دسیسه های گوناگون داخلی و خارجی علیه نظام نوپای انقلاب اسلامی سبب شد تا امام خمینی(ره) به منظور پاسداری از آرمان ها و ارزش های این نهضت مردمی در پنجم آذر 1358 خورشیدی فرمان تشكیل بسیج را صادر كنند و در این ارتباط فرمودند: «مملكتی كه 20 میلیون جوان دارد، باید بیست میلیون ارتش داشته باشد.»
تجاوز رژیم بعث به مرزهای مختلف ایران و لزوم ایستادگی در برابر آن، ارزش و جایگاه فرمان تاریخی امام و تشكیل بسیج مستضعفان را بیش از پیش نمایان ساخت و در جریان این جنگ نابرابر، نیروهای خودجوش مردمی با عنوان بسیج در كنار همرزمانشان در ارتش و سپاه، دلاورمردانه در مصاف با زیاده خواهی های صدام و هم پیمانانش، صف آرایی و نیروهای بعث را وادار به تسلیم و عقب نشینی كردند و جهانیان را به تحسین واداشتند.
پس از پایان جنگ تحمیلی نیز بسیج در راستای عمل به رسالت خویش مبنی بر حفظ نظام اسلامی از گزند دشمنان، لحظه ای از ایثار و جانفشانی دست برنداشت و در عرصه های مختلفی چون حفظ امنیت داخلی، عرصه سازندگی، روشنگری های فرهنگی و اجتماعی، خانه سازی و مدرسه سازی در روستاها، راهسازی، سدسازی، امدادرسانی و بهداشت به ایفای نقش پرداخت.
گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت هفته بسیج به محوربندی سخنان امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری اقدام كرده است.
***دیدگاه های امام خمینی(ره) درباره بسیج
**بسیج با رسالت دفاع از ارزش ها
- قضیه بسیج همان مساله ای است كه در صدر اسلام بوده است. وقتی جنگ می شد، طوایف مختلف می آمدند و به جنگ می رفتند و این مساله جدیدی نیست و در اسلام سابقه داشته است و چون مقصد ما اسلام است، باید هر جوانی یك نیرو باشد برای دفاع از اسلام و همه مردم و هركس در هر شغلی كه هست مهیا باشد برای جلوگیری از كفر و الحاد و هجوم بیگانگان.( 29 اسفند 1367)
- امروز یكی از ضروری ترین تشكل ها، بسیج دانشجو و طلبه است. طلاب علوم دینی و دانشجویان دانشگاه ها باید با تمام توان خود در مراكزشان از انقلاب و اسلام دفاع كنند، فرزندان بسیجی ام در این مراكز، پاسدار اصول تغییر ناپذیر ((نه شرقی و نه غربی)) باشند. (دوم آذر 1367)
- اگر بر كشوری ندای دلنشین تفكر بسیجی طنین اندازد، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد گردید و الا هر لحظه باید منتظر حادثه باشیم. بسیج باید مثل گذشته و باقدرت و اطمینان خاطر به كار خود ادامه دهد. (دوم آذر 1367)
**بسیج الگویی شایسته از اخلاص و رشادت
- افرادی كه در بسیج و سایر جاها برای خدا خدمت میكنند، همه در حال عبادت هستند و بسیج یك امر بسیار مهم و خوبی است. ( 29 اسفند 1367)
- بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پرثمری است كه شكوفه‌های آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق می‌دهد. بسیج مدرسه عشق و مكتب شاهدان و شهیدان گمنامی است كه پیروانش بر گلدسته‌های رفیع آن، اذان شهادت و رشادت سر داده‌اند.(دوم آذر 1367)
