فروشان موجب شده كسبه رغبتي به دريافت پروانه كسب نداشته باشند.
ياحقي بابيان اين‌كه ادامه اين روند منافع اصناف را به خطر مي‌اندازد و به بي‌قانوني دامن مي‌زند، افزود: به ‌رغم تلاش‌هاي شهرداري براي زيباسازي مبلمان شهري، عدم ساماندهي دست‌فروشان و بي‌نظمي فعاليت اين افراد، چهره‌ شهر را به هم مي‌ريزد و به‌نوعي ناراحتي كسبه شهر را در بردارد.
** مجبور شديم بساط كنيم
كريم ازجمله دست‌فروشاني است كه در محل بازار بساط گردو و زيره سبز به پا مي‌كند و مي گويد: اين شغل افراد و كسبه بي سرمايه است.
وي در پاسخ به سؤال خبرنگار ما كه چرا به اين كار روي آورده مي‌گويد: شهرداري ما را به چشم مزاحم نگاه مي‌كند و برخورد قهري با ما دارد اما هيچ شخصي تا حالا از ما نپرسيده كه چرا ما اينجا مجبور شديم بساط كنيم؟
وي ادامه مي‌دهد: بساط ما درروي سنگفرش خيابان و در گرما و سرما از روي دل‌خوشي و يا از سر سوداي پولدار شدن نيست بلكه توان مالي ما همين‌قدر براي گذران زندگي است.
كريم ياد آور شد: ماقبل از هر شخص يا نهادي از طرح ساماندهي استقبال مي‌كنيم زيرا حداقل اين‌طوري هيچ شخصي با خشونت بساط ما را كف خيابان به هم نمي‌ريزد.
وي بيان كرد: بايد قبول كرد كه عده‌اي مانند من بنيه خريداري يا اجاره مغازه ندارند و لذا نمي‌توان ما را از جامعه حذف كرد و اجازه كار نداد بلكه بايد در اين بازار جايگاهي هم براي ارتزاق امثال من ايجاد كرد.
وي ضمن استقبال از اينكه اگر براي يك مكان يا بازاري در نظر بگيرند تا دست فروشان در آن مكان فعاليت كنند، گفت: اگر مجوز خروج از استان به ساير شهرستانها را هم بدهند ما مي توانيم هر روز در يك شهر فعاليت كنيم.
** دستفروشان را ساماندهي مي كنيم
معاون خدمات شهري شهرداري بيرجند، وظايف خود را در قبال ساماندهي دستفرشان پذيرفته و مي گويد: طرح جمع آوري و ساماندهي دستفروشان وظيفه ذاتي شهرداري است كه شهرداري اين بار به صورت جدي دست به كار شده تا دستفروشان بازار و سطح شهر را به گونه اي ساماندهي كند كه هيچكس متضرر نشود.
حسن خانزاد، دستفروشي را معضل اجتماعي و عامل ايجاد مشكلات بسياري همچون تخريب سيماي شهر، ايجاد مشكل در تردد عابران در معابر شهري و معضلات ترافيكي مي داند و از آن به عنوان يكي از دغدغه‌هاي هميشگي و مهم مديريت شهري و شهروندان ياد مي كند.
وي اظهار مي كند: دستفروشي در بازار بيرجند متاسفانه با مشكلاتي همراه است كه تاكنون از آنها پيشگيري نشده، از طرفي با توجه به اينكه دست‌فروشان براي امرار معاش و گذران زندگي اقدام به دستفروشي مي‌كنند و در بسياري از موارد تنها راه ارتزاق آنها همين كار است، بايد براي اجتناب از تبعات اجتماعي و امنيتي به جاي حذف دستفروشان طرح سامان‌دهي آنها اجرا شود.
وي با بيان اينكه محلي براي ساماندهي دستفروشان و ميوه فروشان سيار در نظر گرفته ايم، افزود: مكاني در ابتداي خيابان غفاري به منظور ساماندهي دستفروشان در نظر گرفته ايم و اكنون تعدادي از دستفروشان خيابان جمهوري و سطح بازار در اين مكان حضور دارند و بقيه دستفروشان را نيز به اين مكان انتقال خواهيم داد.
