عطاران غير مجاز

ادامه مطلب به اين شرح است: اين گياه را دم كنيد و روزي سه بار نصف استكان مصرف كنيد اين عرق را هم هر شب بعد از غذا ميل كنيد.
ببخشيد شما در رشته گياهان دارويي درس خوانده ايد ؟
خير اما اطلاعاتم در اين زمينه از همه فارغ التحصيلان اين رشته بيشتر است.
اين جملات را كما بيش در برخي از عطاري هاي جديد در شهرمان مي شنويم.
خراسان جنوبي يكي از استان هاي ثروتمند در دارا بودن انواع گياهان دارويي است علاوه بر اين به لحاظ دارا بودن متخصصان اين رشته نيز نخبه هاي فراواني دارد اما نبود حمايت هاي مالي و معنوي باعث شده نه تنها برخي از گياهان دارويي خود را در اين سال هاي خشكسالي از دست بدهيم بلكه غير متخصصان زيادي نيز وارد اين رشته شده اند.
كه به نام عطاري دكان باز كرده اند و مشتري را راهنمايي مي كنند بدون اينكه در اين رشته تحصيل و تخصص داشته باشند.
سابقه عطاري ها در ايران به چندين صده قبل از اسلام باز مي گردد، كشورمان با داشتن بيش از 9 هزار گونه گياهي و گياهان معطر دارويي تقريبا در اغلب كشورهاي دنيا شناخته شده كه عطاري ها يكي از بهترين مكان ها براي دسترسي مردم به اين گياهان محسوب مي شوند اما نبايد در اين ميان از سودجويي برخي از آنها غافل شد.
با افزايش اشتياق آحاد مردم براي بهره مندي از طب گياهان دارويي و به خصوص گرايش آنهابه سمت طب سنتي، بستر رشد و توسعه بيش از 14 هزار عطاري بدون مجوز فراهم و شرايط نيز براي نسخه پيچي هاي غيرمجاز بسياري از آنها براي فروش داروهاي گياهي به اسم طب سنتي چالش بزرگي را پيش روي نظام سلامت كشور گذاشت.
به گونه اي كه هم اكنون بيشتر آنها فراتر از حدود قانوني خود عمل كرده و علاوه بر گياهان عطراگين و دارويي انواع قرص و داروهاي به ظاهر طبيعي را در قيمت هاي مختلف و بدون نظارت به مردم عرضه مي كنند.
يك كارشناس گياهان دارويي رشد اين معضل را در سراسر كشور يادآور شد كه البته در خراسان جنوبي نيز تعداد انگشت شماري از اين موارد ديده مي شود.
محمودي با اشاره به بند 12 سياست هاي كلي نظام سلامت كه در سال 93 با تاييد مقام معظم رهبري ابلاغ شد، مي گويد: طبق اين بند در 2قسمت بر ايجاد و توسعه شوراي سياست گذاري طب سنتي توسط وزارت بهداشت تاكيد شده كه در اين بين موضوع داروسازي در اين حوزه آنهم توسط داروسازان، از جمله مصوبات اصلي اين شورا قرار دارد اما نه به معناي جمع شدن عطاري ها.
وي درخصوص نسخه نگاري بسياري از عطاري ها و عموما عطاري هاي غير مجاز در حوزه طب گياهي و سنتي، مي افزايد: البته بيشتر عطار ها مي دانند كه نبايد چنين اقدامي انجام دهند اما در مورد برخي ديگر از آنها بايد بازرسي ها و نظارت هاي جدي بيش از پيش افزايش پيدا كند زيرا به هيچ عنوان عطاري مكاني براي تجويز دارو يا ارائه داروهاي تركيبي نيست.
به گفته او شايد عطاري محلي براي فروش گياهان دارويي آنهم نه به صورت نسخه تركيبي باشد اما بر خلاف تصور عموم افراد، طب سنتي در فروش چند گياه دارويي خلاصه نمي شود.
