دوره گردان در شهر سازهای مختلف می نوازند، یكی آكاردئون به دست می گیرد و ترانه های خاطره انگیز از خواننده های قدیمی مانند مرغ سحر و از این قبیل را می خواند و دلها را می لرزاند.
دیگری در روزهایی كه مصادف با مناسبت های مذهبی است، با پوشش دراویش، سر به كوچه و خیابان می گذارد، سازش را با سوز دل كوك و همراه با نی نوازی، فضا را آكنده از حزن و اندوه می كند.
این نوع خوانندگی و نوازندگی كه به آن موسیقی خیابانی یا فولكلور می گویند تركیبی از آهنگ های سنتی، مذهبی و قدیمی است كه گردانندگان آن اغلب از سر نیاز و به امید جمع آوری اعانه از مردم به این كار مبادرت می ورزند.
در بین این خوانندگان كسانی هم هستند كه بنا به ارادت قلبی یا از سر اخلاص، ساز به دست می گیرند و كوچه گردی و خیابان گردی می كنند و شعرهای مذهبی بویژه شعرهایی در وصف حضرت امام رضا (ع) می خوانند.
صرف نظر از محدودیت هایی كه در زمینه موسیقی پاپ و اجرای كنسرت در مشهد به خاطر قداست این شهر و وجود بارگاه منور رضوی وجود دارد، آنچه بیشتر دوره گردان این شهر می خوانند شعرهای مذهبی و سنتی است و با كمی حوصله و برنامه ریزی می توان آنها را از دوره گردی و بسیاری از آسیب های اجتماعی دیگر كه در كمینشان نشسته است، نجات داد.
بها دادن به هنر فارغ از دیدگاه های جناحی و اهمیت قائل شدن برای هنری كه مجاز شمرده می شود و حمایت از كسانی كه می خواهند از این طریق كسب درآمد كنند، می تواند كمكی به این دوره گردان و ساماندهی آنان باشد.
رئیس انجمن موسیقی خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در همه جای دنیا این نوع موسیقی كه از آن به عنوان موسیقی خیابانی نام برده می شود، اجرا می گردد.
حامد طاهری تهرانیان افزود: در بسیاری از كشورهای پیشرفته دنیا، شهرداری ها امكاناتی را برای موسیقی خیابانی فراهم كرده و فضایی را در اختیار هنرمندان این نوع موسیقی قرار داده اند تا به تغییر روحیه عمومی شهر كمك كند.
وی اظهار كرد: موسیقی خیابانی جزو ژانرهای جدی موسیقی در كشور ما به شمار نمی رود اما در برخی شهرهای دنیا به این نوع موسیقی جدی نگریسته می شود و حتی در كشورهای اروپایی جشنواره موسیقی خیابانی برگزار می كنند.
وی گفت: در اینكه برخی خوانندگان یا نوازندگان دوره گرد در مشهد هنرمند هستند و تبحر دارند، تردیدی نیست و گاهی از این افراد در برخی مناسبت ها دعوت به عمل آمده و اجرای برنامه نیز داشته اند.
رئیس انجمن موسیقی خراسان رضوی افزود: اگر مسئولان تصمیم به ساماندهی وضعیت نوازندگان یا خوانندگان با استعداد دوره گرد بگیرند، انجمن موسیقی می تواند در این زمینه یاریگر باشد اما مسئولیتی در این زمینه ندارد.
وی در باره قدمت موسیقی در خراسان رضوی اظهار كرد: قرنهاست كه موسیقی جزو زندگی و فرهنگ این مردم بوده و موسیقی خراسان به دلیل برخورداری از ظرفیت والای خود و داشتن افراد صاحب نام از نظر تولید، اجرا و آموزش از جایگاه خوبی برخوردار است.
وی گفت: موسیقی خراسان دسته بندی های مختلف دارد و نمی شود آن را از زندگی مردم جدا كرد و موسیقی در زندگی معمولی مردم شمال و جنوب خراسان نقش داشته و مردم موسیقی خوب را دوست دارند.
طاهری تهرانیان افزود: موسیقی پاپ در كشور جزو ژانرهای موسیقی حمایتی نیست لذا محور فعالیت انجمن موسیقی خراسان رضوی نیز پیرامون موسیقی كلاسیك و موسیقی سنتی است.
