هیچگاه دنبال شهرت نبودم/بازیگری حرفه آسانی نیست

شاید كمتر كسی را بتوان یافت كه با نقش‌ آفرینی های او خاطره نداشته باشد. 55 سال است به عنوان بازیگر در سینما فعالیت می كند و همچنان با عشق در مورد حرفه خود حرف می‌زند.
ثریا قاسمی 28 آذر سال 1319 در تهران متولد شد. اوایل دهه 40 با گویندگی رادیو كار حرفه ای خود را اغاز كرد و سپس به تئاتر رو آورد.
در همان سال ها به دوبله نیز پرداخت و در نمایش هایی مانند «آنتیگون»، «از پشت شیشه ها» و «آندورا» به صحنه رفت.
گذشته از فیلم كوتاه «تلفن»، با ایفای یكی از نقش های اصلی «آرامش در حضور دیگران» به كارگردانی ناصر تقوایی عرصه جدی سینما را آزمود و آنقدر قدرتمند ظاهر شد كه پس از گذشت این همه سال ـ همچون عزت الله انتظامی ـ با اولین فیلم بلند خود به یاد آورده می شود.
كسب جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از نوزدهمین جشنواره فیلم فجر جرقه‌ای بود تا ثریا قاسمی به فكر ایفای نقش های دیگر هم بیافتد كه نتیجه آن بازی در «شام آخر» و «دختر شیرینی فروش» بود.
او حالا در سن 76 سالگی با بازی در بیش از 29 فیلم سینمایی و 11 مجموعه تلویزیونی كارنامه درخشانی در هنر بازیگری دارد.
ثریا قاسمی در گفت وگو با خبرنگار گروه فرهنگی ایرنا به بیان تجربیات طولانی بازیگری خود در سینما، تئاتر و تلویزیون پرداخت كه متن این گفت وگو در پی می آید.

** سوال: خانم قاسمی، شما جزو یكی از بازیگران ماندگار عرصه سینما، تئاتر و تلویزیون هستید، رمز ماندگاریتان چیست؟

- جواب: به نظرم محبوب بودن مهم است مثلا اگر شما همین امشب در تلویزیون دیده شوید طبیعی است كه 70 میلیون نفر شما را می بینند و مشهور می شوید. اما خیلی از بازیگران جوان امروز فكر می‌كنند اگر دیر سر صحنه بیایند و یا فیلمنامه را نخوانند هنرمند شناخته می‌شوند، در حالیكه این طور نیست. هر كاری یك آدابی دارد، بازیگر باید به حرفه و نیز مخاطبان خود احترام بگذارد. به قول آقای علی نصیریان زمانی كه كار خود را در سینما شروع كردیم، به هیچ عنوان به تجلیل و چنین روزهایی فكر نمی‌كردیم، فقط عشق داشتیم. اصلاً به اینكه چقدر دستمزد قرار است بگیریم فكر نمی‌كردیم اما حالا همه به این نكته فكر می‌كنند و دغدغه‌شان این است كه چقدر فلان مجموعه برایشان شهرت می‌آورد و متاسفانه كمتر كسی به محبوبیت فكر می كند. به شهرت رسیدن كاری ندارد خیلی‌ها مشهور هستند اما آیا محبوب و ماندگار خواهند بود!

** سوال: اساساً نسل شما همگی ماندگار شدند و این خیلی جای تامل دارد؟

- جواب: چون نسل ما ولع آموختن و بیشتر دانستن داشت و اصلا شهرت برای مهم نبود. آن قدر شوق كارم داشتم كه در رادیو خیلی زود نقش یك را به من دادند. به هرحال برعكس نسل امروز كه خیلی برای به دست آوردن همه چیز عجله دارد، این طور نبودیم ضمن اینكه بازیگران جوان امروز خیلی شم اقتصادی دارند برای همین هم بیشتر آنها شغل دیگری در كنار این حرفه دارند كه البته این خوب است اما نسل ما بیش از هر چیز دیگری آموختن برایش مهم بود.

** سوال: حضور در نقش مادر در این سه دهه برایتان چه جذابیت‌‌هایی داشته است؟

- جواب: بازیگر حرفه‌ای هستم، بنابراین نقش‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود و من هم نقش‌ها را می‌خوانم و در صورت مناسب بودن قبول می‌كنم. اما نكته‌ای كه وجود دارد این است كه مادران در همه جای دنیا شبیه به یكدیگر هستند و فقط مشكلات آنها با یكدیگر فرق می‌كند. این بازیگر است كه باید با زیركی و درایت نقش‌ها را از یكدیگر جدا سازد.

** سوال: بیشتر دوست دارید نقش چه مادرانی را بازی كنید؟

- جواب: برایم تفاوتی ندارد. داستان خوب و كنش‌های شخصیتی كه بازی می‌كنم مهم است. ما بازیگران كمتر قدرت انتخاب داریم و بیشتر انتخاب می‌شویم. بازار كار هم چندان پر رونق نیست كه خود را مقید كنم فلان نقش را بازی كنم.
شیك و پیك بودن و یا فقیر وغنی بودن شخصیتی كه قرار است بازی كنم موقعیت كلی نقش است.
اكنون خیلی از بازیگران قدیمی و باسابقه خانه نشین شده‌اند و سعی می‌كنم بین پیشنهادات، بهترین‌‌ها را انتخاب كنم.

