اشتراك گذاري بيش از 10 هزار نسخه كتاب و راه اندازي سامانه نجم

به گزارش خبرنگار فرهنگي ايرنا، بيش از دو سال از آغاز دور جديد فعاليت هاي مديريت جديد در نهاد كتابخانه هاي عمومي مي گذرد، در اين مدت فعاليت هاي مختلفي در زمينه ترويج كتاب و كتابخواني انجام شده است؛ تكريم كاركنان، برگزاري دوره هاي آموزشي مشاوره كتابدار، مدرسه تابستاني و مدرسه اينترنتي خواندن از آن جمله است.
نظرسنجي از كتابداران براي خريد منابع، راه اندازي وب سايت ويژه نابينايان، ساخت دهها كتابخانه جديد و نوسازي سيستم هاي گرمايشي و سرمايشي بخشي از فعاليت هاي انجام شده است.
فعاليت هايي كه بستر مناسبي را براي ارتقاي سطح مطالعه در كشور فراهم كرده است.

** تكريم كاركنان
نهاد كتابخانه‌ها در دوره مديريت جديد، با انضباط مالي توانست بهبود قابل‌ توجهي در حقوق و مزاياي كتابداران نهادي، انجمني، روستايي و خدماتي صورت دهد، از ماهها پيش نيز برنامه‌ريزي خاصي براي بهبود وضعيت در سال 1395 طراحي و مقدمات اجرايي و حتي منابع مالي آن پيش‌بيني شد كه بر اين اساس افزايش حقوق كاركنان نهاد، همزمان با مصوبه مجلس شوراي اسلامي براي افزايش حقوق دريافتي كاركنان دولت اعمال شد، هر چند بهبود معيشت كاركنان تا وضع مطلوب فاصله دارد.
اما بر اساس قانون بودجه 1394 افزايش 14 درصدي حقوق در احكام جديد لحاظ شد و فوق‌العاده مناطق كمتر توسعه‌يافته بين 40 تا يك ميليون ريال بر اساس جداول مصوب هيئت دولت كه براي هر منطقه ضريب مربوطه و ميزان افزايش را اعلام كرده، به حدود دو هزار نفر از كتابداران و همكاران اختصاص يافت.
همچنين موانع اجرايي بهره‌مندي كاركنان مناطق مرزي برطرف شد و فوق‌العاده مناطق مرزي (بر اساس شهرها و مناطق مصوب دولت) از ابتداي سال 1394براي كاركنان اين نوع مناطق محاسبه و پرداخت شد.

** تخصيص بيش از هشت ميليارد ريال در قالب وام
يكي ديگر از اقدامات مهم در زمينه بهبود معيشت كاركنان نهاد، تخصيص بيش از هشت ميليارد ريال به ‌صورت كمك به صندوق‏هاي وام 29 استان است تا كاركنان نهاد بتوانند از تسهيلات آن طبق مصوبات جديد بهره‌مند شوند.
در سال 94 مقدمات‌ ترميم حقوق كاركنان انجمني و روستايي كه كمتر از ميزان متناسب با بيمه كامل دريافتي داشتند، مراحل اصلاح قرارداد به انجام رسيد و حقوق اين افراد با رقم جديد محاسبه و از ابتداي مهر ماه 94 پرداخت شد.
ارتباط مستقيم با بدنه نهاد از طريق پست الكترونيك، سفرهاي استاني، تبريك روز تولد همكاران از فعاليت‌هايي بود كه در دوره مديريت جديد پيگيري شد؛ اين ارتباط نزديك با بدنه نهاد حتي گاهي به دليل عدم رعايت سلسله مراتب سازماني مورد انتقاد واقع شد.
دبيركل نهاد كتابخانه هاي عمومي كشور در گفت وگويي به اين انتقادها پاسخ داد و گفت: بر اساس دستورات ديني، توصيه‌هاي اميرالمومنين علي(ع)، حكم اخلاق و شيوه‌هاي نوين مديريتي، آگاهي از آنچه در رده‌هاي مختلف سازمان مي‌گذرد براي مديران اصلي نه تنها عيب نيست، بلكه ضرورت است، بويژه در نهادي چون نهاد كتابخانه‌ها كه وسعت آن در اقصي نقاط كشور گسترش مي‌يابد، بنابراين در اين سطح انتقادي وارد نيست.
عليرضا مختارپور افزود: ارتباط با نيروي انساني كه سال‌هاي زيادي با سختي‌ها و امكانات موجود و وضع معيشتي نامناسب تلاش كرده‌اند، به نوعي دلجويي از آنان محسوب مي‌شود كه از منظر شرعي، عقلي و اخلاقي امري پسنديده است.
وي ادامه داد: درباره ايميل‌هاي مستقيم همكاران، ممكن است عده‌اي از عدم رعايت سلسله مراتب ناراضي باشند، اما ايميل‌ها مضامين متفاوتي دارد، در برخي پيشنهاداتي ارزنده ارائه مي‌شود كه در نهاد به كار گرفته شده، بنابراين به بهبود امور كمك مي‌كند.
بر اساس اين گزارش، بيش از 50 هزار ايميل توسط دبير كل نهاد به صورت شخصي بررسي و به آنها پاسخ داده شده است.
تماس با كتابداران براي تبريك سالروز تولد و آگاهي از مسائل و مشكلات در سال 94 ، تماس با كتابخانه ها و آگاهي از وضعيت كتابخانه ها و همچنين 23 سفر استاني و ديدار با كتابداران از جمله فعاليت هايي است كه براي تكريم كتابداران و كاركنان نهاد، به انجام رسيده است.

