بی توجهی به حریم خصوصی بیماران در برخی مطب ها

به گزارش ایرنا، زمان انتظار برای ملاقات بیماران با پزشك یكی از شاخص‌های دسترسی مردم به خدمات بهداشت و درمان است به همین دلیل رضایت بیمار از زمان انتظار، نقش بسزایی در ارتقای این شاخص و كیفیت خدمات رسانی دارد.
نابسامانی در نوبت دهی مطب پزشكان و زمان انتظار طولانی، ارائه نشدن خدمات مطلوب، اتلاف وقت بیماران و عدم رضایت آنها در زمُره مشكلات مبتلابه بیماران در اصفهان است.
شلوغ بودن اتاق انتظار مطب ها، دادن نوبت های چندماهه، طول كشیدن زمان انتظار تا ویزیت بیمار توسط پزشك، فرستادن چند بیمار بطور همزمان به اتاق معاینه، رعایت نكردن حق بیمارانی كه از قبل نوبت گرفته اند و خروج ناگهانی پزشك از مطب بدلیل پیشامدهای اورژانسی در بیمارستان از دیگر مشكلاتی است كه بیماران اصفهانی با آنها دست به گریبان هستند.
یك مادر 35 ساله اصفهانی در گفتگو با خبرنگار ایرنا در باره مشكل اخذ نوبت از یك پزشك متخصص زنان و زایمان اظهار كرد: زمانی كه باردار بودم، به مطب یك پزشك مشهور اصفهانی مراجعه می كردم و مطب وی همیشه آشفته و پر از بیمار بود.
خانم اعتمادی افزود: در یكی از موارد، نوبت مراجعه من به مطب، ساعت هشت شب بود اما بدلیل شلوغی بیش از حد، ساعت 11 شب موفق به ورود به اتاق پزشك شدم در حالی كه حدود پنج بیمار دیگر نیز همزمان با من در آنجا حضور داشتند و در نهایت ساعت 12 شب از مطب پزشك خارج شدم.
وی در باره ورود همزمان چند بیمار به داخل اتاق پزشك گفت: هر بیمار دارای حریم خصوصی است و این حق اوست كه به تنهایی با پزشك خود صحبت و مشورت كند لذا حضور بیماران دیگر در اتاق پزشك، نوعی تجاوز به حریم خصوصی بیماری است كه نوبت ویزیتش فرا رسیده است.
یكی دیگر از شهروندان اصفهانی نیز با انتقاد از وضعیت نوبت دهی در مطب پزشكان گفت:بسیاری از پزشكان با وجود درآمد بالا از سیستم ها و روش های جدید نوبت دهی مانند نوبت دهی اینترنتی استفاده نمی كنند و هر وقت هم كه تماس تلفنی گرفته می شود، فرایند نوبت دهی را منوط به حضور فیزیكی بیمار در مطب می دانند.
ابطحی با اشاره به رویه نوبت دادن یكی از پزشكان متخصص مشهور در اصفهان افزود: برای درمان به مطب این پزشك كردم و منشی او اعلام كرد نزدیكترین زمان نوبت، شش ماه دیگر است.
این شهروند اصفهانی ادامه داد: بدلیل وخامت حالم نمی توانستم تا شش ماه دیگر صبر كنم لذا از طریق یكی از آشنایانم كه پزشك است، توانستم از این پزشك متخصص برای یك ماه بعد نوبت بگیرم.
وی به روزی كه به مطب این پزشك مراجعه كرده بود نیز اشاره كرد و گفت: مطب این پزشك بسیار شلوغ بود و بسیاری از بیماران كه از شهرستان ها و استان های اطراف آمده بودند از افرادی كه از قبل نوبت گرفته بودند عاجزانه درخواست می كردند نوبت خود را به آنها بدهند تا فرصت كافی برای بازگشت به شهر و دیار خود داشته باشند.
ابطحی تصریح كرد: خواهش برخی بیماران برای اخذ نوبت در كوتاهترین زمان، ایجاد تنش میان منشی و بیماران، شلوغی بیش از حد مطب، طول كشیدن زمان انتظار و حتی خوابیدن برخی بیماران روی صندلی ها باعث ایجاد حس نامطلوبی در مراجعه كنندگان به مطب این پزشك می شد.
