پل چشمه كيله تنكابن همچنان استوار در برابر بي مهري ها

يكي از سياستهاي سازمان ميراث فرهنگي ايران به منظور حفاظت از آثار تاريخي، ثبت اين آثار در فهرست آثار ملّي بوده و اين سياست ريشه در قانوني در ارتباط با حفظ آثار ملّي دارد كه بر اساس مادّه دوّم اين قانون، دولت مكلف است از كليه آثار ملّي ايران كه داراي حيثيت تاريخي ، علمي يا صنعتي خاصي مي باشند فهرستي ايجاد كند و آثار مكشوفه بعدي را نيز به آن اضافه نمايد.
بر اساس قانون ثبت آثار ملّي 1352تعداد زيادي از ابنيه با ارزش كشور در اين فهرست قرار گرفت كه در برخي موارد دولت اقدام به خريداري اين آثار نموده و در بسياري از موارد نيز با حفظ مالكيت شخصي، در زمينه حفظ اثر با مالك همكاري نموده است.
ثبت آثار و بناهاي تاريخي در فهرست آثار ملّي يكي از حركتهاي جدي و مؤثر در حفظ و حراست تپه ها و ابنيه تاريخي به شمار مي رود و از آنجا كه بناهاي ثبت شده در فهرست آثار ملّي متعلق به همه انسانها بوده، حفظ و نگهداري آنها مي تواند تأثير به سزايي در حفظ تاريخ و همچنين توسعه شهرها داشته باشد .
پل چشمه كيله تنكابن واقع در مركز اين شهر يكي از اين آثار تاريخي است كه در 25 اسفند 1379 با شماره ثبت 3329 به‌ عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
اين پل كه بر روي رودخانه دائمي چشمه كيله در فاصله 1 كيلومتري از دريا قرار دارد در سال 1309 توسط مهندسين آلماني و روسي شركت اشكودا طراحي و توسط معماران ايراني به اجرا درآمد و ساخت آن در سال 1311 به پايان رسيد.
تردد خودروهاي سبك و سنگين از روي اين پل ، وقوع سيلاب هاي سهمگين ، رنگ‌آميزي نامناسب سنگهاي نماي پل ، ايجاد مبلمان و كف سازي در كناره‌هاي رودخانه با طرح و مصالح نامناسب ، انتقال لوله‌هاي تاسيسات شهري ، نصب تابلوهاي تبليغاتي در اطراف رودخانه ، ساخت و سازهاي نامتناسب پيرامون رودخانه ، تيرهاي برق ، عدم رسيدگي اصولي به مشكلات بستر رودخانه در زير پل ، همگي حكايت ازكم توجهي به ارزشهاي اين پل تاريخي دارد و سبب شده تا اين اثر تاريخي به مرور زمان دچار فرسودگي شود و عدم توجه به بازسازي و مرمت اين اثر از سوي متوليان امر ناقوس مرگ اين پل را به صدا درآورده است.
درسال‌هاي اخير نيز شهرداري تنكابن اقدام به احداث يك زيرگذر در جانب شرقي پل و همچنين ايجاد يك مسير از زير دهانه اول درسمت غربي پل براي تردد خودروها كرد كه اين اتفاق آسيب‌هايي به پل و منظر آن در ضلع غربي و همچنين فضاي باز ضلع شرقي وارد كرد.
يك شهروند تنكابني بر ضرورت حفظ و نگهداري از اين پل تاريخي تاكيد كرد و گفت : پل چشمه كيله شناسنامه هويتي اين شهر است و بايد به هر قيمتي كه شده از آن مراقبت نمود.
جواد سليمي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود : بسياري از مسافران وگردشگراني كه به اين شهر سفر مي كنند با گرفتن عكس و ثبت تصاوير در كنار اين پل تاريخي ، خاطرات خوشي را براي خود و خانواده شان رقم مي زنند.
وي كوتاهي و سهل انگاري مسئولان در مرمت و بازسازي اين پل را غير قابل قبول دانست و اظهار داشت : براي برخي از مسئولان عادت شده كه تا اتفاقي روي ندهد به فكر چاره نمي افتند و متاسفانه دود اين بي تدبيري ها به چشم مردمي مي رود كه آنها را براي مديريت شهري انتخاب كرده اند.
