به گزارش سرويس دفاع و امنيت مشرق، همزمان با سالروز فرمان فرماندهي كل قوا مبني بر تشكيل قرارگاه پدافند هوايي خاتم الانبياء (ص) يكي ديگر از دستاوردها و اقدامات مهم اين قرارگاه براي تامين امنيت پايدار در آسمان كشور رونمايي و با نام «آشيانه عقاب هاي پدافندي» معرفي شد.
با توجه به اينكه، نقش يگانهاي پهپادي در صيانت از آسمان كشورمان تا حدود زياد ناشناخته بود، همين مسئله باعث شده است تا معرفي هواگردهاي بدون سرنشين فعال در اين بخش و تجهيزات نصب شده روي آنها، اهميت خاصي پيدا كند كه بر اين اساس، تعدادي از مهمترين پهپادهاي حاضر در اين مركز و موشك هاي نصب شده روي آنها، در اين گزارش معرفي خواهند شد اما به طور خلاصه، مي توان حضور مقتدرانه پهپادهايي چون مهاجر-۲، مهاجر-۴ (صادق)، ابابيل، صاعقه، vstt، ناصح، حازم و كرار را در تصاوير منتشره، شناسايي و مشخص كرد.
پهپاد ايراني با قابليت هاي پدافند هوايي از كجا آمد؟
اولين بار در رژه ۲۹ فروردين ماه سال ۹۲ بود كه حاضران، با نمايش يك نمونه جديد از پهپادهاي ايراني با نام «سرير» يا «H-۱۱۰» مواجه شدند كه اولين پهپاد كشورمان با قابليت اجراي درگيري هوا به هوا محسوب مي شد و از اين لحاظ از نمونه هاي تقريباً بي نظير در دنيا به شمار مي رفت.
پهپاد سرير مجهز به موشك براي نبرد هوا به هوا
در همان زمان نيز به نظر مي رسيد سلاحي كه زير بال پهپاد سرير مشاهده شده است، از نوع موشك دوش پرتاب «ميثاق-۱» باشد. اين موشك كه طول آن ۱.۶۵ متر است در حالت شليك از روي زمين مي تواند به برد ۵هزار متر، سقف پرواز ۴هزار متر و سرعت دو برابر سرعت صوت(در حدود ۶۰۰ متر بر ثانيه در ارتفاع متوسط) دست يابد كه قطعا در صورت شليك از يك پهپاد اين قابليت هاي عملكردي افزايش خواهد يافت.
موشك ميثاق-۱
اين موشك و نمونه هاي جديدتر آن يعني ميثاق ۲ سلاح كاملا كارامدي در برابر بالگردها و بيشتر پهپادهاي دشمن، سلاح مناسبي در برابر موشك هاي كروز و پهپادهاي سريع و هواپيماهاي جنگنده(در برخي از حالات پروازي آن) خواهند بود. البته استفاده از موشك هاي سطح به هواي دوش پرتاب به عنوان موشك هوا به هوا در بالگردها داراي سابقه اي طولاني است و اينبار در يك هواپيماي بدون سرنشين مورد استفاده قرار گرفته و هر فروند پهپاد سرير مي توانست به كمك موشك ميثاق محدوده اي با قطر دستكم ۱۰ كيلومتر را تحت پوشش قرار دهد.
وزارت دفاع هم پهپاد پدافند هوايي ساخت
در دومين روز از هفته دفاع مقدس سال ۱۳۹۳ و با حضور حاتمي جانشين وقت وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح كه اكنون نفر اول اين وزارتخانه است، از پرنده بدون سرنشين ديگري رونمايي شد كه آنرا نخستين پهپاد مسلح به موشك‌هاي پدافند هوايي توصيف كردند.
وي در اين مراسم اعلام كرده بود كه 'اين پهپاد، قادر است انواع هواگردها نظير هواپيماهاي جنگنده، هواپيماي بدون سرنشين و بالگرد را منهدم نمايد و با اين اقدام ارزشمند علاوه بر افزايش برد و حوزه عملياتي پهپادهاي نيروهاي مسلح، قابليت تعقيب و گريز، ردگيري و انهدام پهپادهاي متجاوز افزايش مي‌يابد. نام اين پرنده، چندي بعد، رسما اعلام شد كه در پايين، به آن پرداخته ايم.