یك شهروند دیگر گفت: برخی از پزشكان متخصص برای خود اسم و رسمی بهم زده اند و به همین دلیل هم بیماران ترجیح می دهند به آنها مراجعه كنند.
محمدرضا شاكری افزود: برخی پزشكان با دادن نوبت های طولانی و به عمد ترافیكی از بیماران ایجاد در مطب خود ایجاد می كنند تا با این روش تبلیغی، هم اسم و رسم خود را در نزد افكار عمومی بالا ببرند، هم كارشان سكه شود.
وی یادآور شد: سال گذشته برای اخذ نوبت برای فرزندم كه از انحراف كشكك زانو رنج می برد، به مطب یكی از همین پزشكان شهر اصفهان تماس گرفتم تا نوبت بگیرم.
وی افزود: بعد از دو روز تماس تلفنی بالاخره موفق شدم صدای منشی را بشنوم كه می گفت دو روز بعد برای گرفتن نوبت، بصورت حضوری مراجعه كنم تا برای هشت ماه بعد نوبت بگیرم.
این شهروند اصفهانی خاطرنشان كرد: این رویه برخی پزشكانی است كه با دادن نوبت های طولانی، می كوشند كار خود را بهتر از سایر پزشكان نشان دهند و درواقع با اغفال و سو استفاده از اعتماد مردم، زمینه اشتهار نام خود و جلب مشتریان بیشتر را فراهم كنند.
وی گفت: جالب این است كه علاوه بر خود این پزشكان، باید ناز منشی های آنها را هم خرید زیرا برخی از آنها بدلیل التماس های مداوم مراجعان برای گرفتن نوبت، آنقدر به خود غره شده اند كه اصلاً نمی توان با آنها حرف زد.
وی گفت: مشقات نوبت گرفتن از برخی پزشكان اصفهان در واقع نوع بیماری مضاعف در فرد ایجاد می كند كه تحملش حتی از اصل بیماری هم بدتر است.
یكی دیگر از شهروندان اصفهانی نیز با اشاره به كلینیك های ویژه بیمارستان های دولتی اظهار كرد: این كلینیك ها بویژه بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت و كاهش تعرفه های درمانی، با تعداد زیاد مراجعه كنندگان مواجه شده اند و به همین دلیل از روش نوبت دهی اینترنتی استفاده می كنند.
وی افزود:برای مراجعه به یك متخصص داخلی از یكی از این كلینیك ها بصورت اینترنتی نوبت گرفتم اما وقتی مراجعه كردم، متوجه شدم نوبت اخذ شده قبلی، تاثیر چندانی ندارد و باز هم باید مانند دیگران در صف انتظار بایستم.

*** ضعف فرهنگی و یكپارچ نبودن سیستم نوبت دهی ***
بر اساس پژوهشی كه با موضوع 'مشكلات نوبت دهی مطب های خصوصی پزشكان از دیدگاه منشی ها و پزشكان' در كرمان انجام و نتیجه آن در مجله'بهداشت و توسعه' انتشار یافته، ضعف فرهنگی، نبود یكپارچگی سیستم نوبت‌دهی، ناآگاهی مردم و مشكلات دسترسی از مهمترین مشكلات نوبت‌دهی در مطب‌های خصوصی عنوان شده است.
حضور نیافتن بموقع پزشك در مطب و باورهای غلط مردم، از دیگر مشكلات شناسایی شده در این پژوهش بود.
در این پژوهش آمده است:'به نظر می‌رسد بهترین روش نوبت‌دهی، استفاده همزمان از دو شیوه اینترنتی و تلفن گویاست و با ابداع یك شیوه نوبت‌دهی مناسب و كارا و آموزش و آگاه‌سازی مردم و همچنین ملزم شدن تمام مطب‌ها به استفاده از این سیستم، می‌توان بسیاری از مشكلات نوبت‌دهی را مرتفع كرد'.

*** هر پزشك در هر ساعت تنها می تواند 6 تا 8 بیمار را ویزیت كند***
خبرنگار ایرنا، وضعیت نابسامان نوبت دهی در مطب پزشكان را از طریق معاونت درمان دانشگاه علوم پزشكی اصفهان پیگیری و این معاونت اعلام كرد كه این موضوع باید از طریق سازمان نظام پزشكی پیگیری شود.