به گفته اين شهروند ، در سال گذشته شاهد تخريب ديوار تاريخي باغ سپهسالار در مركز شهر بوديم و با وجود اعتراض هاي صورت گرفته هيچ اتفاق مثبتي صورت نگرفت و خيلي زود به فراموشي سپرده شد.
وي خاطرنشان كرد : اگر براي پل چشمه كيله اتفاقي بيافتد جبران آن بسيار سخت و يا غير ممكن خواهد بود بنابراين مسئولان بايد پيشگيري هاي لازم را در اين زمينه انجام دهند.
يك كارشناس بناهاي تاريخي درباره ويژگي هاي پل چشمه كيله تنكابن گفت : طول اين پل در فاصله بين هشت دهانه و در بستر 112 متر و ارتفاع آن از سطح جاده اصلي تقريباً يك و نيم متر و عرض آن نيز 7 متر است.
سيامك حسين زاده در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود : قوس پل از نوع قوس بيضي كند است و در تمام جوانب پل شكل‌هاي تزييني از سنگ شبيه گل ديده مي شود.
وي اين پل را از جنبه معماري و اصول فني جزء زيباترين و مقاوم ترين پل هاي كشور در نوع خود دانست و اظهار داشت: استفاده از بتن مسلح در ساخت سازه پل كه در آن دوره به تازگي وارد صنعت ساختمان سازي كشور شده بود اين امكان را به وجود آورد تا هشت دهانه وسيع با دور سهمي، طولي حدود يكصد متر را پوشش دهند.
اين كارشناس خاطرنشان كرد : بدنه‌هاي پل نيز با سنگهاي تراش خورده نماسازي شده‌اند كه از شيوه‌هاي رايج نماسازي در دوره پهلوي اول است.
وي با بيان اينكه اين پل داراي شش پايه است كه بر روي پي شفته آهكي كه در زير پايه‌ها تا عمق هشت متري بستر رودخانه نفوذ كرده بالا آمده‌اند ، تصريح كرد : عرض اوليه پل در زمان ساخت، شش متر بوده كه به دليل رفت وآمد زياد در سالهاي بعد از احداث پل، دو پياده‌رو نيز با استفاده از تيرآهن و بتن مسلح و پس از حذف دست‌اندازهاي طرفين پل به بدنه‌ها افزوده مي‌شود.
به گفته حسين زاده ، هرپايه از سمت ورود آب داراي يك آب بر مثلثي شكل و درسمت خروج آب داراي يك پشت بند با پلان نيم دايره است كه اين پيش آمدگي‌ها نيز با قطعات بزرگ سنگ تراش خورده ايجاد شده‌اند.
وي يادآور شد : بدنه‌هاي پل نيز در لبه دورها با سنگهاي مستطيل شكل با رنگ روشن كه از وسط دور به سمت كناره‌ها طولشان بيشتر مي‌شود و در ديواره‌ها نيز با سنگهاي تيره رنگ شش ضلعي كه طرح يك گره ساده را به وجود آورده‌اند.
يك كارشناس حقوقي به خبرنگار ايرنا گفت : قانون راجع به حفظ آثار ملّي ، قدمت اثر را يك نشانه براي ثبت اثر تعيين كرده بود و تحت تأثير شرايط سالهاي 1309 آثاري را تحت حفاظت و نظارت دولت اعلام نمود كه تا پايان دوره زنديه در ايران احداث يا ايجاد شده بودند و بدين ترتيب آثار دوران قاجار و پس از آن را در زمره آثار قابل حفظ به شمار نمي آمد.
مجيد دين پرست با بيان اينكه تشخيص وجود شرايط ثبت اثر در فهرست آثار ملّي ، در شورايي متشكل از كارشناسان متخصص انجام مي شده است ، افزود : با پيوستن ايران به كنوانسيون حمايت ميراث فرهنگي و طبيعي جهان ، قانون ثبت آثار ملّي سال 1352 به وزارت فرهنگ و هنر اجازه داد كه علاوه بر آثار مشمول قانون راجع به حفظ آثار ملّي مصوب 1309 آثار غير منقولي را كه از نظر تاريخي يا ملّي واجد اهميت است در شمار آثار ملّي به ثبت برساند.
وي اظهار داشت : با تصويب اين قانون امكان ثبت آثار فرهنگي - تاريخي متعلق به دوره قاجار و حتي دوران معاصر فراهم شد.
