سايه كم آبي بر سر روستاهاي استان يزد/ آبرساني دبه اي و گالني

به گزارش ايرنا كمبود بارندگي ها در اين استان به گونه اي است كه در سال جاري آبي نيز يا اول و يا دوم بعد از سيستان و بلوچستان بوده است.
در سال آبي جاري و از ابتداي مهرماه 95 تاكنون متوسط بارش‌هاي كشور 227 ميلي‌متر بوده اما زابل در استان سيستان و بلوچستان با ثبت 20.4 ميلي‌متر بارش و يزد با ثبت 21.8 ميلي‌متر بارش در رتبه بعدي كم بارش‌ترين نقطه ايران بوده اند.
در اين استان كويري سه هزار و 546 حلقه چاه ، 2هزار و 630 رشته قنات و 387 دهنه چشمه وجود دارد كه ميزان تخليه منابع آب زيرزميني هر كدام به ترتيب 80.4 درصد ، 16.3 درصد و 3.3 درصد است.
بررسي وضعيت منابع آبي نشان مي دهد از 19 دشت موجود استان يزد ، سطح آب 14 دشت در حال افت بوده كه معادل سه چهارم دشت هاي موجود استان است.
ضمن آنكه دامنه بحران كم آبي و بي آبي در روستاهاي استان گسترده تر است به گونه اي كه از 404 منبع آبي تامين كننده آب روستاهاي استان حدود 100 منبع خشك و 80 منبع ديگر در آستانه خشك شدن قرار دارند.
بيش از 226 هزار نفر جمعيت در 333 روستاي استان از نعمت آب شرب سالم و بهداشتي برخوردارند كه به دليل كم آبي هاي دو دهه اخير و خشكسالي به بيش از 81 هزار نفر از جمعيت روستايي استان در 295 آبادي و روستا با 455 تانكر ثابت و 16 تانكر سيار به صورت سيار آبرساني مي شود.
درباره وضعيت بارندگي هاي سالهاي اخير در اين استان مدير حفاظت و بهره برداري شركت آب منطقه اي يزد در گفت و گو با خبرنگار ما با بيان اينكه آب يكي از بزرگترين چالش ها و دغدغه مسئولان كشور است اظهار كرد: اگر روند كاهش بارش ها و برداشت بي رويه آب از چاه ها ادامه يابد و اقدامات حفاظتي اساسي صورت نگيرد، حيات استان به خطر مي افتد.
محمدرضا حكيمي افزود : آمارها از 15 سال گذشته تا به حال 20 درصد كاهش بارندگي در استان نشان مي دهد و پيش بيني شده با توجه به پديده تغيير اقليم تا 20 سال آينده نيز 20 درصد كاهش بارندگي داشته باشيم.
وي تصريح كرد: استان يزد آب سطحي ندارد و تمام منابع آبي آن از آب زيرزميني تأمين مي شود بنابر اين نيازمند بارندگي است تا اين سفره ها تغذيه شود.
اين مسئول ادامه داد: متاسفانه بارندگي در استان يزد با توجه به ميزان بارندگي و مدت بارش ها در حدي نيست كه روان آب قابل توجهي ايجاد كرده و باعث تغذيه سفره آب زيرزميني شود.
مدير حفاظت و بهره برداري شركت آب منطقه اي يزد با اشاره به اينكه برداشت بي رويه از سفره هاي آب زيرزميني موجب افت مستمر سطح آب در سفره آب زيرزميني شده است، گفت: براي حل اين مشكل در سال 95 طرح خاموشي زمستانه چاههاي كشاورزي براي نخستين بار در استان اجرا شده كه در اين طرح حدود 44 ميليون متر مكعب آب صرفه جويي شد.
مديرعامل آب منطقه اي استان يزد نيز در اين خصوص در جمع بندي وضعيت بارش در استان گفت: آمارهاي 29 ساله گذشته نشان مي دهد كه متوسط بارش استان 100ميليمتر و متوسط بارش استان در 20 ساله اخير 89 ميليمتر بوده است.
محمدمهدي جواديان زاده ، كاهش بارندگي و پراكندگي بارش ها، دخل و تصرف در بستر رودخانه ها و تغيير مسير جريان آب رودخانه به خارج از بستر و انتقال آن به گوراب ها و استخرهاي ذخيره اي، حفر بي رويه چاه هاي غيرمجاز خانگي ، عدم رعايت حريم كيفي چاه ها و منابع آب شرب، تخليه فاضلاب صنعتي بالادست چاه هاي آب چرخاب ، پيشروي و ساخت گلخانه ها انباشت كود در مجاورت گلخانه و دفع غيربهداشتي فاضلاب واحدهاي صنعتي و خدماتي را از مهمترين دلايل كاهش حجم رواناب ها در استان اعلام كرد.
وي يادآور شد: به هر حال با توجه به كاهش 11درصدي ميزان بارندگي هاي استان در 2 دهه گذشته و با توجه به مصرف 70درصد از آب استان در بخش كشاورزي رعايت برخي نكات و نيز اجراي برخي طرح ها ضروري است.
اين مسئول در عين حال با اشاره به افت نيم متري آب در سفره هاي زيرزميني خاطرنشان كرد: از مجموع 6 هزار و 733 منبع آب موجود در استان ، يك هزار و 78ميليون مترمكعب استحصال مي‌شود كه برداشت هاي بي رويه و كسري سفره ها موجب افت در زير زمين و در نتيجه ايجاد نشست زمين و حفره هاي بزرگ مي شود كه نمونه هاي آن را مي توان در منطقي از ابركوه مشاهده كرد.
با وجود گرم تر شدن هواي استان يزد بر اساس اعلام كارشناس هواشناسي استان ، رشد مصرف آب نيز در كوير با استفاده از كولرهاي آبي نيز افزايش مي يابد به گونه اي كه 400 هزار دستگاه كولر آبي تخمين زده شده در استان سالانه حدود 20 ميليون مترمكعب آب مصرف مي‌كنند.
اين امر موجب مي شود تا مصرف سرانه آب يزدي ها كه تا پيش از فصل تابستان و روزهاي گرم سال 154 ليتر است به يكباره تا 250 ليتر افزايش يابد.
و اين به معني آن است كه در فصل گرم سال سرانه مصرف به 50 ميليون مترمكعب مي‌رسد كه به نظر مسئولان آب استان اين ميزان مصرف با توجه به گرماي 40 درجه و بالاتر منطقه امري طبيعي است.
اميدواريم با توجه به تداوم گرما ، كاهش بارندگي ها و ادامه خشكسالي بويژه درمناطق روستايي ،برنامه ريزي هاي منسجمي صورت گيرد تا ضمن كاهش آبرساني تانكري ، دبه اي و گالني شاهد كاهش مصرف آب در سراسر استان و استفاده بهينه از آب هاي موجود باشيم.
1968/ 6197 گزارش از: محمودرضا رحماني ** انتشار: فلاح