رئیس نظام پزشكی استان اصفهان نیز در پاسخ به خبرنگار ایرنا گفت كه این موضوع و ضوابط موجود بویژه در باره كلینیك های درمانی و نظارت بر وضعیت مطب ها، در حیطه وظایف معاونت درمان دانشگاه علوم پزشكی است با این حال وی توضیحاتی در این باره ارائه كرد.
دكتر عباسعلی جوادی با اشاره به اینكه نحوه نوبت دهی در هر مطب در اختیار پزشك آن مطب است و نمی توان برای آن نسخه ای پیچید، گفت: بر اساس استانداردها، هر پزشك تنها می تواند بین 6 تا 8 بیمار را در یك ساعت، ویزیت كند یعنی برای هر بیمار بین 8 تا 10 دقیقه وقت بگذارد.
وی افزود: با این وجود در عمل مشاهده می كنیم كه با توجه به تعداد مراجعه كنندگان و مدت زمان حضور پزشك در مطب، این تعداد متفاوت و در برخی موارد بیشتر از رقم استاندارد تعیین شده است.
وی با بیان اینكه این موضوع به نگرش، رفتار و فرهنگ مردم نیز وابسته است، توضیح داد: در مواردی مشاهده می كنیم كه تعداد زیادی از مردم به یك پزشك خاص بدلیل شهرتی كه بدست آورده است مراجعه می كنند در حالی كه متخصصان متبحر زیاد دیگری نیز در آن منطقه هستند اما مراجعه كنندگان كمتری دارند.
جوادی در باره فرستادن همزمان چند بیمار به داخل اتاق پزشك برای ویزیت تاكید كرد: این كار خلاف است زیرا پزشك حق ندارد دو بیمار را بطور همزمان ویزیت كند بلكه برای هر بیمار باید وقت و فرصت جداگانه در نظر بگیرد.
رئیس نظام پزشكی استان اصفهان در باره نظارت بر مطب ها نیز خاطرنشان كرد: اگر شكایتی در این زمینه به ما اعلام شود واحد انتظامی سازمان نظام پزشكی، آن را پیگیری می كند و در صورت لزوم به پزشك، تذكر می دهد.
به گفته وی، حدود 5 تا 7 هزار مطب پزشكی در استان اصفهان فعال است.

*** معضل نوبت دهی با یك بخشنامه و یك شبه، حل نمی شود***
سرپرست روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان نیز در گفتگو با خبرنگار ایرنا در باره مشكلات نوبت دهی در مطب پزشكان و كلینیك های درمانی گفت: ارتقای ویزیت به راه حل چند بعدی، همكاری بین بخشی و رویكرد نظام مند نیاز دارد و یك شبه و با یك بخشنامه و راه حل های مقطعی و زودهنگام نمی توان به اهداف مورد نظر دست یافت.
دكتر كیانوش جهانپور با بیان اینكه موضوع كیفیت ویزیت از همان آغاز طراحی طرح تحول نظام سلامت مدنظر سیاستگذاران حوزه بهداشت و درمان بود، افزود: همه تلاش ها در مجموعه وزارت بهداشت در جهت ساماندهی این موضوع بود ولی تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله داریم.
وی از جمله دلایل نابسامانی در نوبت دهی و ویزیت بیماران را كمبود نیروی متخصص، توزیع نامناسب پزشكان متخصص، تعرفه ویزیت غیرواقعی، تفاوت تعرفه بخش خصوصی و دولتی،مراجعه های غیرضروری به پزشكان متخصص و فوق تخصص، نبود دستورالعمل های بالینی روشن و لازم الاجرا، نبود سیستم كارآمد ارجاع و عدم تحقق كامل تولیت سلامت در وزارت بهداشت عنوان كرد.
شیوع فرهنگ تخصص گرایی بی ضابطه در بین بیماران، عدم تكامل نظام ارجاع بیمار و پزشكی خانواده، نابسامانی بیمه های تكمیلی، نیازهای القایی و نبود انگیزه و اراده لازم در نظام بیمه ای سلامت برای ساماندهی امر نیز از دیگر دلایل نابسامانی های موجود است كه دكتر جهانپور به آنها اشاره كرد.
