كليساها از جمله نمونه هاي شاخص از گذشته تاريخي و مذهبي شهر همدان است و جزو آثار تاريخي منحصر به فرد اقليت هاي مذهبي در استان همدان محسوب مي شود.
اين بناهاي ارزشمند نشانگر حضور متمادي اقليت هاي مذهبي و ديني در همدان بوده و جزو بناهاي تاريخي استان به شمار مي روند كه در ادوار گذشته بارها مورد مرمت و بازسازي قرار گرفته اند.
** كليساي 'گريگوري استپان' ميراثي 335 ساله از دوران صفوي در همدان
كليساي گريگوري استپان در قسمت شرقي تپه هگمتانه شهر همدان قراردارد و متعلق به مذهب پروتستان است.
در داخل اين كليسا كه با قدمتي 335 ساله در زمان سلطنت شاه سليمان صفوي در محوطه باستاني هگمتانه همدان ساخته شد ، چهار ستون مدور وجود دارد كه با قوس هاي جناغي به يكديگر متصل شده است.
تمام نماي داخلي اين كليسا آجري است و در قسمت نماي بيروني طاق نماهايي با قوس هلالي براي تزئين به كار رفته است و در نماي بيروني از خشت استفاده شده و برج ناقوس به شكل مدور با سبك گنبدهاي رك بنا شده است .
**كليساي حضرت مريم متعلق به مذهب ارتدوكس
كليساي ديگري در قسمت شرقي تپه هگمتانه به نام كليساي حضرت مريم وجود دارد كه متعلق به مذهب ارتدوكس و مربوط به دوره قاجار است.
اين كليسا كه در سوم اسفندماه سال 1377 با شمارهٔ ثبت 2237 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيد بنايي آجري بوده و طاق و قوس هاي آن به سبك طاق رومي ساخته شده است .
اين كليسا شامل يك سالن اصلي و يك كتابخانه است و بعد از ايجاد كليساي حضرت مريم كليساهاي قديمي تر متروكه شدند.
** كليساي آنجيلي متعلق به دوره قاجار
كليساي آنجلي همدان نيز كه در خيابان طالقاني، داخل محوطه بيمارستان اكباتان واقع شده است بنايي مستطيل شكل است كه با مصالح لاشه سنگ به شيوه هنرمندانه و منحصربه فرد با سنگ سياه ديوين به صورت خشكه چين ساخته شده و شامل يك سالن تمام سنگي است.
محل مراسم مذهبي در فضاي داخلي اين كليسا و در قسمت شمالي بنا ايجاد شده است و داراي ورودي اختصاصي و جداگانه اي است.
فضاي داخلي كليسا داراي كلاف بندي هاي چوبي است كه شيرواني سقف به صورت شيب دار با ورقه هاي آهن بر روي آن استوار شده است و اين كلاف بندي هاي چوبي جزو يكي از زيباترين مشخصه هاي تزئين بنا در فضاي داخلي كليسا محسوب مي شود.
قدمت اين بنا به دوره اواخر قاجاريه مي رسد كه بنا بر رواياتي توسط شخصي به نام رابي اسحاق اورشان احداث شده است.
كليساي آنجيلي در تاريخ 12 آبان ماه سال 1378 به شماره 2459 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.
اين بناي ارزشمند كه در سال هاي اخير به عنوان سالن اجتماعات بيمارستان اكباتان استفاده مي شد با وقوع تند باد در پائيز امسال در قسمت پوشش سقف و سازه هاي سنگي دچار خسارات جدي شد.
**مرمت اضطراري كليساي آنجيلي همدان
مديركل ميراث فرهنگي،صنايع دستي وگردشگري استان همدان در اين خصوص گفت: عمليات مرمت اضطراري كليساي آنجيلي محوطه بيمارستان اكباتان همدان با بكارگيري توان تخصصي بخش خصوصي و نظارت ميراث فرهنگي انجام شده و درحال اتمام است.
علي مالمير گفت: اين بناي ارزشمند بجا مانده ازاواخر دوران قاجار با وجود اقدامات مرمتي ساليان گذشته به دليل فرسودگي و فقدان مقاومت سازه هاي اين بنا در پي وقوع تندباد غيرمترقبه پائيز امسال در مقابل نيروي تندباد در قسمت شيرواني و ديواره سنگي سمت غربي دچار خسارات جدي شد.
وي ادامه داد: به دليل اهميت ويژگي هاي شاخص اين بنا در دستوركار مرمت اضطراري قرارگرفت و در حال حاضر با تهيه طرح مرمت اضطراي و اقدامات مرمت تخصصي و تثبيت و تقويت سازه هاي آسيب ديده اين بنا به حيات خود ادامه مي دهد و پس از مرمت و احيا، ظرفيت مناسبي براي تاسيس موزه اختصاصي خواهد بود.
وي با بيان اينكه بيشتر بناهاي تاريخي فاقد استحكام مناسب در مقابل حوادث طبيعي غيرمترقبه هستند بر ضرورت افزايش اعتبار مناسب براي مستند نگاري و نيز تهيه طرح هاي مرمت اصولي و بيمه بناهاي ارزشمند تاريخي تاكيد كرد.
مالمير تاكيد كرد: با برنامه ريزي هاي ميان مدت و كوتاه مدت تلاش براي حفظ هويت فيزيكي و معنوي اينگونه آثار از اهداف تخصصي سازمان ميراث فرهنگي است.
بيش از يك هزار و 800 اثر تاريخي، طبيعي و گردشگري در استان همدان وجود دارد كه حدود يك هزار اثر از اين آثار ثبت ملي شده است.
1181 /6993
خبرنگار:الهام تدين**انتشار: اكبر بهاروند
همدان- ايرنا- شهر همدان با پيشينه چند هزار ساله، گنجينه اي ناب و حيرت انگيز از يادمان هاي با ارزش تاريخي و فرهنگي نياكان را در دل خود جاي داده و وجود سه كليساي تاريخي 'آنجيلي'، 'گريگوري استپان' و كليساي 'حضرت مريم' بر غناي فرهنگي اين شهر افزوده است.