كشف رود معضلی همچنان پابرجا

به گزارش ایرنا ، رودخانه ها همواره نقش مهمی بر اكولوژی و نشاط محیط زیست دارند ولی این سرمایه های طبیعی چنانچه دستخوش فعالیتهای سودجویانه انسان قرار گیرند به معضل و تهدیدی برای محیط خود تبدیل می شوند كه كشف رود از آن جمله است.
شعبه ای از كشف رود به عنوان یكی سرمایه های طبیعی كلانشهر مشهد از كوههای هزارمسجد و شعبه دیگر آن از كوههای بینالود سرچشمه گرفته و از شمال شهر مشهد می گذرد.
این رود 290 كیلومتری كه پرآبی آن تنها در خاطره ها باقی مانده از غرب به شرق جریان دارد و پس از ادامه مسیر در محل پل خاتون به رودخانه هریرود می پیوندد و از آنجا به بعد 'رود تجن' نام گرفته و به سمت تركمنستان ادامه می یابد و در ریگزارهای كشور همسایه فرو می رود.
حدود 20 سال است كه این رودخانه دستخوش تجاوز انسان شده و هم اینك فاضلابهای آلاینده صنعتی، خدماتی و خانگی به كشف رود ریخته و زمینها كشاورزی اطراف آن نیز با همین آب آلوده آبیاری می شوند.
با آغاز فعالیت دولت یازدهم ساماندهی این رودخانه و جلوگیری از كشت و كار فاضلابی بطور جدی مورد توجه قرار گرفت و ساماندهی مسیر 27 كیلومتری حریم كال كشف از نیمه دوم سال 1393 آغاز شد اما به رغم اقدامات صورت گرفته همچنان معضل تخلیه فاضلاب به این رودخانه و كشت زراعی با استفاده از فاضلاب پابرجا است.

* تخلیه روزانه هزار مترمكعب فاضلاب
رئیس شورای اسلامی شهرستان مشهد در خصوص وضعیت كشف رود به خبرنگار ایرنا گفت: روزانه هزار مترمكعب فاضلاب تانكری در پایین دست كشف رود در حاشیه این كلانشهر تخلیه می شود.
امیر شهلا افزود: طی سالهای اخیر اقدامات خوبی توسط دستگاههای اجرایی و دادستانی برای ساماندهی كشف رود صورت گرفت و قسمت بالادست این رودخانه پاكسازی و درختكاری شد اما مشكلات به قسمت پایین دست كشف رود منتقل شده و وضعیت زیست محیطی نامناسبی را رقم زده است.
وی ادامه داد: روزانه 350 تا 400 دستگاه تانكر فاضلاب در این قسمت از كشف رود تخلیه و فاضلاب آنها به زمینهای كشاورزی سرازیر شده و مشكلات زیست محیطی و بهداشتی عدیده ای در آن مناطق ایجاد كرده است. این معضل موج نگرانی فعالان محیط زیست و سازمانهای مردم نهاد را در پی داشت لذا 'كمیته نجات كشف رود' شكل گرفت. هدف این كمیته استفاده از ظرفیت تشكلهای مردمی برای جلب توجه مسئولان به معضلات زیستی كشف رود و استفاده از ظرفیت افكار عمومی برای ساماندهی آن رود است.

* فاضلاب خوراك چهار هزار هكتار مزارعه حاشیه كشف رود
مدیر آب، خاك و امور فنی مهندسی سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: هم اكنون چهار هزار هكتار از زمینهای كشاورزی حومه كشف رود با فاضلاب و پساب غیراستاندارد آبیاری می شود.
محمدابراهیم بهبودی افزود: 40 منبع آبی در حوزه كشف رود وجود دارد كه بخشی از آنها با پساب غیراستاندارد همراه است. ضرورت انجام اقدامات مهار فاضلاب و پسابهای غیراستاندارد به متولیان حوزه آب اعلام شده، آنان نیز درصدد انجام اقدامات لازم در این زمینه هستند.
وی ادامه داد: مزراعی كه هم اكنون در این حوزه با پساب غیراستاندارد آبیاری می شوند زیر كشت محصولاتی نظیر ذرت، جو، گندم، گوجه فرنگی و زعفران قرار دارند و چنین محصولاتی سلامت مردم را به صورت مستقیم تهدید می كنند.
مدیر آب، خاك و امور فنی مهندسی سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی گفت: همچنین تخلیه فاضلابهای خام تصفیه نشده و فاضلابهای نیمه تصفیه شده در زمینهای زراعی محدوده كشف رود خاك این منطقه را به صورت نگران كننده ای تهدید می كند.