وی همچنین یكی از مشكلات موجود در این زمینه را ناشی از نقش برخی از رسانه ها دانست و گفت: این طبیعی است كه وقتی صدا و تصویر یك پزشك خاص، مرتب پخش شود، مردم هم خیال كنند كار این پزشك از سایرین بهتر است لذا تقاضا هم برای مراجعه به او افزایش پیدا می كند در حالی كه در همان اثنا، پزشكان متخصص دیگری هم در این شهر حضور دارند كه به نحو احسن می توانند به درمان آنها بپردازند.

*** مدت زمان ویزیت هر بیمار 7.5 دقیقه***
در سال 93 كه اولین سال اجرای طرح تحول نظام سلامت بود، مدت زمان ویزیت برای تمام پزشكان در لایه‌های‌ تخصص و فوق تخصص، هشت بیمار در ساعت(7.5 دقیقه برای هر بیمار) و برای روانپزشكان شش بیمار در ساعت(10 دقیقه برای هر بیمار) تعیین شد.
در كشورهای پیشرفته هم مدت زمان ویزیت بصورت عددی و با شاخص‌های‌ خاص و قانونمند مشخص می شود بعنوان مثال در آمریكا مدت زمان مشخص شده برای ویزیت پزشكان بین 8 تا 24 دقیقه متناسب با رشته‌های‌ مختلف است.
سرپرست روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان با بیان اینكه رسیدگی به این موضوع در بیمارستان‌های‌ دولتی و بخش خصوصی هدفگذاری شده و گام به گام در حال اجراست، خبر داد كه وزارت بهداشت هم اكنون در حال ارتقای سامانه‌ای‌ است كه این موضوع را بصورت متمركز ارزیابی كند و روابط عمومی دانشگاه نیز رصد این موارد را در بخش های تابعه دانشگاه در دستور كار خود دارد.
جهانپور افزود: بر اساس گزارش‌های واحدهای تابعه دانشگاه‌ علوم پزشكی اصفهان، تعداد پزشكانی كه مدت زمان را برای معاینه رعایت نكرده‌اند، زیر 5 درصد است كه بررسی‌ها در باره این تعداد هم نشان داده كه در اغلب موارد، ‌امكان رعایت وجود نداشته و با توجه به كثرت مراجعه و محدویت نیروی انسانی مورد نیاز، پزشك مجبور به معاینه سریع بیماران بوده است.
وی با بیان اینكه معضلی به نام مراجعه های غیرضروری مردم به پزشك بدلایل فرهنگی و نبود سیستم ارجاع كارآمد بر قوت خود باقیست، گفت: میانگین زمان ویزیت بیماران در استان اصفهان حدود 8 تا10 دقیقه ارزیابی شده ولی این عدد، منكر مشكلات موجود در برخی رشته ها و درمانگاه ها نیست.
دكتر جهانپور در باره ویزیت همزمان چند بیمار كه در برخی بیمارستان‌های‌ دولتی ممكن است انجام گرفته باشد، توضیح داد: طبق دستورالعمل ها، ویزیت متعدد بیماران بصورت همزمان ممنوع است و این امر در هیچ شرایطی قابل قبول نیست حتی اگر بدلیل مراجعه بیش از اندازه بیماران، پزشك قادر به رعایت مدت زمان تعیین شده نباشد.
وی تاكید كرد: ویزیت همزمان چند بیمار از نظر اخلاق حرفه ای نیز پذیرفتنی نیست و در صورت اعلام موارد، موضوع پیگیری خواهد شد‌.
وی با بیان اینكه معیار‌ها در بخش دولتی و خصوصی برای ویزیت بیماران و ارائه خدمت به آنها یكسان است، تصریح كرد: نظارت بر بخش خصوصی و دولتی بصورت همگام توسط وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشكی باید انجام شود.

*** نوبت های چندماهه حاصل باورهای غلط جامعه است***
هرچند یكی از دلایل نوبت های چند ماهه برخی پزشكان اصفهانی، كمبود نیروی متخصص عنوان می شود اما به اعتقاد بسیاری از كارشناسان، این معضل حاصل باورهای غلط جامعه در زمینه مراجعه به پزشك و اتكای افراطی به شهرت برخی از افراد متخصص است.