- بسیج میقات پابرهنگان و معراج اندیشه پاك اسلامی است كه تربیت یافتگان آن نام و نشان در گمنامی و بی نشانی گرفته اند، بسیج لشگر مخلص خداست. (دوم آذر 1367)
- من امیدوارم كه این بسیج عمومی اسلامی، الگو برای تمام مستضعفین جهان و ملت های مسلمان عالم باشد و قرن پانزدهم قرن شكستن بت های بزرگ و جایگزینی اسلام و توحید به جای شرك وزندقه و عدل و داد به جای ستمگری و بیدادگری و قرن انسان های متعهد به جای آدمخواران بی فرهنگ باشد. (دوم آذر 1367)
- با تشكر و تقدیر از اقدامات خداپسندانۀ بسیج مستضعفین در راه هدف مقدس اسلام و استقلال كشور و آزادی ملت دربند و با تشكر از كوشش های آنان در كوتاه كردن دست چپاولگران، امید است با تحصیل اخلاص در همۀ امور، چه تعلیم وتعلم و تقویت فرهنگ اسلامی و آموزش كافی فنون مختلف نظامی و چه در راه بسیج تودههای مظلوم و مستضعف جهان بر ضد استكبار جهانخوار تا قطع طمع آنان نه تنها از كشورهای اسلامی كه از همۀ ممالك تحت ستم جهان و چه در راه تقویت هر چه بیشتر بسیج برای حراست از اسلام بزرگ و ایران عزیز و با صبر و شكیبایی در این مقاصد بزرگ، این خدمت گرانقدر را رنگ الهی داده و از عبادات بزرگ قرار دهند.(30 آبان 1363)
***بسیج از نگاه آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری
**بسیج پدیده شگفت‌آور انقلاب
- بسیج یكی از آن پدیده‌های شگفت‌آور دوران انقلاب بود؛ امام بزرگوار از طرف پروردگار ملهَم شد به اینكه این اقدام را بكند؛ بسیج بیست میلیونی كه ایشان اعلان كردند و سازمان بسیج كه تشكیل شد، خیلی كار بزرگی بود. اصلاً معنای این كار چه بود؟ معنای این كار این بود كه خدای متعال به امام بزرگوار این تعلیم را داد، این الهام را كرد كه سرنوشت انقلاب را بسپرد دست جوان ها؛ نه‌فقط جوان های آن روز. وقتی جوان ها وارد میدان شدند، این امانتی را كه دست آنها سپرده شده است، این اعتمادی را كه به آنها شده است، دست به دست در طول زمان به یكدیگر منتقل می كنند و همین اتّفاق افتاده است. شاید نود درصد شماها كه اینجا هستید، نه دوران امام را دیده‌اید، نه امام را مشاهده كرده‌اید، اكثرتان جنگ را ندیده‌اید امّا روحیّه، همان روحیّه است.(در دیدار بسیجیان، سوم آذر 1395)
- جمهوری اسلامی به بركت تفكّر بسیجی و عمل و حركت بسیجی شكست‌ناپذیر است. هر فرد ایرانی بالقوّه یك بسیجی است، مگر عدّه معدودی كه یا دچار خودپرستی‌اند یا دچار شهوت‌پرستی‌اند یا دچار پول‌پرستی‌اند یا دستشان زیر سنگ دشمن است، آنها را می گذاریم كنار؛ معدودند، زیاد نیستند. اكثریّت قاطع ملّت ایران بالقوّه بسیجی‌اند؛ دلیل شكست‌ناپذیری نظام جمهوری اسلامی این است. منتها باید حواسّ همه جمع باشد؛ امتحان همیشه هست، برای همه هست؛ حركت نباید سست بشود؛ جهت حركت اشتباه نباید بشود؛ جهت حركت به سمت استكبار است، مقابله با استكبار است. (در دیدار اعضاي مجمع عالي بسیج مستضعفین 6 آذر 1393)
- البته بسیجی كه در سال 58 تشكیل شد، نیازهای آن روز را تامین می كرد - این یك نیاز بود - امروز بسیج نوع نیازهای دیگری را برآورده می كند. مسایلی كه امروز مطرح است، آن روز مطرح نبود. امروز بسیج ما در زمینه علم، در زمینه ابتكار، در زمینه نوآوری، پیشرو است. (در دیدار بسیجیان استان كرمانشاه 22 مهر 1390)
