مذاكرات مخفي سودان با رژيم صهيونيستي از نگاه نشريه انگليسي

در گزارش اين پايگاه اطلاع رساني مستقر در لندن كه تحولات خاورميانه را رصد مي كند به قلم 'خليل چالرز' آمده است:
«اگرچه رسانه هاي اسراييل از بيان صريح اخبار برقراري روابط مستقيم خارطوم و تل آويو واهمه اي ندارند، اما سوداني ها سعي مي كنند اين مناسبات را همچنان پوشيده نگه دارند.
سپتامبر (شهريور) گذشته بود كه روزنامه صهيونيستي 'هاآرتص' آشكارا اعلام كرد كه تل آويو از واشنگتن خواسته تا گام هايي را براي برقراري و توسعه روابط با خارطوم بردارد.
اين رسانه با برجسته سازي اظهارات ابراهيم سليمان، عضو كميته روابط خارجي پارلمان سودان براي توسعه مناسبات خارطوم با تل آويو، از افشاگري در اين خصوص دريغ نورزيد، اين در حالي است كه دولت سودان همچنان در اين خصوص پنهان كاري مي كند.
اين عضو كميته روابط خارجي سودان مدعي شده بود كه اكثر اعضاي اين كميته همچنان خواستار برقراري روابط عادي و مشروط كشورشان با رژيم صهيونيستي از طريق تقويت گفت وگوهاي ملي هستند.
رسانه هاي صهيونيستي حتي از بيان جزييات روابط ديپلماتيك سودان با ايران و تشريح نشانه هاي چرخش فاحش سياست هاي خارطوم در قبال تهران و گرايش آن به تل آويو كوتاهي نمي كنند.»
اين گزارش در بيان سابقه اين روابط افزود:
«دولت سودان از زمان شكل گيري تشكيلات صهيونيستي در سال 1948 همواره حامي سرسخت حقوق فلسطيني ها بود و خود را از اين رژيم دور نگه مي داشت.
سودان در سال 1967 خواستار شروع يك جنگ تمام عيار عليه رژيم صهيونيستي شده بود و در سال 2012 بعد از آنكه اين رژيم يك موشك به سوي يك كارخانه در خارطوم شليك كرده بود، حسن عمر البشير رييس جمهور سودان از اين رژيم به عنوان 'دشمن هميشگي سودان' ياد كرد.
دولت سودان تا پيش از اين هرگز رژيم صهيونيستي را به رسميت نشناخته بود و تا سال 2005 (1384) صاحبان گذرنامه هاي سوداني را از قبول مهر رواديد سفر به سرزمين هاي اشغالي منع كرده بود.
اگرچه در سال هاي گذشته هرگونه اظهار نظر مثبت درباره رژيم صهيونيستي در سودان 'جرم' تلقي مي شد، اما ابراهيم غندور، وزير خارجه اين كشور در اوايل 2015 (ديماه 1394) از احتمال عادي سازي روابط خارطوم با تل آويو خبر داده بود كه اين نشانگر تغيير موضع محسوس سودان در قبال رژيم اشغالگر قدس است.
وي از احتمال قوي عادي سازي روابط خارطوم با تل آويو خبر داده بود كه به اعتقاد تحليلگران اين اعلام وزير خارجه سودان به منزله آمادگي اين كشور براي بررسي مساله عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي است و به عبارتي دولت سودان اصول فكري و اخلاقي را قرباني منافع خود كرده و به فكر تغيير سياست خارجي خود افتاد.
در همان ايام هم بود كه خانم 'تراجي مصطفي' رئيس انجمن دوستي سودان با رژيم صهيونيستي با عمر البشير ديدار و مذاكره كرده بود، خانمي كه تابعيت سوداني اش پيشتر به دليل حمايت از عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي لغو شده بود و به عنوان 'خائن به كشور' معرفي شده بود.