وی اظهار كرد: در طول سال برنامه های متنوعی از موسیقی سنتی و كلاسیك از سوی متخصصین و هنرجویان انجمن موسیقی خراسان رضوی اجرا می شود و هنرمندان بسیار در این مركز آموزش می بینند و تحت حمایت هستند.
سرپرست اداره موسیقی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: فعالیت های حمایتی بسیار از جمله بیمه، پرداخت مستمری و درجه هنری توسط این نهاد از خوانندگان و نوازندگان در قالب صندوق اعتباری هنرمندان، صندوق حمایت از هنرمندان پیشكسوت و دفتر تكریم هنرمندان انجام می شود.
محسن سمیع افزود: نوازندگان و خوانندگان بسیار از طریق آموزشگاه های هنری و انجمن موسیقی برای استفاده از اقدامات حمایتی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی جذب شده و فضا برای تمرین و اجرا به آنان داده می شود.
وی اظهار كرد: اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی وظیفه ای در زمینه موسیقی خیابانی یا مجالس خصوصی كه در آن نوازندگی و خوانندگی انجام می گیرد، ندارد و وظیفه این اداره ایجاد شرایط استاندارد برای اجرای صحنه ای موسیقی و موسیقی در فضای باز در صورت كسب مجوزهای لازم از اداره نظارت بر اماكن نیروی انتظامی است.
وی گفت: نوازندگان یا خوانندگان دوره گرد و همچنین كسانی كه در مجالس خصوصی اقدام به خوانندگی و نوازندگی می كنند، در صورتی كه به اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی مراجعه نموده و درخواست مشخص داشته باشند، از آنان حمایت می شود.
سمیع افزود: تاكنون هیچ یك از دوره گردان یا كسانی كه در مجالس خصوصی موسیقی اجرا می كنند، به این اداره مراجعه نكرده اند لذا ساماندهی این قشر بدون اعلام كمك از سوی خود آنها، بسیار دشوار است.
وی اظهار كرد: شهرداری باید نسبت به ساماندهی و مدیریت دوره گردان اقدام كند و سپس در صورت درخواست از اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی، ارائه خدمات به آنان توسط این اداره مورد بررسی قرار گیرد.
وی با بیان اینكه آمار مشخصی از تعداد موسیقی دانان، نوازندگان و خوانندگان خراسان رضوی وجود ندارد، گفت: بر اساس آمار صندوق اعتباری هنر این استان، تعداد هنرمندان ثبت نام شده در آن 15 هزار نفر است.
مدیر خدمات شهری شهرداری مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: تا زمانی كه دوره گردان نوازنده یا خواننده مزاحمتی برای مردم نداشته باشند یا سد معبر ایجاد نكنند، شهرداری ممانعتی برای آنان ایجاد نمی كند.
علیرضا صحراگرد افزود: دوره گردها به طور معمول در خیابان های فرعی و كوچه ها تردد دارند و مزاحمتی برای مردم ایجاد نمی كنند و اغلب مردم نیز شكایتی از آنان ندارند.
وی اظهار كرد: اگر این دوره گردان در مكانی مستقر شوند كه مصداق سد معبر باشد و آلودگی صوتی و مزاحمت شغلی برای كسبه ایجاد كنند، در صورت شكایت با آنان برخورد شده و نسبت به جمع آوری آنان اقدام می شود.
وی گفت: شهرداری هیچ مسئولیتی در زمینه حمایت از موسیقی خیابانی یا دوره گردان خواننده و نوازنده ندارد و هیچ مرجع قانونی در كشور نیز بر موسیقی خیابانی و این سبك خوانندگی و نوازندگی صحه نگذاشته است.
7489 / 6053 گزارشگر: میترا عبداللهی ** انتشار دهنده: محمد حسین علی مقدم
مشهد- ایرنا- صدای ساز دوره گرد در كوچه پس كوچه های شهر، نوای گرمی است كه گوشهای هنر دوستان را با خود همراه می سازد و گاه تسكین دلهای پردرد و مرهم رنجدیدگان می شود اما ساز دوره گرد در شهر ما همیشه كوك نیست.