- ابراز دشمنی با بسیج، یعنی ابراز دشمنی با مجاهدت و تلاش و نشاط و كار در همه میدان‌ها. خیلی روشن است كه آرزومندانِ ناكامی این ملت، از بسیج ناراحتند. هر كس آرزومند است كه این ملت ناكام بشود و شكست بخورد، از حضور بسیج ناراحت است. همه دشمنان، همه حاسدان، همه دل‌بستگان به دشمن در داخل، از بسیج خوش‌شان نمی‌آید. (در دیدار بسیجیان در سالروز شهادت حضرت امام صادق (ع) هفتم آذر 1384)
** ضرورت حضور بسیج در تمام عرصه ها
- پایه فكری بسیج این مسوولیت الهی است كه حالا عرض می كنم مبانی دینی مستحكمی دارد. نه فقط مسوولیّت در برابر خود و در برابر خانواده خود و نزدیكان خود - كه این هست - بلكه مسوولیّت در قبال حوادث زندگی؛ در قبال سرنوشت جهان، سرنوشت كشور و سرنوشت جامعه، چه مسلمان، چه غیر مسلمان. این احساس مسوولیّت فقط نسبت به انسان های هم‌عقیده و مسلِم و مؤمن نیست بلكه حتّی نسبت به غیر مسلمین و غیر مؤمنین هم احساس مسوولیّت می كند. نقطه مقابلِ همان دَم‌غنیمتی، ولش كن و حالت تنبلی و حالت گریز از مسوولیّت و مانند اینها است. پایه اصلی بسیج، این احساس مسوولیّت است. این تفكّر مسوولیّت انسان، جزو بیّنات اسلام است. یعنی هیچ‌كس نمی تواند در این تردید بكند كه اسلام، انسان را این‌جور موجودی می داند: موجودی كه مسوول است، كار از او خواسته شده است. (در دیدار اعضاي مجمع عالي بسیج مستضعفین، 6 آذر 1393)
- این نشان‌دهنده این است كه نیازی كه كشور به روحیه بسیجی دارد، مربوط می شود به همه زمینه‌ها، از جمله زمینه‌هایی كه در قلمرو حوزه‌های علمیه است و زمینه‌هایی كه در قلمرو دانشگاه‌هاست. امروز در حوزه علمیه هم فضلای بسیجی ما، علمای بزرگ بسیجی ما حضور دارند، افتخار هم می كنند. امام هم افتخار می كرد. امامِ با آن عظمت، می گفت من افتخارم این است كه یك بسیجی ام. در دانشگاه هم همین جور است. در دانشگاه هم بسیج دانشجو، بسیج استاد، یك پدیده پیشرونده و پیشرو محسوب می شود. (در دیدار بسیجیان استان كرمانشاه، 22 مهر 1390)
- بهترین نیروهای ما، پاكیزه‌ترینِ نیت های جوانان ما، پاكترین و پاكدامن‌ترین عناصر جوان ما در بسیج می توانند حضور پیدا كنند و متشكل شوند. واقعیت هم همین بوده است. در هرجایی كه اسلام به آن نیازمند است و جمهوری اسلامی نسبت به آن احساس نیاز می كند، نیروی بسیج می تواند در آنجا حضور پیدا كند؛ همچنانی كه خوشبختانه در عرصه علم و تحصیل دانش، جوانان بسیجی، می بینیم و می شنویم كه رتبه‌های بسیار خوب و برجستگی هایی را كسب كردند و از خودشان نشان دادند. هر جایی كه جای حضور - حضور مردمی و حضور نیروی انسانی فعال و پرانگیزه - است، آنجا جای بسیج است. (در دیدار بسیجیان استان فارس، 14 اردیبهشت 1387)