خانزاد از راه اندازي دو مركز ديگر در آينده نزديك در مركز شهر خبر داد و گفت: به هيچ وجه شهرداري به دنبال حذف دستفروشان نيست اما با انتقال آنان به محلي مناسب و در خور ساماندهي مي شوند.
معاون شهرداري بيرجند با بيان اينكه براي ما منظر شهري حائز اهميت است، اظهار كرد: براي ساماندهي دستفروشان و ميوه فروشان سيار در ورودي و سطح شهر اقدامات لازم را انجام خواهيم داد.
وي سد معبر را يكي از مشكلات دستفروشان در سطح بازار دانست و عنوان كرد: در سالهاي روز بازارهاي مختلفي در نقاط مختلف شهر برپا مي شدكه دستفروشان در اين روزبازارها حضور پيدا مي كردند و كمتر شاهد مشكلات دستفروشان در سطح شهر و بازار بوديم.
** به دنبال حذف دستفروشان از شهر نيستيم
براتي شهردار منطقه يك بيرجند در گفتگو با خبرنگار ما گفت: ما در طول سال موضوع سد معبر و برخورد با دستفروشان را بر اساس قانون 55 خدمات شهري، با محوريت بازار بيرجند، خيابان جمهوري، خيابان منتظري و خيابان هفده شهريور را در دستور كار داريم.
وي با بيان اينكه برخورد و ساماندهي با دستفروشان اتباع بيگانه از اولويت كار ما است، افزود: اخيرأ در خيابان شهيد منتظري 24 وبراي دستفروشان كوچك و ابتدا خيابان غفاري جنب گمرك براي دستفروشان بزرگ و خودروهاي ميوه فروش سيار در نظر گرفته ايم كه دستفروشان را به اين مكانها انتقال مي دهيم.
براتي هدف از جابه جايي دستفروشان به ابتداي خيابان غفاري را ساماندهي عنوان كرد و گفت: به دنبال حذف دستفروشان از شهر نيستيم.
وي از راه اندازي ميدان ميوه و تربار قديم شهرداري بيرجند واقع در بلوار مسافر جهت دستفروشان سيار خبر داد و افزود: اين موضوع در سطح معاونت خدمات شهري در حال پيگيري است كه در آينده نزديك شاهد راه اندازي اين مركز نيز خواهيم بود.
براتي درخصوص ساماندهي دست فروشان با بيان اينكه دست فروشي از معضلاتي است كه با آن مواجه هستند، گفت: تاكنون در بيرجند در زمينه ساماندهي اين افراد اقدامات خوبي از سوي معاونت خدمات شهري و اداره كنترل و نظارت صورت گرفته و همچنان درحال انجام است.
وي با تاكيد براينكه همه ارگان هاي مربوطه از جمله نيروي انتظامي و اداره بهداشت و درمان و دادگستري در ساماندهي دست فروشان كمك حال شهرداري هستند، گفت: اين طرح با همكاري ارگان هاي زيربط بهتر اجرايي خواهد شد.
وي عنوان كرد: ساماندهي دست فروشان بايد به گونه اي باشد كه برگشت به مكان اوليه امكان پذير نباشد.
وي با بيان اينكه واحد رفع سد معبر شهرداري با كمبود نيروي انساني روبرو مي باشد، افزود: دستفروشان هم معضل هستند و هم فرصت كه اين پديده اجتماعي را به تيغي دو لبه تبديل كرده است.
شهردار منطقه يك بيرجند با اعلام اينكه در برخورد فيزيكي بين مأمور شهرداري و فروشنده حق به دستفروشان داده مي‌شود، عنوان كرد: متأسفانه به دليل فرهنگ غلط دلسوزي موقت در برخورد با دستفروشان اگر برخوردي هم انجام بگيرد عامه مردم و حتي مسئولان از پديده دستفروشي طرفداري مي‌كنند.
به گفته وي باتوجه به نرخ بيكاري و حاشيه نشيني در بيرجند، دستفروشي هميشه يكي از مشكلات شهر بوده است با اين وجود هيچ گاه به صورت ريشه اي به اين مساله پرداخته نشده و بيشتر برخوردها مقطعي بوده است.
3215/ 6054