** عطاري ها كجاي كارند؟
وي با بيان اينكه طب سنتي تنها معطوف به گياهان دارويي يا چند نوع دمنوش نمي شود، تاكيد مي كند: اين طب همه علوم مربوط به ساخت داروهاي تركيبي طبيعي، منابع دارويي طبيعي غيرگياهي و همه دانش مرتبط با درمانهاي معتبر و مورد است ناد سنتي را به عنوان مكمل طب رايج در برمي گيرد و بنابراين يك عطار كه به صرف پيشينه اجدادي يا صرفا براي راه اندازي مغازه كسب و كار به علت نداشتن علم و تخصص نسخه خواني در حوزه داروسازي سنتي به هيچ عنوان نمي تواند نسخه اي تركيبي بخواند و آن را در اختيار مردم قرار دهد.
** گرايش مردم به طب سنتي
يك دانشجوي رشته گياهان دارويي نيز در اين باره اضافه مي كند: باتوجه به گرايش روز افزون مردم به سمت طب سنتي، راه اندازي داروخانه هاي طبيعي نه تنها لازم بلكه كاملا حياتي است در حاليكه تعداد كل داروخانه هاي طبيعي در كلان شهرها 7 الي 8 مورد اند كه در برخي دانشكده ها هستند و تنها ساعاتي در روز فعالند، علاوه بر اين در استان ها به خصوص استاني كه معدن گياهان دارويي است آنچنان بايد و شايد روي اين موضوع مانور و حمايتي انجام نشده است، موضوع مهمي كه در كنار آن آموزش تخصصي در رشته داروسازي طبيعي را مي طلبد.
وي درباره اينكه در صورتي كه بيماري پس از مراجعه به متخصص طب سنتي نسخه اي از داروهاي تركيبي طبيعي دريافت كرد براي گرفتن اين داروها با فرمول صحيح آن به كجا بايد مراجعه كند، ادامه داد: بايد داروخانه هاي طبيعي از عطاري ها تفكيك شود تا جان مردم با يك اشتباه و تخلف از سوي عطاري به خطر نيفتد.
البته جعفري به اين موضوع نيز تأكيد دارد كه خوشبختانه شهر بيرجند با داشتن سبقه تاريخي فراوان در داشتن عطاري به خوبي به مردم شناخته شده است چرا كه وجود عطاران سنتي كه با علم كتاب و طب بوعلي سينا در اين شهر كار مي كردند از جمله افراد خوش نامي مانند حاج آقا احسان بخش و . . . كمتر در معضل بحران قرار گرفته است.
او تلاش استاداني مانند مهندس پويان را نيز يادآور مي شود و مي گويد : اين افراد مانند الماس هايي هستند كه بايد هر روز از نعمت وجودشان بهره تازه اي نصيب اين استان در بحث گياهان دارويي شود .
** تنها 70 نفر داروساز طبيعي داريم
بر اساس اطلاعات اين دانشجوي گياهان دارويي، 500 نفر دانشجو و فارغ التحصيل در حوزه طب سنتي در كشور، وجود دارد علاوه بر اين تعداد مجموعا 120 نفر دانشجو و فارغ التحصيل داروسازي طبيعي در دانشگاه ها يا برخي داروخانه ها مشغول فعاليت اند و اين رقم نسبت به تعداد كل دانشجويان و متخصصان طب سنتي بسيار اندك است.
وي با بيان اينكه نيمي از عطاريهاي موجود در كشور بدون مجوز هستند، مي گويد: عطاري ها در هيچ شرايطي مجوزي براي فروش انواع قرص ها و داروهاي مثلا طبيعي ندارند و وجود عطاري هاي غيرمجاز نيز تصوير كاملي از فروش غيرمجاز گياهان و تركيبات دارويي بدون علم و اطلاع از اين گياهان و داروها است.
