موفقيت محققان ايراني درطراحي و سنتز مايعات يوني

به گزارش روز شنبه گروه علمي ايرنا از روابط عمومي و اطلاع رساني معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، مايعات يوني دسته جديدي از تركيبات شيميايي هستند كه با خواص و ويژگي هاي فوق العاده خود قادر به ايجاد محيط هاي شيميايي سبز به منظور اجراي فرايندهاي شيميايي و جايگزين مناسب براي حلال هاي آلي و معدني هستند.
اين تركيبات كه بطور عمده شامل يك كاتيون آلي حجيم و يك آنيون آلي يا معدني هستند اگرچه ماهيت نمكي دارند ولي به علت كاهش ميزان تقارن در ساختار مولكولي نقطه ذوب پاييني دارند. اگر نقطه ذوب چنين تركيباتي، كمتر از نقطه جوش آب باشد، به آنها مايع يوني (ILs) مي گويند.
به آن دسته از مايعات يوني كه در شرايط محيطي به فرم مايع باشند، مايعات يوني در دماي محيط (RTILs) گفته مي شود. ﻣﺎﻳﻌﺎﺕ ﻳﻮني ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺍﺯ ﻛﺎﺗﻴﻮنﻫﺎ هستند ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎيي نظير: ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎﻱ ﻫﻴﺪﺭﻭﮊني و نيروي ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼل مي شوند.
مهمترين ويژگي كاتيون اين تركيبات تقارن كم و تمركز ضعيف بار مثبت است كه مانع از تشكيل يك شبكه كريستالي منظم و در نتيجه كاهش نقطه ذوب نمك به وجود آمده مي شود. اين موضوع باعث فراهم شدن محيط مايع غيرآبي در دماهاي پايين و در نتيجه امكان انجام واكنش هاي متعدد در آنها مي شود.
در اين راستا طرحي با عنوان 'طراحي، سنتز و كاربرد مايعات يوني و نمك هاي مذاب هدفمند جديد' توسط محققان كشور و پشتيباني صندوق حمايت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمي رياست جمهوري انجام شده است.
اين طرح پژوهشي به طراحي، سنتز و كاربرد مايعات يوني و نمك هاي مذاب جديد بر پايه كاتيونهاي و آنيونهاي مختلف مي پردازد. مايعات يوني و نمك هاي مذابي مد نظر است كه براي اولين بار سنتز مي شوند. با استفاده از داده هاي طيفي پيشرفته از جمله: NMR XRD, CHN, Mass, FT-IR,، TEM, AFM, TG, DTG, ، SEM به بررسي ساختار و اندازه اين نانو مواد پرداخته و ساختار آنها مورد برسي و تائيد قرار گرفت. به دليل ساختار كاملا يوني و فاقد فلز بودن مي توان اين نوع مواد را، به عنوان حلال، معرف و كاتاليزگر سبز و محيط دوست در نظر گرفت. زيرا كاتاليزورها در جلوگيري و كاهش آلودگي محيط زيست موثر خواهند بود. طراحي نيز به گونه اي بود كه اين مواد قابل بازيابي و استفاده مجدد باشند. بعد از سنتز و بررسي ساختار اين مواد با روش هاي ذكر شده در فوق، از آنها براي انجام فرايندها و واكنش هاي شيميايي چند جزئي مختلف استفاده شد.
از آنجايي كه حلالهاي آلي فرار به سختي از محصولات واكنش جدا شده و به سختي بازيافت ميشوند. از بين بردن آنها نيز مستلزم صرف هزينه هاي زياد بوده و اثرات زيان آوري بر روي محيط زيست دارند، در مقابل مايعات يوني خواص منحصر بفرد و مناسبي دارند كه موجب شده محققان هر چه بيشتر به استفاده از اين حلال ها بجاي حلال هاي آلي گرايش داشته باشند.
علمي**1023**1440
تنظيم كننده:ابوالقاسم تيموري** انتشار: گلشن