** خريد 150 ميليارد ريال كتاب و نشريه
يكي از اقدامات معاونت توسعه و كتاب‌خواني نهاد در سال 1394، خريد دو هزار و 500 عنوان كتاب در يك ميليون و 550 هزار نسخه،‌ از 300 ناشر بود كه به كتابخانه‌هاي عمومي سراسر كشور ارسال شد.
اين اتفاق در حالي رخ داد كه كتابداران نقشي اساسي در انتخاب عناوين داشتند كه با برگزاري نظرسنجي از كتابداران، نيازهاي موضوعي كتابخانه‌ها دريافت و منابع مورد نياز خريداري شد.
در اين نظرسنجي بيشترين نياز موضوعي اعلام شده به ترتيب در زمينه كودك و نوجوان و ادبيات بود.
همچنين در سال 94، 150 ميليارد ريال براي خريد كتاب و نشريه،‌ اختصاص يافت هرچند در مقايسه با سال‌هاي گذشته گستره عناوين بيشتري را شامل شده اما به دليل افزايش قيمت كتاب و نشريات مبلغ پرداختي نهاد پايين‌تر از متوسط سال‌هاي گذشته بود.
ضمن اينكه در سال گذشته،‌ 101 كتابخانه جديدالتاسيس تجهيز و به خانواده نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور اضافه‌شده بود.
در حاليكه كتابخانه‌هاي عمومي تنها بستر رساندن نشريات به مخاطبان دور دست‌ترين نقاط كشور هستند، نهاد كتابخانه‌ها با خريد يك ميليون و 150هزار نسخه نشريه از بيش از 150 عنوان در موضوعات مختلف گامي مهم در اين زمينه برداشته است.
با توجه به اينكه كتابدار آخرين و مهم‌ترين حلقه ارتباط نهاد و مخاطب است، در سال‌هاي 93 و 94 تعداد 9 دوره مشاوره كتابدار با هدف ارتباط مؤثر كتابدار و مخاطب و نيز آشنايي با آثار از طريق استفاده از ظرفيت‌هاي داخلي نهاد و براي تكميل فرآيند كاري ارسال منابع برگزار شد كه رضايت حداكثري كتابداران را به دنبال داشت.