ناظران و كارشناسان مسائل سياسي بر اين باورند كه همين ديدار و سفر خانم مصطفي به تل آويو در آن ايام خود اولين نشانه هاي تغيير موضع خارطوم در قبال تل آويو بوده است.
به اعتقاد تحليلگران، از آنجايي خارطوم هزينه هاي مخالفت با رژيم صهيونيستي طي سال هاي گذشته را براي خود سنگين و اين مساله را مانعي بر سر راه بهبود روابط خود با واشنگتن مي داند، طي چند ماه اخير تصميم گرفته از زير بار سنگين اين هزينه ها شانه خالي كرده و روابط با تل آويو را عادي كرده و آن را گسترش دهد.
به هر حال در همين مدت، برخلاف روند حاكم در سودان، سفر اتباع رژيم صهيونيستي به منطقه شرق آفريقا و به ويژه شاخ آفريقا به استثناي سودان بسيار بيشتر نيز شده، تا جايي كه اين رژيم با مصر، اتيوپي، اوگاندا، اريتره و سودان جنوبي روابط ديپلماتيك برقرار كرده است.
تل آويو حتي براي شورشيان سودان از جمله جنبش رهايي بخش سودان به رهبري عبدالوحيد كه در تل آويو دفتر دارد، تسليحات فرستاد.
در همين ايام، خليل ابراهيم، رهبر جنبش عدالت و برابري سودان از اصل برقراري روابط ديپلماتيك با رژيم صهيونيستي حمايت كرد.
در چند ماه اخير دو عامل انگيزشي براي عادي سازي روابط سودان با رژيم صهيونيستي وجود دارد، نخست آنكه رجا مصطفي، عضو كميته ملي گفت وگوهاي سودان درست در زير چتر دولت سودان مذاكراتي را با اتحاديه همبستگي يهوديان سودان آغاز كرد.
اما يك عضو اين كميته كه خواست نامش فاش نشود در مصاحبه با ميدل ايست مانيتور گفته بود كه برخلاف ادعاي مصطفي افرادي كه در اين كميته خواستار برقراري روابط خارطوم با تل آويو هستند بسيار كم هستند.
تحليلگر اين پايگاه خبري با طرح سئوال 'آيا سياست خارجي سودان تحت كنترل عربستان سعودي قرار دارد؟ از نفوذ رياض بر خارطوم به عنوان يكي از عومل موثر در تغيير روند سياست خارجي سودان نام برد.
وي دومين عامل انگيزشي برقراري ارتباط خارطوم با تل آويو را تعيين پيش شرط واشنگتن براي خارطوم براي رفع تحريم هاي اقتصادي و سياسي سال 1997 و 2005 آمريكا عليه سودان ارزيابي كرد.
صرف نظر از درخواست سپتامبر گذشته تل آويو از واشنگتن براي عادي سازي روابط با خارطوم، دولت آمريكا نيز به تازگي از دولت سودان خواست براي رفع تدريجي اين تحريم ها و خارج ساختن نام آن كشور از فهرست كشورهاي حامي تروريسم، بايد با رژيم صهيونيستي رابطه برقرار سازد.
خبرگزاري آسوشيتدپرس در 21 سپتامبر (31 شهريور) گزارش داده بود كه علاوه بر وجود نشانه هايي از فاصله گيري خارطوم از تهران، تل آويو هم به واشنگتن فشار آورده تا روابط دوستانه‌تري با سودان برقرار كند، چرا كه سودان خود نقطه انتقال محموله‌‌هاي منتسب به ايران براي گروه‌هاي ضداسرائيلي بوده است.
با وجود تجربه ناموفق دولت سودان در عادي‌سازي روابط با جهان غرب طي سالهاي گذشته، اين كشور در ماه هاي اخير تلاش‌هايي را با حمايت محور عربي براي قطع رابطه با ايران و عادي‌سازي روابط با كشورهاي غربي آغاز كرده است.