سرپرست روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی اصفهان در این باره نیز گفت: این دانشگاه یا نظام پزشكی تعهدی در قبال اصرار بی مورد برخی بیماران به ویزیت توسط افراد خاص ندارد و هم اینك جز در موارد نادر، در بیشتر رشته های تخصصی و فوق تخصصی پزشكان متعددی در سطح استان در حال ارائه خدمت به مردم هستند.
وی خاطرنشان كرد: در برخی از همین موارد، مشخص شده است حتی بیمار مورد نظر نیازی به ویزیت تخصصی با فوق تخصصی آن هم توسط فردی خاص نداشته و باورها و فرهنگ غلط حاكم بر جامعه، به یك نیاز القایی و بی مبنا دامن زده است.
وی به نقش رسانه ها در این موضوع نیز اشاره و اظهار كرد: برخی رسانه ها با تصویر سازی و بزرگ نمایی تعدادی از پزشكان بویژه پزشكان فوق تخصص این شائبه را در بین مردم ایجاد می كنند كه فقط این افراد می توانند بیماری مردم را درمان كنند.
جهانپور با بیان اینكه با اجرای كامل طرح تحول نظام سلامت، ایده ارتقای سطح معاینه پزشكان محقق خواهد شد، افزود: اگرچه هنوز هم برخی مشكلات این بخش باقی است ولی در دولت یازدهم، تدبیر و اراده دولت بصورت تمام و كمال بر رفع معضل و ارتقای وضعیت موجود بوده است.
وی با بیان اینكه یك دهه زمان برای نیل به وضعیت مورد انتظار لازم است، تصریح كرد: اگر تولیت سلامت نیم بند بماند، سیاستگذاری بیمه ها خارج از حیطه وزارت بهداشت بعنوان متولی سلامت باشد و هرازگاهی قانون و آیین نامه ای رویكرد نظام سلامت را برهم بزند، قدر مسلم تعیین بازه زمانی برای تحقق اهداف و جلب رضایت عمومی، دشوار بلكه ناممكن خواهد بود زیرا یك دست، صدایی ندارد.

*** تدبیر برخی پزشكان برای حل مشكل نوبت دهی***
با وجود مسائل مذكور، برخی پزشكان اصفهانی برای جلب رضایت مردم به استفاده از روش های نوین یا نظام مند(سیستماتیك) روی آورده اند كه از جمله آنها می توان به نوبت دهی اینترنتی اشاره كرد هرچند این سیستم بیشتر برای پزشكانی مانند زیبایی و پوست یا دندانپزشكی مشاهده شده است.
یك پزشك متخصص ارتوپد در اصفهان به خبرنگار ایرنا گفت كه برای حل مشكل نوبت دهی از سیستمی استفاده كرده است كه از ظرفیت پذیرش بیمار در روز، تعدادی را برای بیماران شهرستانی یا اورژانسی در نظر می گیرد.
دكتر مجید كریمیان با بیان اینكه یك ساعت در صبح را به نوبت دهی تلفنی اختصاص داده است، افزود: منشی مطب در این یك ساعت به بیماران متقاضی، نوبت می دهد و بعنوان مثال از 50 ظرفیت مشخص شده برای یك روز 15 ظرفیت به بیماران اورژانسی یا شهرستانی درنظر گرفته می شود و مابقی به افرادی كه تماس تلفنی می گیرند، اختصاص می یابد.
وی با بیان اینكه اعمال این روش، بازخورد خوبی در بیماران داشته است، تصریح كرد: هر پزشك با توجه به تخصص خود و نوع بیمارانی كه به او مراجعه می كنند می تواند سیستم مشخصی برای نوبت دهی، طراحی و اجرا كند تا كمترین اتلاف وقت را برای بیماران و بیشترین رضایتمندی و بهره روی را به همراه داشته باشد.
به گزارش ایرنا، مردم می‌توانند از طریق سامانه 1690 شكایت‌ها و انتقادهای خود را در باره موضوع كیفیت و زمان ویزیت پزشكان به دانشگاه علوم پزشكی اعلام كنند.
گ/3011 / 6027
گزارش از: آسیه معینی* انتشار: شكراللهی