- اما پدیده بسیج و تشكیل این نیروی عظیمِ معجزگون، استثنایی و كم‌نظیر است. بسیج، حقیقتی شبیه افسانه‌ها است. برای كسانی كه با متن واقع بسیج آشنایی ندارند، تصور چنین حجم پُركیفیت عظیمی با این تنوع و همه‌جانبگی، آسان نیست. بسیج مرز سِنی نمی شناسد؛ جوان های كم سال تا پیران كهنسال در آن شركت دارند. (در مراسم صبحگاه رده‌های مختلف نیروی مقاومت بسیج، دوم شهریور 1384)
** بسیج؛ نیرویی فراگیر و الهام‌بخش
- نیروی مقاومت بسیج، نماد این نهضت عظیم عمومیِ فراگیرِ ملّی است؛ نماد نظم و انضباط و جهت‌گیری درست و تعلیم‌وتربیت است. بسیجی، نامِ بسیجی و عنوان بسیجی، فراگیر است؛ نیروی مقاومت بسیج، آن قلعه اصلی، جایگاه و مركز و قرارگاهِ اصلیِ این چتر عظیمی است كه همه ملّت را در بر می گیرد؛ الهام‌بخشِ نظم است، الهام‌بخش حضور است، الهام‌بخش حركت است؛ چه در جامعه، چه در قشرهای مختلف، چه در دانشگاه، چه در مدرسه، چه در حوزه علمیّه؛ در هر نقطه‌ای؛ حضور نیروی مقاومت بسیج به این معنا است. (در دیدار اعضاي مجمع عالي بسیج مستضعفین، 6 آذر 1393)
- یكی از خصوصیات خصلت بسیجی و جریان بسیجی، حضور است؛ غایب نبودن در آنجایی كه باید در آنجا حاضر باشیم. این یكی از اوّلی ترین خصوصیات بسیجی است. (در دیدار اعضای بسیجی هیأت علمی دانشگاه‌ها، دوم تیر 1389)
- سازماندهی بسیج، یكی از نوآوری های امام بزرگوار بود. سازمانی به نام بسیج بعد از آنكه بسیج عبارت بود از مجموعه انگیزه‌های مقدس و احساس مسوولیت و تعهد، آن را در قالب یك سازمان درآوردن، این جزو ابتكارات ماندگار امام بزرگوار بود. ما دیدیم برخی از سران كشورهای اسلامی نسبت به این قضیه با صراحت اظهار كردند كه این كارِ بسیار بزرگی است. حقیقتاً هم كار بزرگی بود كه امام انجام دادند. (در دیدار بسیجیان استان فارس، 14 اردیبهشت 1387)
- امروز اگر شما جلوه‌های زیبای پُرشور حضور جوانان را در صحنه‌های پُرخطر فلسطین و لبنان مشاهده می كنید، این الگوگیری از بسیج است. امروز اگر بیداری جوانان دانشجو را در سرتاسر دنیای اسلام می بینید، این الگوگیری از بسیج است. بسیج یعنی حركت عظیم ملت ایران، همراه با آگاهی؛ احساس آمیخته با عقلانیت؛ حركت و عمل آمیخته با مبنای فكری؛ عمل‌گرایی همراه با آرمان‌گرایی و دیدن افق‌های دوردست؛ اینها مجموعه ای است كه ذهنیت و هویت بسیج را تشكیل می دهد.(در مراسم صبحگاه رده‌های مختلف نیروی مقاومت بسیج دوم شهریور 1384)
- امروز سازماندهی بسیج در سراسر كشور، در حدود پنج میلیون نفر است؛ اما این سازماندهی، یقیناً از این گسترده‌تر خواهد شد و با یك دید وسیع كه نگاه كنیم، همه انسانهایی كه این خصوصیات را دارند، در واقع جزو بسیجند. در حقیقت همه انسان های مؤمن، آگاه، بصیر، عاشق، متعهّد، علاقه‌مند و آماده به كار، در هر میدانی از میدان ها كه برای ملت مفید است، حضور دارند، جزو بسیجند. لذا بسیج، یك نام مقدّس است. (در دیدار جمعی از بسیجیان، پنجم آذر 1376)
**نقش بسیج در دفاع مقدس
- تشكیل بسیج و نقشی كه آن روز در دفاع مقدس ایفاء كرد. لكن من می خواهم به شما عرض بكنم نقش بسیج منحصر به معركه جنگ و عرصه نبرد نیست؛ اگرچه كه عرصه نبرد یكی از مظاهر حضور مردمی و حضور بسیج است بدون تردید. (در دیدار بسیجیان استان فارس، 14 اردیبهشت 1387)
