رامين عليزاده در ادامه اين گزارش مي نويسد: لغت جشن در فارسي از لغت يسن اوستايي به يادگار مانده و به معناي شادي، عيش، كامراني، مجلس نشاط و مهماني است. يكي از جشن‌هاي ايراني، چهارشنبهسوري نام دارد كه متاسفانه اين جشن همه ساله با حوادثي همراه مي‌شود كه كام بسياري را تلخ كرده و جاي شادي، عيد نوروز برخي خانواده‌ها را به مجلس ترحيم بدل مي‌كند. اما قرار است چهارشنبهسوري امسال متفاوت از سال‌هاي قبل برگزار شود. كمپين «نه به چهارشنبهسوري خطرناك»، بهانه‌اي است تا بتوانيم به فلسفه اين جشن ملي كه چيزي جز شادي و نشاط جامعه نيست، برسيم.
چهارشنبهسوري كه با نام‌هاي جشن چهارشنبه پايان سال و شب چهارشنبه سرخ نيز شناخته مي‌شود، يكي از جشن‌هاي ايراني است كه در شب واپسين چهارشنبه سال (از غروب سه‌شنبه) برگزار مي‌شود و اولين جشن از مجموعه جشن‌ها و مناسبت‌هاي نوروزي است. در رابطه با پيشينه برپاكردن آييني به نام چهارشنبهسوري در منابع كهن چيزي وجود ندارد و ابوريحان بيروني هم كه به دقت از مراسم زرتشتيان ياد مي‌كند، جز سپندارمذگان و آتشي كه پيش از نوروز برپا مي‌شود، يادكردي از چهارشنبهسوري ندارد. همچنين نسبت دادن چهارشنبهسوري به آداب و رسوم ايران باستان در‌هاله ابهام قرار دارد، چرا كه اصولا در ايران باستان تقسيم‌بندي گاهشماري به هفته وجود نداشته است و هر روز ماه نامي داشته است. افزون بر همه اينها دكتر معين جهيدن از فراز آتش را از آداب و سنن زرتشتيان نمي‌داند، چرا كه در دين و آيين زرتشتي آتش مقدس است و جهيدن از فراز آن وهن آتش شمرده مي‌شود. واژه چهارشنبهسوري از دو واژه چهارشنبه؛ نام يكي از روزهاي هفته و سور به معناي جشن و شادي ساخته شده است. براساس آيين باستان در اين روز آتش بزرگي برافروخته مي‌شود كه تا صبح زود و برآمدن خورشيد روشن نگه داشته مي‌شود كه اين آتش معمولا در بعد از ظهر زماني كه مردم آتش روشن مي‌كنند و از روي آن مي‌پرند، آغاز مي‌شود و در زمان پريدن مي‌خوانند: «زردي من از تو، سرخي تو از من». اين جمله نشانگر مراسمي براي تطهير و پاكسازي مذهبي است كه واژه سوري به معني سرخ به آن اشاره دارد. به بيان ديگر مردم خواهان آن هستند كه آتش تمام رنگ پريدگي، زردي، بيماري و مشكلاتشان را بگيرد و به جاي آن سرخي، گرمي و نيرو بدهد. چهارشنبهسوري جشني نيست كه وابسته به دين يا قوميت افراد باشد و در ميان بيشتر ايرانيان رواج دارد.
** چهارشنبهسوري يا جنگ خياباني
يكي از مشخصه‌هاي جشن چهارشنبهسوري، برپا كردن آتش است كه مي‌توان شكل كمرنگ شده آن را امروز هم در ميان انواع مواد منفجره ببينيم، اما چهارشنبهسوري ديگر در برپا كردن يك آتش هرچند بلند، خلاصه نمي‌شود. «بوي دود، صداي انفجار، بوي خون، اينجا خرمشهر سال 62 نيست، اينجا تهران است، سال 94، شب چهارشنبهسوري كه ده‌‌ها انسان را راهي بيمارستان‌ها و دست‌هايي را قطع و چشم‌هايي را نابينا كرده است.» اين جمله يكي از روايت‌هاي چهارشنبهسوري سال گذشته است كه بنا داريم به احترام آتش نشان‌هاي شهيد از تكرار اين روايت‌ها جلوگيري كنيم. به گفته روابط عمومي اورژانس تهران، روزانه نزديك به 10 هزار تماس با اين مركز برقرار مي‌شود كه در روزهاي خاص مثل چهارشنبهسوري، اين تماس‌ها تا 16 هزار افزايش پيدا مي‌كند. روابط عمومي اورژانس تهران مي‌گويد: 35 درصد اين تماس‌ها با مشاوره و راهنمايي‌هاي كارشناسان اين مركز ختم مي‌شود و 65 درصد از آنها منجر به اعزام واحدهاي اورژانس به محل حادثه خواهد شد. تماس‌ها پشت سر هم در گوش تكنسين‌هاي اورژانس زنگ مي‌خورد و هر يك خبر از اتفاقي بد در تهران دارد.