** توليد بيش از هزار نسخه كتاب براي بخش نابينايان
ورود نهاد به حوزه هاي جديد منابع يكي ديگر از اقدامات در سال 94 است كه با فعال كردن مراكز توليد كتاب بريل در قم و تبريز، ‌بيش از هزار نسخه كتاب در 54 عنوان توليد و طي سه نوبت به كتابخانه‌ها ارسال شد.
علاوه بر اين، اجراي طرح جامع گروه‌هاي خاص كه شامل ايجاد و ‌توسعه بخش‌هاي ناشنوايان، ‌معلولين جسمي - حركتي و معلولين ذهني است،‌ به‌صورت آزمايشي در تعدادي از كتابخانه‌هاي كشور در حال اجراست و طي آن كتابخانه به‌منظور استفاده اين چهار دسته از مخاطبان بهسازي و منابع موردنياز آنها تامين ‌شده است.
با توجه به اينكه موضوع مجموعه ‌سازي نيازمند يك سند مدون و قابل اتكا در تمام مراحل است، در دومين نشست هم انديشي اساتيد كتابداري و مسئولان نهاد ويرايش اوليه سند مجموعه‌سازي مورد بحث و بررسي قرار گرفت و اساتيد هم ضمن استقبال از اهتمام نهاد به تدوين اين سند راهبردي نظرات اصلاحي و تكميلي خود را بيان كردند.
اجراي اين سند كه ملاك‌هاي انتخاب منابع در آن درج شده به مطلوب شدن هرچه بيشتر مجموعه كمك مي كند.

** راه اندازي نجم
راه‌اندازي و رونمايي سامانه نرم‌افزار جامع منابع (نجم) در سال 1395 كه طراحي آن از سال 94 آغاز شد، از ديگر فعاليت هاي مهم نهاد است، اين سامانه به ساماندهي فرآيند ارتباط معرفي‌كنندگان آثار اعم از ناشران و پديدآورندگان، اعضا و كتابداران، كارشناسان سراسر كشور و ساير قشرهاي مرتبط با اداره كل منابع مي‌پردازد و بخش‌هاي مختلف ارزيابي، خريد، نظرخواهي، توزيع و... در آن ديده شده و حاوي اصلاحات لازم در فرآيندهاي كاري تأمين منابع است.
اين سامانه با پرهيز از انجام بررسي‌هاي چند باره،‌ بانك اطلاعاتي خوبي از بررسي‌هاي كارشناسانه از آثار منتشره در كشور و سرانجام ميزان امانت آنها در كتابخانه‌هاي عمومي در اختيار مي‌گذارد.
پيگيري تأمين منابع براي گروه‌هاي مختلف از جمله قوميت‌‌ها و مذاهب بويژه اهل تسنن در سال 95، تهيه مجموعه مناسبي از 150 عنوان از كتاب‌هاي اهل تسنن، ايجاد، توسعه و تجهيز بخش‌هاي كودك به‌ عنوان يك سياست راهبردي در نهاد و ورود قالب‌هايي جديد مانند اسباب‌بازي و چندرسانه‌اي به بخش كودك كتابخانه‌ها از اقدامات معاونت توسعه كتاب و كتاب‌خواني نهاد است.
اجراي طرح مجموعه‌سازي مشاركتي، مشاركت هفت هزار نفري كتابداران و اعضا در انتخاب نشريات، اهداي 500 هزار نسخه كتاب از محل كمك‌هاي مردمي به كتابخانه‌هاي عمومي كشور، اشتراك گذاري بيش از 10 هزار نسخه كتاب از ديگر اين فعاليت هاست.

** برگزاري بيش از يكهزار نشست كتابخوان
نشست‌هاي كتاب‌خوان يكي از فعاليت‌هاي ترويجي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور است كه در سال 94 مورد استقبال فراواني قرار گرفت، اين نشست‌ها به‌منظور به اشتراك‌گذاري كتاب‌هاي خوانده ‌شده و با هدف ترويج و تبليغ مطالعه در قالب معرفي كتاب برگزار شد كه در آن اقشار مختلفي شركت كردند.
بر اساس آمار منتشر شده تا پايان سال گذشته، بيش از يك هزار و 200 نشست در سطح ملي، استاني، شهرستاني، مدرسه‌اي و ويژه برگزار و در آنها 10 هزار و 990 نسخه كتاب به اشتراك گذاشته شد.
پنج نشست ملي ويژه اقشار خاص، 141 نشست عمومي، 277 نشست فرعي، 778 نشست مدرسه‌اي و 12 نشست كودك.

