محمد امين توكلي زاده مديركل روابط عمومي و امور رسانه آستان قدس رضوي در ادامه اين يادداشت كه در روزنامه قدس منتشر شد، نگاشته است: در حوزه ارتباطات اين موضوع شدت بيشتري دارد،سرعت، تنوع گستره و عمق وقايع عرصه ارتباطات فراتر از ديگر تغييرات است و به همين دليل كنترل آثار آن نيز دشوار مي نمايد، هرچند محيط جديد ارتباطي مشكلاتي دارد ولي خدمات متنوعي را براي مخاطب خود ايجاد كرده كه عامل جذب ، بسط و نفوذ آن در سبك زندگي جوامع شده است، اما عدم آمادگي جوامع بشري براي حضور در اين فضا اشكال هاي فراواني را به دنبال داشته و مهمتر آنكه انديشمندان هر روز با پديده هاي نوين از اين محيط روبرو مي شوند بدون آنكه پيش بيني آن را كرده باشند.
در بررسي واكنش هاي جوامع به پيشرفت فناوري هاي ارتباطي شاهد برخورد سلبي مي باشيم كه ماحصل آن در فضاهاي جديد ارتباطي اثري نداشته است هرچند در جوامع غربي آثاري از خستگي گريز از فناوري ديده مي شود ، ولي گويا گريزي از ظهور نوع روابط جديد نيست، با اين وصف به خوبي مي توان به حايگاه فضاي مجازي در ايجاد قدرت نرم از سوي صاحبان آن در سراسر دنيا پي برد، چرا كه شاهد آن هستيم، هيچ يك از حوزه هاي فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي مصون از اثرات فناوري اطلاعات و ارتباطات نيستند.
در عرصه فرهنگ، (در حوزه قدرت نرم) تا پيش از اين، مكانيسم ارتباطي ماهواره يك طرفه بود و مخاطب كاملاً منفعل و متاثر بود اما در اينترنت و فضاي مجازي اين گونه نيست؛در اين فضا، بستر براي مخاطب پراكنده و باز است و فرد در هرجايي كه بخواهد مي تواند حضور يابد و اينگونه است كه فضاي مجازي واقعيت امروز ارتباطات بشري شده است.
تعاملي بودن مشاركت در ايجاد محتوا امكان آرشيو و تكثير پيام نظر دهي مثبت يا منفي و تاييد و رد كردن يا انتقال از يك گروه اجتماعي به اجتماع متفاوت ديگر،حضور بدون شناخته شدن، دايره وسيع ارتباط با اقشار، افكار و اصناف متفاوت كم اثر شدن زبان و كلام و خط و جايگزين شدن نشان ها و المان هاي مشترك براي القي پيام و همچنين امكان جريان سازي و اثر گذاري را مي توان ازجمله ويژگي هاي اين فضاي ارتباطي جديد دانست.
فعاليت در اين رسانه ها سبك و سياق خاصي دارد و كاربر، ناچار است بر اساس جهت گيري هاي آن عمل كند، در واقع مخاطب نمي تواند از خود اطلاعات نداده و فعال باشد، اين همان نقطه اي است كه بر اساس آن اين فناوري را برتر كرده است.مخاطب در فضاي مجازي احساس مي كند سواد رسانه اي برتري را هم بدست مي آورد ليكن اين موضوع بيشتر به يك مهارت ارتباطي شباهت دارد تا يك علم و دانش.
در حوزه پيشرفت هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در جهان با روند سريع مواجه ايم و اين سرعت، حوزه برنامه ريزي يا قبل از آن سياست گذاري، تصميم گيري و هماهنگي را تحت تأثير قرار مي دهد، نكته اي كه بايد به آن توجه داشت اين است كه بيشتر كشورها در حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات مصرف كننده هستند، به بيان دقيق تر در اين جنگ زاده فناوري و فرهنگ، نه مي توانند سياست گذاري كنند و نه مي توانند تصميم به موقع بگيرند و هر چه قدر كه براي رسيدن به ثبات در اين حوزه تلاش مي كنند كمتر موفق مي شوند.
ديده شدن به هر قيمت، مشاركت داشتن در هر چيز، موثر بودن در اين فضا بدون شناخت عقبه يك جريان و... همه و همه، مهمتر از شناخت پيدا كردن و معرفت افزايي شده و عمق اندك انديشه ها و مكاتب از كتاب ها و آثار مطول تبديل به علايم كوچك شده اند كه همان مطالب را نمايندگي نمي كنند ولي به مراتب اثرگذاري بيشتري بر مخاطب خود دارند و اين همان نقطه اي است كه ممكن است مسير انحطاط فرهنگي انسان را ريل گذاري كند.
در واقع ارتباطات در خدمت فرهنگ و تبادل آن خدمت مي كرده است ولي با شكل جديد، عليه فرهنگ ها گام برمي دارد. هر چندصيانت از فرهنگ ها، ارزش ها و تمدن ها در گرو شناخت صحيح و كنترل هوشمندانه و بهره گيري حداكثري از فضاي ارتباطي جديد است اما ابزار نوين ارتباطي چالش هاي متنوعي را براي جوامع بشري پديد آورده ، و در اين راستا بايد بتوان تهديدهاي آن را به فرصت و قدرت آن را همسو با ارزش ها ساماندهي كرد. آينده پژوهشي در حوزه ارتباطات كار دشواري است ولي لازم و ضروري است.
بدون آينده پژوهي و پيشتازي در سياست گذاري هميشه بايد شاهد انفعال در برابر تغييرات باشيم اين آينده پژوهي هم در عرصه فناوري و هم در حوزه علوم انساني و شناخت آينده ارتباطات بشري مبتني بر ارزش ها و هنجار ها و خدمات متقابل علوم ارتباطي و فرهنگي ضروري است.
*منبع: روزنامه قدس، 1395.11.19
** گروه اطلاع رساني**917**9131** انتشاردهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- شناخت پديده هاي نوظهور و تدبير پيرامون آثار آن موضوع تحقيق در انديشكده ها و سازمان هاي مطالعاتي بسياري است، ولي سرعت پيشرفت فناوري به حدي فزاينده است كه عمدتاً انديشمندان علوم انساني از آن باز مي مانند و با برخوردي انفعالي تلاش مي كنند در تحديد آثار آن وارد عمل شوند.