** مخالفان داروخانه هاي گياهي
يك متخصص طب سنتي با اشاره به وجود برخي مخالفان جدي در راستاي راه اندازي داروخانه هاي طبيعي مي گويد: به طور طبيعي هر تغيير بزرگي در هر كشوري يك سري مخالفت هايي را نيز با خود به همراه مي آورد كه در اين ميان شايد بتوان گفت كه عطارها و برخي داروسازان باليني بيشترين مخالفان راه اندازي داروخانه هاي طبيعي در كشور هستند.
ميرغضنفري با بيان اينكه شايد علت بيشتر مخالفتها در راه اندازي داروخانه هاي طبيعي جهل و نداشتن علم به اين موضوع باشد، مي افزايد: بسياري از عطاري ها به علت نگراني از جمع شدن كسب و كارشان يا بروز مخالفت هايي در اين زمينه و عده اي ديگر از داروسازان به علت نگراني از گرايش بيش از حد مردم به سمت داروخانه هاي طبيعي و حتي تنگ تر شدن فضاي رقابتي سالم در حوزه كسب و كارشان، مخالف ايجاد داروخانه هاي طبيعي هستند.
وي ادامه داد: طبق آيين نامه داروسازي، فارغ التحصيلان داروسازي سنتي و طبيعي نيز مي توانند با گذر چند سال از فعاليتشان، داروخانه خود را به داروخانه باليني يا رايج تغيير كاربري دهند.
** تكليف مهم
در اين باره ميرحسين جمشيدي مدير كل نظارت و ارزيابي فرآوردههاي طبيعي، سنتي و مكمل سازمان غذا و داروي وزارت بهداشت در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان با تاكيد بر اينكه مكلف به راه اندازي و حتي توسعه داروخانه هاي طبيعي هستيم، گفته است : با توجه به اسناد بالادستي بايد هرچه زودتر اقدامات براي توسعه و راه اندازي داروخانه هاي طبيعي در كشور انجام شود كه با توجه به اجراي برخي اقدامات صورت گرفته در اين زمينه، تا اوايل سال آينده خبرهاي خوشي براي متخصصان طب سنتي و داروسازان سنتي و طبيعي داريم.
ميرحسين جمشيدي با بيان اينكه بهره مندي از خدمات داروخانه هاي طبيعي حق همه افراد جامعه است، اعلام كرد : همانگونه كه مردم با مراجعه به متخصصان طب رايج براي دسترسي به داروهاي قيد شده در نسخ دارويي خود بايد به داروخانه هاي باليني رايج مراجعه كنند، در خصوص دريافت داروهاي طبيعي يا تركيبي طبيعي از متخصص طب سنتي بايد به داروخانه مخصوص اين طب مراجعه كنند.
اگرچه راه اندازي و توسعه داروخانه هاي طبيعي همچنان با موجي از مخالفت هاي بسياري از عطارها يا داروسازان باليني مواجه است، اما با توجه به گرايش بيش از پيش مردم به طب سنتي، ايجاد چنين داروخانه هايي نه تنها ضروري است بلكه جان هزاران بيمار را با مصونيت از نسخه پيچي هاي اشتباه و غير مجاز بسياري از عطاري هاي مدعي طب سنتي نجات مي دهد، زيرا كم نيستند افرادي كه دراثر تجويز غير مجاز داروهاي مثلا طبيعي و گياهي از سوي برخي عطاري ها، راهي بيمارستان شده اند.
در استاني مانند خراسان جنوبي با آن سابقه طولاني در عطاري و نيز دارا بودن 700 گونه منحصر به فرد گياهي بايد براي فارغ التحصيلان اين رشته چاره انديشي شود تا علاوه بر ايجاد اشتغال براي آنهايي كه علم اين كار را دارند بساط عطاراني كه بدون هيچ تجربه و علمي اقدام به فروش گياهان دارويي مي كند برچيده شود.
براي دريافت لحظه به لحظه اخبار خراسان جنوبي به كانال تلگرامي irnabirjand@ ملحق شويد.
*7559* 6054 * تنظيم كننده-اميرشاهين نايبي فر* انتشاردهنده - مريم پنجابي*