** نامگذاري سال 95 به نام «سال خواندن»
با آغاز سال 95 و نام‌گذاري اين سال در نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور به نام سال خواندن، نشست‌هاي كتاب‌خوان سمت‌ و سوي ديگري پيدا كرد و در دو بخش كتابخانه‌اي و تخصصي برگزار شد.
بر اساس آمارهاي منتشر شده در ارديبهشت و خرداد سال جاري دو هزار و 911 نشست كتابخانه‌اي برگزار كه 17 هزار و 777 عنوان كتاب در آن‌ها به اشتراك گذاشته ‌شده است.
در اين نشست‌ها موضوعات ادبيات، دين، تاريخ،‌ دفاع مقدس و روانشناسي بيشترين موضوعاتي هستند كه توسط مخاطبين ارائه ‌شده و موضوعات ورزش و كتابداري كمترين ميزان ارائه در نشست‌هاي به اشتراك‌گذاري كتاب را داشته است.

** راه اندازي وبسايت نابينايان
راه اندازي وبسايت نابينايان و فراگير شدن شبكه «سامان» در سراسر كشور از ديگر فعاليت هاي نهاد كتابخانه ها است.
شبكه سامان با ارائه اطلاعاتي از نحوه استفاده از منابع، ميزان امانت يك كتاب را نشان مي‌دهد، در سال جاري نهاد به كمك شبكه سامان، اين اطلاعات را به ناشران عرضه خواهد كرد، به اين ترتيب ناشراني كه آثار آنان در سال 94 از سوي نهاد خريداري شد، از نحوه استفاده از كتاب‌هايشان در جامعه آگاه خواهند شد.
با دسترسي به آمار ميزان استفاده از يك كتاب،‌ امكان بررسي علل اقبال يا عدم اقبال يك اثر در جامه فراهم مي‌شود بنابراين صرف اينكه ناشر كتابي توليد و وزارت ارشاد، امور مساجد، نهاد، شهرداري و... آن را خريداري و در كتابخانه‌ها توزيع كنند، پايان كار نيست.
ميزان خوانده شدن يك اثر حائز اهميت است كه نرم‌افزار سامان به اين موضوع كمك خواهد كرد.

** مدرسه تابستاني خواندن
ارديبهشت سال 1394 موضوع مدرسه تابستاني خواندن به‌عنوان يكي از برنامه‌هاي اجرايي كارگروه «طرح ملي خواندن» مطرح و پس از تدوين طرح اوليه به اجرا درآمد.
در مدرسه تابستاني خواندن اهدافي چون شناسايي وضعيت كنوني و اشتراك دانش در حوزه ترويج خواندن، آسيب‌شناسي مسائل ترويج خواندن، توليد محتواي بومي به‌عنوان مبناي عمل در اين بخش، سنجش ظرفيت‌هاي ملي و زمينه‌ سازي براي طرح سال ملي خواندن و ... پي گيري و فراخوان شركت در نخستين دوره در بيست و سوم تيرماه سال 1394 منتشر شد.
از ميان 969پرونده‌ ثبت ‌شده در پايگاه اطلاع ‌رساني مدرسه تابستاني خواندن، 228 داوطلب موفق به كسب امتياز لازم براي حضور در دوره‌هاي آموزشي شدند.
در اين دوره ها سرفصل‌هاي «نظريه‌هاي ترويج خواندن»، «تجربيات موفق ترويج خواندن در جهان»، «كتابخانه‌هاي عمومي و سياست‌گذاري محلي خواندن»، «ترويج خواندن براي كودكان»، «ترويج خواندن براي بزرگسالان»، «روش‌هاي مطالعه و ترويج خواندن»، «ترويج خواندن در جوامع كوچك»، «اجراي موفق كتاب‌خواني گروهي»، «هنرهاي نمايشي مروج خواندن» «پرورش زنان خانه‌دار كتاب‌خوان»، «خدمات مشاوره خوانندگان»، «ترويج خواندن در فضاي مجازي»، «نقد و بررسي كتاب براي ترويج خواندن»، «مغز فعال و كتاب‌خواني مؤثر»، «ترويج خواندن در مراكز عمومي»، «خدمات مروجان خواندن به كسب‌وكارهاي محلي» و... توسط اساتيد باتجربه تدريس شد.
با توجه به استقبال شركت‌كنندگان، اداره كل پژوهش و نوآوري نهاد اقدام به برگزاري دوره‌هاي «‌مدرسه اينترنتي خواندن» باهدف آموزش فراگير كتابداران كرد.
در اين مدرسه پنج هزار و 97 كتابدار طي 10 جلسه در كلاس آموزشي «آشنايي با خواندن گروهي»، پنج هزار و 97 نفر طي 11 جلسه در كلاس آموزشي «خدمات مشاوره خوانندگان در كتابخانه‌هاي عمومي»، سه هزار و 588 نفر طي 10 جلسه در كلاس «خلاقيت: مباني و روش‌ها» و يك هزار و 510 نفر طي 10 جلسه در كلاس «آشنايي با نرم‌افزار پابليشر» حضور يافتند.
علاوه بر اين در سال 94 دوره‌هاي مشاوره كتابدار با برگزاري هفت دوره فعاليت‌هاي خود را از سر گرفت كه يك هزار و 62 كتابدار در آن شركت كردند.
يكي ديگر از اقدامات انجام شده در دوره جديد، برگزاري دو نشست هم انديشي با استادان و مسئولان نهاد، متخصصان رشته كتابداري با موضوع «علم اطلاعات و دانش شناسي» و «مجموعه سازي كتابخانه‌هاي عمومي در بستر تحولات نشر ايران» بود كه نتايج اين نشست ها تأثير زيادي بر روند تصميم سازي در نهاد كتابخانه ها داشته است.