** سوال: در مراسم بزرگداشتتان در جشنواره یاس به این موضوع اشاره كردید كه باید از هنرمندان پیشكسوت و بیكار حمایت بیشتری شود. برای حل بهتر این موضوع چه راهكاری می‌توانید ارائه دهید؟

- جواب: نمی توانم چیزی بگویم چون این كار ما نیست، در وهله اول حامی دولتی می‌خواهیم. حامی‌كه قوی و البته امین باشد. امین بودن خیلی مهم است، چون هنرمندان زیادی هستند كه در فضاهای مختلف به امید كسب چیزهای مختلف مثل، خانه و پول سرمایه گذاری كرده اند اما در نهایت چیزی عاید آنها نشده است.
كسی باید حامی ما باشد كه اشراف كامل روی وضعیت معیشتی هنرمندان پیشكسوت داشته باشد و باید این مسئله خیلی نظام مند باشد. اكنون خیلی از هنرمندان در حوزه های مختلف بیكار هستند كه امیدوارم در آینده اتفاقات خوبی برای آنها بیافتد.

** سوال: تا به حال پیش آمده از بازی در اثری پشیمان شوید و كار را نیمه كاره رها كنید؟
- جواب: بارها پیش آمده اما كار را نیمه كاره رها نكرده‌ام. در پشت صحنه خیلی از فیلم‌ها شرایط غیرحرفه‌ای تولید حاكم است و برای آفیش كردن بازیگران كلی اتفاق نامناسب می‌افتد و به نوعی همه را آزرده می‌كند و این برایم خیلی آزاردهنده است.

** سوال: در اینگونه مواقع كه سر كار هستید، چه می كنید؟

- جواب: اوقات تلخی می‌كنم و برخلاف اغلب كارهایم كه با هیجان و شوق سرصحنه می‌روم، در این كارها با بی میلی كار می‌كنم. اما از بازیم كم نمی‌گذارم. به هرحال وجدان كاری دارم و تجربیات سال ها كار، پخته‌ام كرده است.

** سوال: به نظر شما یك بازیگر برای به روز بودن و فراموش نشدن چه باید بكند؟
- جواب: معتفدم هر فردی در هر شغلی باید ورزش و تقویت روح و تن را در كنار هم داشته باشد. اما درباره خودم باید بگویم هنوز تمرین دارم و این تمرین‌ها به ورزیده شدن و تقویت حافظه‌ام كمك می كند. برای همین هم خوشبختانه هنوز حافظه‌ام را از دست نداده‌ام البته از فردا خبر ندارم اما بطور قطع تمرین داشتن بسیار موثر خواهد بود.

** سوال: از تقدیری كه در جشنواره فیلم یاس از شما شد، راضی بودید؟
- جواب: خیلی سال است كه دیگر این چیزها خوشحالم نمی‌كند. البته جشن و شادی همیشه خوب و دلپذیر است اما اكنون در سنی هستم كه خیلی كم مسئله‌ای من را خوشحال می‌كند. در واقع این تقدیرها یك جورهایی حكم مسكن را برایم دارد و اكنون هم دو سه سالی هست كه كمتر جایی می‌روم.

** سوال: چرا كمتر جایی می‌روید؟

- جواب: چون سعی می‌كنم انرژیم را برای كارها و نقش‌هایم حفظ كنم اما بطور قطع این بزرگداشت‌ها حالم را خوب می‌كند و به من انرژی می‌دهد.

** سوال: همچنان بازیگری جذابیت دهه‌‌های گذشته را برای شما دارد؟
- جواب: اگر همه چیز كار درست و مناسب باشد همچنان از بازی كردن لذت می‌برم. سكانسی كه خوب نوشته شده و كارگردان برای آن میزانسن خوبی طراحی كرده را با انرژی و تمام توان بازی می‌كنم. از حاشیه‌‌ها ناراحت می‌شوم.

** سوال: به جوانان توصیه می‌كنید كه وارد حرفه بازیگری شوند؟

- جواب: نه چون بازیگری حرفه مشكلی است و فقط عاشقان می توانند سختی این حرف را به جان بخرند. توصیه می‌كنم اگر جوانان عاشق این كار نیستند و فقط تجربه كردن برای آنها مهم است، اصلا از همان ابتدا ورود نكنند. كسی كه می‌خواهد بازیگر شود باید استعداد این كار را داشته باشد در غیر اینصورت به صرف دانشگاه رفتن كسی هنرمند نمی شود. به هرحال هر چیزی اصولی دارد كه باید رعایت شود.

** سوال: چقدر مخاطب شبكه نمایش خانگی هستید؟
- جواب: اگر كار خوبی تولید شود حتما می‌بینم. معتقدم كاری ارزش دیدن دارد كه در آن به سلیقه مخاطب احترام گذاشته شود و مردم آن را دوست داشته باشند. مثل سریال «شهرزاد»، اما بطور قطع كاری كه فقط برای برگشت سرمایه و تفنن تولید شده باشد ارزش دیدن ندارد چه در سینما و چه در تلویزیون و رسانه خانگی.

** سوال: بهترین نقشی كه تا به حال بازی كرده اید كدام بوده است؟

- جواب: بطور قطع بیشتر نقش‌هایم را دوست دارم چون برای آنها زحمت كشیده‌ام اما فكر می‌كنم فیلم «خواستگاری» و «دختر شیرینی فروش» بیشتر در ذهن مردم باقی مانده است.
فراهنگ ** 9246 ** 1071 ** خبرنگار: علیرضا مرادی ** انتشار دهنده: امید غیاثوند