به گزارش ایرنا، فرونشست می تواند در اثر پدیده های طبیعی زمین شناسی مانند زمین لرزه، انحلال سنگ های گچی، نمكی یا آهكی، آب شدن یخ ها و حركت آرام پوسته و خروج گدازه از پوسته جامد زمین یا فعالیت های انسانی مانند معدنكاری، برداشت سیالات زیرزمینی مانند آب های زیرزمینی، نفت یا گاز ایجاد شود، اما به گفته كارشناسان، كاهش شدید سطح آب های زیرزمینی، مهمترین دلیل فرونشست زمین در ایران است.
كاهش بارش، مدیریت نكردن مصرف آب در بخش كشاورزی، رعایت نكردن سهمیه برداشت آب توسط برخی كشاورزان و استفاده از روش های سنتی آبیاری، افزایش مصرف آب توسط صنایع و مردم موجب شده است تا بخش قابل توجهی از منابع آبی خشك شود و سطح سفره های زیرزمینی بشدت پایین بیاید.
این مساله موجب شده تا حفره های تهی از منابع آبی در اثر وارد آمدن فشار طبقات فوقانی زمین فرو بریزد و پدیده فرونشست زمین در بسیاری از مناطق اتفاق بیفتد.
بررسی ها نشان می دهد اكنون بیش از 150 كشور از جمله ایران با این پدیده روبرو هستند.
به گفته كارشناسان، از آن جا كه نشست زمین، حادثه‌ای تدریجی است و مانند سیل و زلزله به یكباره رخ نمی دهد، مسئولان و مردم نیز نسبت به آسیب‌های آن توجه چندانی ندارند.
طبق اطلاعات موجود، تاكنون پنج مورد فرونشست زمین دراستان اصفهان گزارش شده است.
فرونشست های استان در اراضی جنوب فرودگاه شهید بهشتی، گلشهر، اردستان، روستای پرمه حیدرآباد در بخش چنارود چادگان و شهر دامنه شهرستان فریدن رخ داده است.
با توجه به اهمیت موضوع، چندی پیش كارگروه مخاطرات فرونشست و زلزله به ریاست حجت الله غلامی مدیركل راه وشهرسازی استان و با حضور منصور شیشه فروش مدیركل مدیریت بحران استانداری، محمدرضا هزاره مدیركل نظارت وارزیابی سازمان زمین شناسی كشور و اعضای این كارگروه از دستگاه های اجرایی مختلف در اداره كل راه و شهرسازی استان اصفهان شكل گرفت.
این كارگروه قرار است با مشاركت دانشگاه اصفهان، مطالعات جامعی در استان انجام شود تا مناطقی كه بیشترین احتمال فرونشست زمین در آنها وجود دارد، مشخص شود.
بر اساس ارزیابی كارشناسان و مسئولان حاضر در این كارگروه، پیگیری و كنترل پدیده فرونشست زمین در شهرستان های كاشان، شهرضا، بُرخوار و میمه، اردستان، گلپایگان، آران و بیدگل و فریدن در اولویت قرار دارد.
همچنین مقرر شده است تا گزارش هایی مبنی بر پایش لحظه ای و دقیق تر از كاهش سطح آب های زیرمینی توسط شركت آب منطقه ای اصفهان تدوین شود تا از طریق آن بتوان برنامه های عملیاتی جامعی پیاده كرد.
حجت الله غلامی مدیركل راه و شهرسازی استان اصفهان در سومین جلسه این كارگروه، كه اوایل هفته جاری برگزارش، فرونشست را یك زلزله خاموش نامید و در باره ضرورت اطلاع رسانی و آموزش های لازم برای مصرف بهینه آب های زیر زمینی به عموم و كشاورزان تاكید كرد.
منصور شیشه فروش مدیركل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز در این جلسه با تاكید بر ضرورت انجام مصوبات این كارگروه توسط دستگاه های عضو، از دستگاه های مربوطه خواست تا ضمن مشاركت برای رفع مشكلات، با ارائه پیشنهادها، راهكارهای لازم برای برون رفت و پیشگیری از این پدیده ناگوار را تسهیل بخشند.
همچنین محمدرضا هزاره مدیركل نظارت و ارزیابی سازمان زمین شناسی كشور در باره ضرورت آشنایی مردم با عواقب مصرف بیش از حد آب و حفر چاه های غیرمجاز تاكید كرد.
جمع بندی نظرات كارشناسان و مسئولان حاكی از آن است كه راهكارهایی برای جلوگیری از این پدیده وجود دارد كه مهمترین آن مصرف بهینه آب بویژه كاهش استفاده از آب های زیرزمینی است.
تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی، خرید چاه‌های كم بازده از كشاورزان، نصب كنتورهای هوشمند و جایگزینی پساب از دیگر راهكارهایی است كه می تواند در كنترل فرونشست زمین مفید باشد.
آموزش لازم به كشاورزان و عموم مردم از سوی سازمان جهاد كشاورزی، شركت آب منطقه ای و شركت آب و فاضلاب در راستای مصرف بهینه آب و جلوگیری از هدررفت ها و خالی شدن سفره های زیر زمینی، مهمترین راه پیشگیری از این پدیده به شمار می رود.
از سوی دیگر، مسئولان مسكن و شهرسازی نیز باید نسبت به مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و تأسیسات شهری اهتمام ورزند، ضمن اینكه آگاهی بخشی به مردم و فرهنگ سازی برای مقابله و پیگیری از بحران نیز ضرورت دارد.
بهسازی و مقاوم سازی تاسیسات و منازل نیز راهكاری دیگر برای كاهش اثرات مخرب پدیده فرونشست زمین محسوب می شود.
طبق آمار و ارقام، تاكنون 50 هزار واحد مسكونی در روستاها و شهرهای استان اصفهان با دریافت تسهیلات از بنیاد مسكن منازل خود را مقاوم سازی كرده اند.
استان اصفهان با دارا بودن 10 درصد از بافت فرسوده كشور، 40 درصد جمعیت را در این بافت جای داده است و همین آمار خود یك هشدار محسوب می شود كه باید برای بهسازی و مقاوم سازی خانه ها با سرعت و جدیت بیشتری عمل كنیم.
مضاف بر این ذكر این نكته نیز الزامی است كه بررسی پدیده فرونشست زمین و از همه مهمتر آمادگی برای مقابله با خطرات پنهان این پدیده طبیعی نیازمند ورود جدی و همه جانبه مسئولان است.
گ / 6020 ** خبرنگار: علیرضا حكیمیان** انتشاردهنده: سلطانمرادی
اصفهان - ایرنا - فرونشست زمین، پدیده ای خطرآفرین و زلزله ای خاموش است كه بی توجهی به آن ممكن است به خسارت مالی، جانی و حتی بحران های اجتماعی منجر شود، اما با این وجود، این پدیده قابل پیش بینی و پیشگیری است.