** چهارشنبهسوري ايراني با ترقه‌هاي چيني
چهارشنبهسوري يك سنت قديمي ايراني است؛ سنتي كه در ايام كهن در آستانه سال نو باعث افزايش شادي و نشاط مردم مي‌شده، اما امروز، اجراي اين سنت به مراسمي با صداهاي مهيب و اخبار و حوادث ناگوار تبديل شده است. اكثر مردم عادت كرده‌اند كه در چهارشنبهسوري حتما مواد محترقه اعم از ترقه و منور، سيگارت، كپسول و... تهيه كنند. موادي كه تهيه آنها بسيار سخت نيست؛ اگر اين روزها قدمي در پياده‌روهاي پرتردد شهر تهران بزنيم دستفروشاني هستند كه اين مواد و ابزار را از هزار تومان تا چند ده هزار تومان در اختيار مردم قرار مي‌دهند؛ موادي كه غالبا از كشورهاي آسياي شرقي مانند چين به صورت قاچاق وارد كشورمان مي‌شوند و مثل ديگر اجناسي كه از اين مناطق وارد مي‌شوند، كيفيت درجه 3 و 4 توليداتشان هستند. استفاده از وسايل آتش‌بازي در فرهنگ شرقي يك سنت است و در سال مراسمات خاصي انجام مي‌شود كه البته با لوازم درجه يك، ايمن و همچنين با كنترل‌هاي ايمني صورت مي‌گيرد، بنابراين آمار حوادث آتش‌بازي در اين مراسمات كم مي‌شود. اما اين وسايل آتش‌بازي پر خطر و بي‌كيفيت كه در كوچه بازار كشورمان در اختيار كودكان قرار مي‌گيرد، هيچ نشاني از ايمني ندارد و با توجه به اينكه اكثر كودكان و نوجوانان به دور از چشم والدين اقدام به خريد و استفاده از اين وسايل مي‌كنند، خطر بزرگي در كمين سلامتي كودكان و نوجوانان از اين راه است. نگاهي به آمار تلفات چهارشنبهسوري گذشته مي‌اندازيم تا ببينيم استفاده از اين مواد محترقه چه حاصلي داشته است. حوادث چهارشنبه آخر سال گذشته در كشور جان سه نفر را گرفت و 259 نفر را روانه بيمارستان كرد كه 234 نفر آنها مرد بودند.
اين سه نفر شامل يك مرد 45 ساله در رباط كريم كه بر اثر صداي انفجار دچار سكته قلبي و مرگ شد، همچنين يك جوان 24 ساله در قزوين و يك نوجوان در رشت مي‌شود كه بر اثر حوادث شب چهارشنبه آخر سال، جان خود را از دست دادند. چهار روز قبل از چهارشنبهسوري گذشته نيز يك نوجوان 14 ساله كرمانشاهي بر اثر انفجار، دو دست خود را از دست داد. براساس آمارهاي اورژانس كشور، در حوادث چهارشنبهسوري گذشته، حداقل 10 مورد قطع عضو داشتيم كه بيشتر آن قطع دست و انگشتان بود. بنابراين نيازمند آن هستيم كه براي چهارشنبهسوري امسال كاري كنيم.