همچنين هنگامي كه سردار دهقان وزير دفاع دولت يازدهم، در سال ۱۳۹۵ از قرارگاه پدافند هوايي خاتم الانبياء بازديد كرد، براي نخستين بار از پهپاد رزمي «ناصح»، به عنوان جديدترين دستاورد پهپادي قرارگاه پدافند هوايي رونمايي شد.
اين پهپاد رزمي كه در تصاوير اخير منتشره از رسانه ملي نيز حضور داشت، از جمله دستاوردهاي جديد قرارگاه خاتم الانبياء محسوب مي شود و امير فرزاد اسماعيلي نيز قبلا در تشريح ويژگي هاي آن گفته بود كه پهپاد «حازم» در ۳ مدل برد كوتاه، متوسط و بلند به صورت يك لايه پنهاني براي قرارگاه پدافند هوايي توسط مجموعه قرب قرارگاه و متخصصين پدافند هوايي، طراحي شده است واز اين پهپاد هم در بحث هدف، هم شناسايي و اگر نياز باشد به عنوان محمول هوايي استفاده مي‌شود.
در عين حال، پهپاد كرار نيز با تجهيز به موشكي از نسل شهاب ثاقب وارد مأموريت هوا به هوا شده است. امكان پرواز كرار از هر نقطه براي دفاع هوايي، اوج‌گيري مناسب، ابعاد كوچك و سطح مقطع راداري كم از نكات مثبتي هستند كه مي‌تواند به اجراي موفق مأموريت‌هاي رزم هوايي توسط كرار-۴ كمك كند.
كرار رهگير ؛ خط شكني ايران در فناوري پهپاد
گونه ديگر از پهپادهاي پدافندي نيز از خانواده مهاجر بود كه به طور رسمي معرفي شده و مهاجر-۴ جديد يا همان پهپاد صادق ناميده مي شد و پرنده بدون سرنشين با مأموريت رزم هوايي بود. اين پهپاد با يك دوربين جلونگر در دماغه، يك سكوي پايدار شده ۲ درجه آزادي زير بدنه و يك موشك ميثاق در زير هر بال به نمايش در آمده است و اولين بار، وزارت دفاع، خبر از توليد آن داد.
پهپاد مهاجر-۴ جديد (صادق) در نقش رزم هوايي
موشك ميثاق-۱ نصب شده زير بال پهپاد مهاجر-۴ جديد
پهپادها با توجه به مداومت پروازي مناسب، سطح مقطع راداري و ابعاد فيزيكي كوچك و امكان حمل حسگرهاي مختلف، از توان بالقوه بالايي براي كشف اهداف هوايي در ارتفاعات متوسط و پائين برخوردار هستند. اين امر در تركيب با ويژگي‌هاي پروازي پهپادها كه آنها را به اهدافي با امكان درگيري دشوار براي جنگنده‌هاي امروزي تبديل مي‌كند از دلايل روي آوردن سازندگان مطرح پهپاد در دنيا به استفاده از آنها در نقش رزم هوا به هوا در آينده است.
در آشيانه پدافند، چه عقاب هايي بودند؟
همانطور كه در بالا نيز اشاره شد، مي توان با كمي ترديد، پهپادهايي چون مهاجر-۲، مهاجر-۴ (صادق)، ابابيل، صاعقه، vstt، ناصح، حازم و كرار را در تصاوير منتشره از آشيانه عقاب هاي پدافندي كشورمان مشاهده كرد كه طيف وسيعي از ماموريت ها شامل هدف براي سامانه هاي پدافندي، گشت و ماموريت هاي نظارتي و شناسايي، جنگ الكترونيك و رله هاي ارتباطي و در نهايت امكان حمله به هواگردهاي دشمن و سامانه هاي پدافندي آنها را بر عهده دارند.
در اين ميان، آنچه بيش از هر چيز قابل توجه و مهم جلوه مي كرد، نصب ۴ موشك پدافندي روي يكي از پهپادهاي ايراني بود كه به نسبت ساير پهپادهاي موجود در كشورمان، يك پيشرفت مهم محسوب مي شود.