** ساخت و نوسازي كتابخانه‌هاي عمومي
يكي از فعاليت هاي مهم عمراني نهاد در سال 1394 تأمين اعتبار رفع مشكل دستگاه‌هاي سرمايش و گرمايش كتابخانه‌هاي سراسر كشور است، تا يكهزار و 216 كتابخانه فاقد سيستم سرمايش شناسايي و سيستم گرمايش 518 كتابخانه راه‌اندازي مجدد شود.
در اين زمينه و در كاري جهادي 38 ميليارد ريال براي نوسازي دستگاه‌هاي سرمايشي و 11 ميليارد ريال براي نوسازي دستگاه‌هاي گرمايشي اختصاص پيدا كرد.
علاوه بر اين يكهزار و 172 كتابخانه مشكلات تعميراتي در بخش‌هاي ابنيه، تأسيسات برقي و مكانيكي داشتند كه در سال 94، مبلغ 74 ميليارد ريال براي رفع اين مشكلات هزينه شد.
در اين ميان با شناسايي 342 پروژه عمراني نيمه‌كاره زمينه بهره‌برداري از بخشي از آن‌ها فراهم شد كه با پيگيري‌هاي معاونت توسعه كتابخانه‌ها و كتاب‌خواني نهاد، زمينه مشاركت و همكاري بنياد خيريه قلم‌چي فراهم و اين بنياد در گام اول مبلغي حدود 20ميليارد ريال براي تكميل 26 پروژه‌ نيمه‌تمام و تجهيز 9 كتابخانه نوساز اختصاص داد.
همچنين از ابتداي سال 93 تا امروز 73 پروژه احداثي و توسعه‌اي تحويل نهاد شدكه از اين تعداد 12 پروژه به اتمام رسيد، 44 پروژه هم در حال بهره‌برداري و 17 مورد هم در حال رفع نواقص است. همچنين تا پايان سال 94 از 180 ساختمان براي واگذاري به‌صورت حق انتفاعي بازديد شد كه از اين تعداد 25 مورد جهت تحويل به نهاد كتابخانه‌ها مصوب شد و 120 مورد هم در حال رفع نواقص اعلام شده از سوي اداره كل عمران به استان‌ها هستند.