- همه باید بدانند كه در دوران دفاع مقدس چه معجزات عظیمی از حضور مؤمنانه و پر تلاش نیروهای بسیجی در صحنه‌های جنگ اتفاق افتاد؛ این را باید همه بدانند. نوشته‌‌هایی هست، كتاب های خوبی نوشته شده است؛ من توصیه می كنم این كتاب هایی كه در شرح حال سرداران است یا آنچه كه در گزارش روزهای جنگ و سال های دشوار اول بالخصوص نوشته شده، این را جوان ها بخوانند. خود را سیراب كنید از معرفت به آنچه كه گذشته است در تاریخ انقلاب؛ ارزش بسیج اینجا معلوم می شود. (در دیدار بسیجیان استان فارس، 14 اردیبهشت 1387)
**رسالت بسیجیان؛ حمایت و دفاع از اصول مسلم اسلامی
- از جمله اساسی‌ترین كارهایی كه بر عهده بسیج است و در بافت درونيِ هویت بسیج دخالت دارد، عبارت است از حمایت و دفاع از اصول مسلّم اسلامی. این هم در بیانات امام هست؛ اصول تغییرناپذیر اسلامی. اینجا بسیج، یك نقش فرادوره‌ای پیدا می كند. بسیج نگاه می كند ببیند كه این حركت عمومی انقلاب و نظام از مسیرِ درست منحرف نشود؛ مراقب است كه انحراف به وجود نیاید؛ هر جا انحرافی مشاهده شد، بسیج در مقابل آن می‌ایستد. این از جمله خصوصیاتی است كه مربوط به بسیج است؛ یعنی در مقابل انحرافات می‌ایستد. خط مستقیم به سمت اهداف والای انقلاب اسلامی، بدون هیچگونه انعطاف و انحراف؛ از خصوصیات بسیج این است.(در دیدار بسیجیان استان كرمانشاه 22 مهر 1390)
- اگر بتوانید بسیج را هرچه فراگیرتر كنید و دل‌های بیشتر و نشاطِ متراكم‌تری را وارد این صحنه عمل بكنید، آینده این كشور تضمین‌شده‌تر است. روحیه بسیجی یك روحیه‌ای است كه اگر در هر نقطه‌ای و در هر قشری به‌وجود بیاید، در آنجا فعالیت و نشاط و حركت و حیات را مضاعف و چند برابر می كند؛ این معنای بسیج است. (در دیدار بسیجیان در سالروز شهادت حضرت امام صادق (ع) هفتم آذر 1384)
- بسیج در حقیقت، مظهر یك وحدت مقدّس، میان افراد ملت است. همه میدان هایی كه بسیج در آن حضور پیدا كرده است، میدان های ملی است؛ میدان های مربوط به همه ملت - مثل میدان دفاع مقدّس، میدان سازندگی و خدمات عمومی - است. هیچ‌وقت كشور، از یك مجموعه عظیمی كه از بهترین فرزندان كشور و با این خصوصیات تشكیل شده است، بی نیاز نیست.(در دیدار جمعی از بسیجیان، پنجم آذر 1376)
- بسیج در واقع، مظهر عشق و ایمان و آگاهی و مجاهدت و آمادگی كامل، برای سربلند كردن كشور و ملت است. شما كه در بسیج هستید، به عنوان نیروهای مؤمن و آگاه، قدر این خصوصیت را بدانید.(در دیدار جمعی از بسیجیان، پنجم آذر 1376)
*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهسا شریفی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**2059**2002**9131
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
تهران- ایرنا- چرایی شكل گیری بسیج در اندیشه امام خمینی(ره)، رسالت و هویت بسیجیان را بیش از پیش آشكار می سازد. بسیج، نهادی فراگیر با هدف پاسداری از ارزش های نظام اسلامی است كه سعی دارد تا با استفاده از ظرفیت های نهفته در مسیر استقلال و خودكفایی كشور حركت كند.