نشانه‌هاي اين امر نيز قطع روابط خارطوم با تهران، ورود آن كشور در جنگ يمن، سرمايه‌گذاري بيش از ۱۱ ميليارد دلاري عربستان در سودان، قطع ارسال سلاح سودان به گروه‌هاي مقاومت بود.
تاثير اقدامات خارطوم براي نيل به هدف جديد به حدي بود كه روزنامه صهيونيستي ‌هاآرتص در مقاله‌اي از تلاش رژيم صهيونيستي براي كمك به دولت سودان خبر داد و فاش كرد كه اين رژيم از كشورهاي اروپايي و آمريكا خواسته تا در روابط خود با سودان تجديدنظر كنند.
بر همين اساس هم بود كه با تشكيل كنفرانس گفت‌وگوهاي ملي سودان در سال ۲۰۱۶، بسياري از احزاب و گروه‌هاي آن كشور و نيز خانم تراجي مصطفي، با اعلام اينكه رابطه با رژيم صهيونيستي يكي از شاه‌كليدهاي رابطه با آمريكا مي‌باشد، خواهان عادي‌سازي روابط كشورشان با رژيم صهيونيستي شدند.
البته دولت سودان و رسانه هاي رسمي آن كشور در همان ايام از اظهارنظر درباره اين تغيير مواضع رسمي و غير رسمي خودداري ورزيده بودند.»
نويسنده اين گزارش افزوده است:
« نبايد فراموش كرد كه اين تغيير مواضع گروه هاي سياسي سودان به هيچ وجه نمي توانست بدون هماهنگي با دولت مركزي صورت گيرد.
چرا كه حتي وزير امور خارجه سودان نيز در آن كنفرانس در اظهاراتي اعلام كرده بود خارطوم آماده است تا عادي‌سازي روابط با رژيم صهيونيستي را مورد بازبيني و بررسي مجدد قرار ‌دهد.
البته علي الصديق، سخنگوي اين وزارتخانه در گفت وگو با خبرگزاري آفريقا (آل آفريكا) اظهارات وزير را خارج از متن توصيف كرده بود و گفته بود كه در روند حمايت دولت و ملت سودان از ملت فلسطين تغييري رخ نداده است.
اين درحالي بود كه حسن عمر البشير، ريس جمهور سودان در 14 مارس 2014 (24 اسفند 1393) در گفت وگو با روزنامه سعودي عكاظ عربستان همسو با سياست هاي جديد رياض گفته بود كه اگرچه رژيم صهيونيستي بخشي از سوريه را اشغال كرده است، اما علت آن درگيري مستقيم اسد با برخي مخالفان سوري بوده است.
اظهاراتي كه موجي از خوشبيني را در تل آويو به راه انداخته بود و همين روند موجب شد تا تل آويو سياست هاي خود را در برابر خارطوم تغيير دهد.
صرف نظر از واقعيت هاي قبلي در روابط سودان و تل آويو، موج جديد از گفتمان در هر دو طرف و به ويژه در سطح نخبگان سودان براي از سرگيري روابط اين دو پايتخت از قبل متخاصم راه افتاده است كه به اعتقاد تحليلگران به زودي اين موج به يك اصل براي عادي سازي كامل روابط سودان و رژيم صهيونيستي بدل خواهد شد.
تا جايي كه در فوريه (بهمن ماه) گذشته يوسف الكدا، رييس حزب اسلامي الوسط و عضو هيات نخبگان سودان طي اظهار نظري در كنفرانس 'بيداري ديني و گفتمان' گفته بود كه هيچ شاهد اسلامي براي قطع رابطه سودان با رژيم صهيونيستي وجود ندارد.
وي در تاييد اظهارات خود به برخي وقايع صدر اسلام در رويارويي با يهوديان اشاره كرد و از دولت كشورش خواسته بود آتش بسي ميان خارطوم و تل آويو برقرار شود تا روابط ديپلماتيك دو كشور به عالت عادي برگردد.
خاورم 1378**1144
مترجم علي نصيري** انتشار دهنده: عليرضا جباري