ابداع روشی جدید برای تسریع بهبود زخم

به گزارش پایگاه اینترنتی «مدیکال اکسپرس»، با بالا رفتن آمار مبتلایان به دیابت و بیماری‌های قلبی، درمان زخم به یکی از چالش‌های پیش‌ روی جامعه پزشکی تبدیل شده است. بنابر آمار منتشر شده، نزدیک به ۱۵ درصد بیماران از زخم‌های مزمن که درمانی ندارند، رنج می‌برند. از چالش‌های دیگر موجود در مسیر درمان زخم، خطر عفونت باکتریایی آن است. اگرچه بستن زخم به رفع این مشکل کمک می‌کند اما اگر باکتری‌های بیماری‌زا (پاتوژن‌ها) بافت مربوطه را آلوده کنند، زیست لایه (biofilm)هایی را در آن تشکیل می‌دهند. زیست لایه‌ها تجمعاتی از سلول‌ها هستند که با یک لایه محافظتی بیوپلیمری پوشانده شده‌اند. نفوذ به این لایه برای آنتی‌بیوتیک‌های رایج کار ساده‌ای نیست و بدین ترتیب طول درمان عفونت‌هایی که شامل لایه‌های زیستی باشند، بیشتر است. لایه‌های زیستی میکروبی می‌توانند به بروز عفونت‌های مزمن و شیوع آن در محیط‌های بیمارستانی منجر شوند.

پژوهشگران اخیرا با توسل به مهندسی بافت به یافتن راهی برای درمان موثر زخم‌ها روی آورده‌اند. یکی از رویکردهای جدید در این زمینه، استفاده از جایگزین‌های سه بعدی برای پوست است که طی فرآیندی موسوم به الکتروریسی (electrospinning) از پروتئین‌های خود پوست ساخته می‌شوند. این ستون‌های پروتئینی ریسیده شده چسبندگی و رشد سلول را هدایت می‌کنند و می‌توان از آن‌ها در انتقال سلول‌ها، داروها و حتی ژن‌ها به داخل بدن استفاده کرد. تمرکز پژوهش‌ها در این باره از استفاده از مواد سنتزی به مواد قابل تجزیه در ساخت این ستون‌ها تغییر کرده است که می‌توانند زمینه را برای درمانی طبیعی‌تر و  موثرتر فراهم کنند.

سه نفر از پژوهشگران دانشگاه آریزونای شمالی، تکنولوژی‌ای ابداع کرده‌اند که ضمن تسریع درمان زخم، خطر بروز عفونت را کاهش می‌دهد.

دانشمندان این تکنولوژی که به تازگی ثبت شده را با گنجاندن مواد ضدمیکروبی موسوم به مایعات یونی ( Ionic Liquid ) در ستون‌های درمان زخم، ساختند. افزودن مایعات یونی دستگاه درمان زخم را استرلیزه کرده و به ستون های حاصل امکان مقابله را با کلونی سازی‌های طیف مختلفی از پاتوژن‌های میکروبی، می‌دهد. پژوهشگران پیش‌بینی می‌کنند که چنین تدبیری خطر عفونت زخم را در جریان فرآیند بسته شدن، نیز کاهش می‌دهد.

«خواص شیمیایی منحصر به فرد مایعات یونی به عنوان یک روش درمانی در مبارزه با تشکیل زیست لایه، فواید زیست شیمیایی قابل توجهی را به همراه دارد.»

مایعات یونی نمک هستند اما برخلاف نمک طعام در دمای اتاق و طیف دیگری از دماهای وابسته به سیستم های زنده، مایعند. به همین دلیل معمولا از این ترکیبات با عنوان نمک‌های آلی مذاب (molten organic salts) یاد می‌شود. مایعات یونی به سبب قابلیت سازگاری با دما، کاربردهای گوناگونی دارند. یکی از این کاربردها شکست لایه بیوپلیمری محافظتی کشیده شده بر روی زیست لایه‌های میکروبی و خنثی‌سازی سلول‌های زیرین آن است.

محققان آمریکایی در جریان مطالعات خود، پروتکلی برای ایجاد ستون‌های حاوی مایعات یونی ارائه کردند و نشان دادند که نوعی از این مایعات قادر است حتی در حضور غلظت بالای پاتوژن‌ها، جلوی آلوده شدن خود ستون‌ها را بگیرد. محققان امید دارند که در نهایت این ستون‌ها شرایط را برای بیمارانی که زخم‌های جدی دارند، بهبود بخشند. تکنولوژی مورد استفاده پژوهشگران در ساخت این ستون‌های پروتئینی از پروتئین‌های خود پوست استفاده می‌کند که فرآیند بهبود طبیعی بهبود زخم را تسهیل می‌کند.