* ضرب الاجل برای پیگیری مصوبات هیات وزیران
معضل كشت و كار فاضلابی در محدوده كشف رود چندی قبل اعتراض سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی را سبب شد و آنها خواستار ورود دادستانی به این موضوع شدند. دادستان مشهد نیز برای جمع آوری موتور پمپهای غیرمجاز و معدوم سازی محصولات آلوده در این محدوده اعلام آمادگی كرد.
معاون دادستان مشهد در امور پیشگیری از وقوع جرم به خبرنگار ایرنا گفت: حدود 10 سال پیش هیات دولت مصوباتی در خصوص ساماندهی كشف رود داشت و برای فرمانداری مشهد، استانداری خراسان رضوی، جهاد كشاورزی و آب منطقه ای تكالیفی در این مصوبات تعریف شد.
محمد بخشی محبی افزود: با گذشت 10 سال از این مصوبات همچنان كشت و كار فاضلابی در این منطقه ادامه دارد لذا 16 آذر جاری مدیرعامل شركت آب منطقه ای خراسان رضوی به عنوان مسئول پیگیری موضوع كشف رود برای ارائه توضیحات لازم به دادسرا احضار و مقرر شد به شركت آب منطقه ای مهلت یك هفته ای داده شود تا نسبت به پیگیری مصوبات از دستگاههای مختلف اقدام و گزارش لازم را ارائه دهد.
وی ادامه داد: طبق مصوبه هیات دولت باید جلوی آبیاری محصولات با فاضلاب و آبهای آلوده گرفته می شد كه گزارش اقدامات انجام شده در ین خصوص نیز باید ارائه شود. همچنین طبق مصوبات مذكور جهاد كشاورزی باید نسبت به تعیین تكلیف كشاورزان منطقه كشف رود اقدام می كرد لذا یكی از موضوعاتی كه باید گزارش آن به دادستانی ارائه شود تعیین تكلیف كشاورزان برای جلوگیری از تضییع حق آنها است.

* فعالیت 15 دستگاه موتورپمپ غیرمجاز در محدوده كشف رود
معاون دادستان عمومی و انقلاب مركز خراسان رضوی گفت: هم اكنون 15 دستگاه موتورپمپ غیرمجاز در كشف رود فعال است و آبهای فاضلابی را به زمینهای كشاورزی هدایت می كنند. دادستانی آمادگی دارد نسبت به معدوم سازی محصولات آلوده و جمع آموری موتورپمپهای غیرمجاز اقدام كند.
بخشی محبی افزود: در صورت عدم تعیین تكلیف موضوع از سوی شركت آب منطقه ای طی هفته جاری دادستانی خود وارد عمل شده و نسبت به جمع آوری موتورپمپهای غیرمجاز اقدام خواهد كرد. همچنین كشاورزان فعال در این منطقه می توانند با مراجعه به مبادی قانونی نسبت به احقاق حق خود اقدام نمایند.

* آزادسازی 76 كیلومتر از بستر كشف رود
مدیرعامل شركت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: تاكنون 76 كیلومتر از بستر مورد تجاوز كشف رود رهاسازی شده و كل مسیر رود اعم از فرعی و اصلی 100 كیلومتر است.
محمدحسین جعفری افزود: رهاسازی غیرقانونی فاضلاب خام و آبیاری زمینهای كشاورزی با فاضلاب تهدید بزرگی برای وضعیت بهداشت و سلامت زائران و مجاوران در كلانشهر مشهد است. از همنین رو ساماندهی، احیا و آزادسازی كشف رود از 2 سال پیش با همت شركت آب منطقه ای خراسان رضوی، قوه قضاییه و استانداری خراسان رضوی در حال انجام است.
وی ادامه داد: تمام موتور پمپهای غیرمجاز در حریم و بستر این رودخانه جمع آوردی شده و تنها تعداد محدودی موتورپمپ غیرمجاز در انتهای كشف رود در یكی از روستاهای این منطقه شبانه فعال می شوند.
مدیرعامل شركت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: با حكم قضایی تمامی موتورپمپهای غیرمجاز در محدوده كشف رود در حال جمع آوری است. همچنین هفته جاری با حضور مسئولان مرتبط در بحث ساماندهی كشف رود نشستی برگزاری خواهد شد و طی آن موضوعات مختلف نظیر نحوه برخورد با بهره برداران غیرمجاز فاضلاب در این محدوده و فعالیتهای انجام شده مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
گزارشگر: ندا جواهرفر ** انتشار: حسین كریم زاده
7505/1858