** نه به چهارشنبهسوري خطرناك
در همان روزهايي كه پلاسكو تازه فروريخته بود و جست‌وجوها براي يافتن پيكرهاي شهداي آتش‌نشان و شهروندان از زير آوار ادامه داشت، گروهي از شهروندان فعاليت داوطلبانه‌اي را آغاز كردند تا در روز چهارشنبهسوري امسال، آتش‌نشانان ماموريت كمتري داشته باشند؛ اين فعاليت به كمپيني به نام «به احترام آتش‌نشانان، نه به چهارشنبهسوري خطرناك» تبديل شده است. گروهي از فعالان فضاي مجازي، روزنامه‌نگاران، خبرنگاران، هنرمندان و... در آستانه چهارشنبهسوري، كمپيني به راه انداخته‌اند كه اين مراسم به شكل سنتي و بي‌خطر خود برگزار شود. كمپيني كه مطالب آن در فضاي مجازي با هشتگ #نه_به_چهارشنبه_سوري_خطرناك ميان كاربران به اشتراك گذاشته مي‌شود، اما حوزه فراگيري‌اش فراتر از فضاي مجازي است و شهروندان زيادي داوطلبانه آن را به ديگر آشنايان خود منتقل كردند. اين كمپين شعار چهارشنبهسوري بدون ترقه را به عنوان اصلي‌ترين هدف خود انتخاب كرده و به دنبال آن است كه اقشار مختلف جامعه به ويژه كودكان، نوجوانان و جوانان را به پرهيز از استفاده از مواد منفجره ترغيب كند. به گزارش ايسنا، تاكنون هنرمندان و ورزشكاراني چون پرويز پرستويي، رضا كيانيان، مهراوه شريفي نيا، احسان كرمي، بهاره رهنما، سهيلا جوادي، امير جعفري، نازنين بياتي، اميرعلي نبويان، ليندا كياني، هدايت‌هاشمي، حميدرضا آذرنگ، بهرنگ علوي، علي سليماني، مژده لواساني، عادل غلامي و... با انتشار تصويري از خود با پوستر اين كمپين از شهروندان خواسته‌اند كه با آنان همراه شوند. اين كمپين 8 اسفند و پس از نمايش «ترن» در تئاتر شهر با حضور سخنگوي سازمان آتش‌نشاني تشكيل شد. جلال ملكي، مرد نام آشناي حادثه پلاسكو در اين زمينه گفت: آتش‌نشانان در هيچ زمان و دوره‌اي دنبال پست و مقام نبودند، اما همواره به ميدان جنگي رفته‌اند كه نمي‌دانند از آن زنده بيرون مي‌آيند يا نه.
مردم عزيز با هدف حفظ حرمت آتش‌نشانان هيچوقت ما را تنها نگذاشتند و اين مايه افتخار هموطنان ما در سازمان آتش‌نشاني است. او افزود: امسال بنا داشتيم كه در آستانه فرا رسيدن جشن چهارشنبهسوري كمپيني براي جلوگيري استفاده از مواد محترقه راه اندازي كنيم. شما مطمئن باشيد ما اصلا قصدي براي نفي جشن زيبا و باستاني چهارشنبهسوري نداريم، اتفاقا تصميم داريم اگر وقت اجازه داد ما هم در كنار شما در اين جشن حضور داشته و در كنار خدمت رساني ويژه‌اي كه در اين روز ويژه داريم، همراه شما شهروندان عزيز باشيم. زمان زيادي از حادثه پلاسكو نگذشته است؛ حادثه‌اي كه طي آن، تعدادي از قهرمانان آتش‌نشاني به دل آتش زدند، اما نتوانستند از ساختمان پلاسكويي كه ديگر وجود نداشت، خارج شوند. هنوز داغ دل خانواده‌هاي اين عزيزان تازگي دارد، اما پيوستن به كمپيني كه به احترام آتش‌نشانان تشكيل شده است، مي‌تواند مرهمي بر داغ دل آنها باشد. ما هم مثل آن 40 هزار دانش‌آموزي كه طومار امضا كردند و تعهد دادند در مراسم چهارشنبهسوري از مواد محترقه استفاده نخواهند كرد، به آتش‌نشانان غيور كشورمان احترام مي‌گذاريم و در برپايي جشني امن و بانشاط قدم برمي‌داريم.
*منبع: روزنامه آرمان، 1395.12.21
** گروه اطلاع رساني**9368**2002** انتشاردهنده: فاطمه قناد قرصي
تهران- ايرنا- روزنامه آرمان در گزارشي نوشت: از همان روزهاي آغازين حادثه پلاسكو و شهيد شدن تعدادي از نيروهاي آتش‌نشاني، ذهن‌ها به سمت جشن چهارشنبهسوري رفت و كمپين‌هايي به احترام شهداي آتش‌نشان تشكيل شد تا چهارشنبهسوري امسال متفاوت از آنچه در سال‌هاي گذشته بود، برگزار شود.