به گفته اين كارشناس ، اگر چه ثبت بنا در تمامي موارد نتوانسته است ضامن حفظ بنا باشد اما در بسياري از موارد مالك را ملزم به نگهداري از بنا كرده است.
دين پرست با اشاره به اينكه تلفيق سازمان ميراث فرهنگي با سازمان جهانگردي و گردشگري از سال 84 موجب تغيير در نظام بودجه ريزي اين سازمان شده است ،تصريح كرد : فقدان مديريت يكپارچه شهري براي هدايت و نگهداري بافت ها و بناهاي تاريخي باعث نبود يك مرجع و بروز چندين متولي براي رسيدگي به مشكلات بافت تاريخي ثبت شده است.
وي برنامه هاي مدون براي حفاظت و نحوه بهره وري از هر يك از بناهاي ثبت شده ، اجراي قوانين و كنترل تغييرات با قاطعيت و تحت نظارت مديريتي متخصص و متعهد و اتخاذ سياست هاي بازدارنده از تخريب اثر و تشويقي و حمايتي را در حفاظت و احياء آثار ملّي موثر دانست.
رييس اداره ميراث فرهنگي ، صنايع دستي وگردشگري شهرستان هاي تنكابن و عباس آباد در اين باره گفت : پل چشمه كيله بيش از نيم قرن قدمت دارد و عمر بالاي اين اثر تاريخي به ثبت رسيده مي تواند نشانه اي از ضعف ساختاري آن باشد.
نادر سحرخيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود : تاكنون آسيب جدي مانند ترك خوردن يا نشست كردن در اين پل مشاهده نشده اما ميراث فرهنگي مي بايست جهت مرمت و بازسازي آن اعتباري در نظر مي گرفت كه متاسفانه به دليل كمبود منابع مالي اين اتفاق تاكنون نيافتاده است.
وي با بيان اينكه پل چشمه كيله از لحاظ فني قابليت استفاده ندارد ، اظهار داشت : آخرين اعتباري كه براي اين پل در نظر گرفته شد مربوط به 8 سال پيش است كه براي نور پردازي و روشنايي آن پرداخت شد.
سحر خيز با انتقاد از تردد زياد خودروها از روي اين پل ، خاطرنشان كرد : متاسفانه حجم خودروهاي عبوري از روي اين پل بسيار بالاست و در هنگام شب نيز شاهد عبور خودروهاي سنگين از روي آن هستيم.
به گفته وي ، براي طولاني تر شدن عمر اين پل يا بايد عبور و مرور خودروها از روي آن ممنوع شود و يا اينكه بار ترافيكي آن را كاهش دهيم و تنها به تاكسي ها و خودروهاي امدادي امكان عبور از آن را بدهيم.
رييس سازمان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي وگردشگري شهرستان هاي تنكابن و عباس آباد تصريح كرد : هم اكنون پل هاي چالكرود و شيرود كه ثبت ملي شده اند نيز به سرنوشت پل چشمه كيله دچار هستند و بايد در حفظ و نگهداري از آنها كوشيد.
رييس شوراي اسلامي شهر تنكابن نيز گفت : اعتقاد داريم كه بايد تردد خودروها از روي پل چشمه كيله متوقف شود تا علاوه بر سالم ماندن اين پل ، زمينه مناسبي براي گردشگري در اين شهر فراهم آيد اما از آنجا كه پل جايگزيني براي هدايت ترافيك درون شهري وجود ندارد ، فعلا نمي توانيم آن را اجرايي نماييم.
عليرضا فلاحتكار به احداث پل چهارم بر روي رودخانه چشمه كيله اشاره كرد و افزود : با احداث اين پل مشكل بار ترافيكي مركز شهر برطرف مي شد و مي توانستيم خودروها عبوري را به اين پل هدايت كنيم اما متاسفانه ساخت اين پل به دلايلي متوقف شده است.
وي اظهار داشت : بايد بحث بلاتكليفي احداث پل چهارم بعد از انتخاب شهردار در دستور كار قرار گيرد تا بار ديگر شاهد احداث آن در آينده نزديك باشيم.
شهرستان 162 هزار نفري تنكابن در غرب مازندران واقع است.
خبرنگار : عليرضا پورعلم**انتشار دهنده: محسن حسن نيا
/1602/7513/1899