اين موضوع علاوه بر آنكه نشان مي داد گلوگاههاي مربوط به نصب ۴ موشك دوش پرتاب، روي پرنده هاي بدون سرنشين نيروهاي مسلح، حل شده، خبر از اضافه شدن يك نوع پهپاد جديد به خانواده پهپادهاي موجود با قابليت درگيري با موشك ها و سامانه هاي پرنده دشمن مي داد كه تاثير چشمگيري در كاهش هزينه ها و بالارفتن سرعت عملياتي شدن و قدرت درگيري يگانهاي سرپنجه، با دشمنان و تهديدات پيش رو خواهد داشت.
پهپادي كه متخصصان دفاعي كشورمان موفق به نصب اين موشك ها روي آن شده اند، نسل جديد پهپادهاي mqm ۱۰۷ است كه در اصل يك پهپاد هدف محسوب مي شود. نكته جالب آن است كه نسل اوليه اين پهپاد، از پيش از انقلاب در ارتش موجود بوده و سالهاست در رژه روز ارتش نيز هر از گاهي به ميدان مي آيد اما به نظر مي رسد با يك نگاه اصولي و حرفه اي، ماموريت هاي پرنده مذكور تغيير كرده و اگرچه از طراحي شبيه به نمونه دهه هاي قبل، بهره مي برد اما تفاوت هاي مهمي را در خود جاي داده است.
تفاوت مهم موجود در اين پرنده جديد كه ممكن است همان بدنه قبلي با عمردهي انقلابي يا نمونه تازه متولد شده باشد، آن است كه از موتور جت روي خود بهره گرفته است. نصب موتور جت روي پرنده هاي بدون سرنشين ايراني كه با 'كرار' روندي صعودي و مطمئن تر به خود گرفت، يك راهبرد مهم و موثر است كه به گفته مسئولان نظامي كشورمان، قرار است اين تجربه موفق در پهپادهايي چون فطرس و شاهد و سفره ماهي نيز به صورت انبوه تكرار شود.
در تصاوير منتشره كاملا مشخص است كه پهپاد پدافندي موجود در قرارگاه پدافند هوايي، داراي دو ويژگي مهم موتور جت و ۴ موشك هوا به هوا (احتمالا ميثاق ۱) است كه مي تواند اولين پهپاد پدافندي ايراني با چنين موتوري باشد كه سرعتي در حدود ۹۰۰ كيلومتر بر ساعت را براي آن به ارمغان بياورد. با چنين راهبردي، هر نقطه از ايران مي‌تواند محل آغاز مأموريت پهپادهاي پدافندي كشورمان باشد و در شرايطي كه به اذعان فرماندهان غربي، يافتن سكوهاي پرتاب چنين پرنده هايي، همانند گشتن به دنبال سوزن در انبار كاه است، برگ جديدي را براي دفاع از ميهن رو كرد.
پهپاد ام كيو ام ۱۰۷ با ۴ موشك ضدهوايي و موتور جت (اولين پهپاد موجود در تصوير)
بنا بر اين نيروهاي مسلح ايران با شروع به كار گيري پهپادها در نقش رزم هوايي، ۱۰ سال زودتر از بزرگترين توسعه دهنده فناوري پهپاد، آن هم در شرايطي كه امكان رويايي با انواع اهداف هوايي متخاصم از پهپادها تا هواپيماهاي جنگنده را پيرامون و بعضاً در فضاي كشورمان دارند فرصت كسب تجربيات عملياتي و اصلاح و بهبود پهپادهاي رهگير خود خصوصاً با تجهيز بيشتر پهپادها به حسگرها و تسليحات لازم براي رزم هوا به هوا به صورت مستمر را قبل از آماده شدن دشمن خواهند داشت و در حالي كه ايفاي نقش رزمي هوا به هوا توسط پهپادها در نقشه راه ۲۰۲۵ نيروي هوايي آمريكا پيش‌بيني شده اما جمهوري اسلامي ايران با توجه به پيشرفت‌هاي شگرف خود در زمينه پهپادها، آشيانه عقاب هاي پدفندي را به موقع و در ميان حيرت كارشناسان نظامي خارجي، رونمايي كرد.
مشرق/13شهريور 96
اول*عليرضافرجي
تهران-ايرنا- مشرق در گزارشي آورده است:پهپادها با توجه به مداومت پروازي مناسب، سطح مقطع راداري و ابعاد فيزيكي كوچك و امكان حمل حسگرهاي مختلف، از توان بالقوه بالايي براي كشف اهداف هوايي در ارتفاعات متوسط و پائين برخوردار هستند.