** مديريت آنلاين عمليات عمراني كتابخانه ها
اقدام ارزشمند و فرهنگي ستاد اجرايي فرمان امام(ره) يكي ديگر از فعاليت‌هاي عمراني نهاد در پايان سال 94 بود كه بنياد بركت در تفاهمي با اين نهاد 200 ميليارد ريال براي تكميل حدود 60 پروژه نيمه ‌تمام كتابخانه‌هاي عمومي هزينه خواهد كرد.
از اقدامات دوره جديد مديريت نهاد در حوزه عمراني، مديريت آنلاين عمليات عمراني كتابخانه‌هاي عمومي سراسر كشور از طريق سامانه جامع الكترونيكي است.
اين سامانه قابليت انجام برآورد ريالي مطابق با فهرست ‌بها، تعميرات عمراني و يا احداث كتابخانه‌ها را دارد ضمن اينكه در اين سامانه قابليت پيوست قراردادها و صورت وضعيت‌هاي پيمانكاري وجود دارد كه موجب مديريت بهتر پروژه‌ها و سرعت بخشي به فرآيند بررسي برآوردهاي ريالي و صورت وضعيت‌هاي پيمانكاران شده است.
علاوه بر اين در سال گذشته 16 كتابخانه شهر تهران در دستور كار انجام تعميرات اساسي قرار گرفت و طي مناقصه عمومي به پيمانكار ذيصلاح با برآورد اوليه حدود 28 ميليارد ريال واگذار شد كه عمليات عمراني در پنج كتابخانه در حال انجام است.
اختصاص 2.5 ميليارد ريال براي خريد تجهيزات اساسي كتابخانه‌هاي جنت و اقبال لاهوري در قرچك ورامين و همچنين اخذ مجوز لازم براي احداث كتابخانه در باقرشهر شهرستان ري جهت احداث كتابخانه عمومي به مساحت حدود يك هزار و 200 مترمربع با برآورد اوليه حدود 20 ميليارد ريال از ديگر فعاليت‌هاي عمراني نهاد در سال 94 است.
با توجه به اعتراض اعضاي كتابخانه پارك شهر تهران به وضعيت نامناسب ساختماني آن با برگزاري مناقصه عمومي به ارزش 39 ميلياد ريال نسبت به مقاوم ‌سازي و تعميرات اساسي آن اقدام شد.

** تصويب الزام پرداخت نيم درصد شهرداري‌ها
يكي از اقدامات نهاد كتابخانه‌ها در سال 94 اخذ نيم درصد از درآمد شهرداري‌ها از طريق اعمال ماده 64 است كه در اين زمينه موفقيت‌هاي قابل‌ توجهي حاصل شد.
با توجه به اينكه يكي از منابع مالي براي اداره نهاد كتابخانه‌ها كمك دولت در بودجه ساليانه كشور است و بودجه مصوب مجلس كفاف تأمين هزينه‌هاي آن را نمي‌دهد،نيم درصد دريافتي از شهرداري‌ها (ماده 6 قانون تاسيس نهاد و نحوه اداره كتابخانه هاي عمومي كشور) صرف امور مهمي اعم از تجهيزات، تعميرات، خريد كتاب و... مي‌شوند.
علاوه بر اين تجهيز 97 درصد از كتابخانه‌هاي كل كشور به بخش كودك و نوجوان، برگزاري نشست هاي كتاب‌خوان، مدرسه تابستاني، مدرسه اينترنتي خواندن، دوره مشاوره كتابدار و... بخش ديگري از فعاليت‌هاي نهاد در سال 1394 كه اين امكان از طريق نيم درصد شهرداري‌ها و بودجه مصوب مجلس امكان‌پذير شده است.
اين در حالي است كه بعد از تصويب قانون تاسيس نهاد كتابخانه هاي عمومي كشور در 25 / 12 / 1382 تا 11 سال نهاد كتابخانه هاي عمومي كشور بودجه‌اي كه بر اساس قانون مي بايست صرف توسعه كتابخانه‌هاي عمومي در سراسر كشور و تجهيز آنها به تازه‌ترين كتاب‌ها و مجلات چاپ داخل و خارج كشور شود را در اختيار نداشت.
طبق آمارها تا سال 92 از كل مجموعه نيم درصدها، تنها هفت درصد پرداخت شده بود و همين روند فعاليت هاي نهاد كتابخانه هاي عمومي كشور را با مشكل مواجه كرده بود.
دوم تا هشتم شهريور ماه به عنوان هفته دولت نامگذاري شده است.
فراهنگ ** 1880 ** 1071