طی چند ماه اخیر تعداد زلزله ها آن هم با قدرت و ریشترهای قابل توجه، افزایش یافته و در گوشه گوشه ایران از غرب به جنوب، شمال، شرق، مركز و جنوب شرقی نیز زنگ هشدار به صدا درآمده است.
مردم ایران زلزله های تلخی را تجربه كرده اند؛ زلزله طبس در سال 1357 با حدود 20 هزار كشته، زلزله رودبار در سال 1369 با 35 هزار كشته، زلزله بم در دی ماه سال 1382 با بیش از 25 هزار نفر كشته و ... و زلزله اخیر كرمانشاه.
در گیلان نیز در نیمه آذرماه جاری، زلزله ای به بزرگی چهار و هشت دهم ریشتر با نقطه كانونی شهرستان لنگرود به وقوع پیوست و موجی از نگرانی را در مردم ایجاد كرد اما آنچه بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد؛ ضرورت چاره اندیشی برای سازه های ناایمنی است كه آوار را فریاد می زنند.
كارشناس ارشد شبكه لرزه نگاری گیلان درباره این زلزله گفت: این زمین لرزه در محل تقاطع گسل شمال البرز و گسل لاهیجان رخ داده و با توجه به قرار داشتن پنج گسل فعال در گیلان به نام های گسل رودبار، تالش، لاهیجان، شمال البرز و گسل ماسوله، شبكه لرزه نگاری گیلان با دارا بودن چهار ایستگاه موقت، افزون بر 153 زمین لرزه در استان از ابتدای سال ثبت و تعیین محل كرده است.
میلاد نجاری تاكید كرد: ثبت خرد لرزه ها در استان باید به عنوان هشدار جدی مدنظر قرار گرفته و نباید از كنار آن بی تفاوت عبور كنیم ضمن اینكه شرایط زمین ساختاری حاكم، گواه خوبی بر فعال بودن فرآیند كوهزایی و گسلش استان گیلان است كه خود می تواند نقش مهمی در ایجاد زمین لرزه داشته باشد.
** بناهای قدیمی درمقابل زلزله مقاوم نیستند
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان به ایرنا گفت: بعد از زلزله سال 1369 و ویرانی شهرهای رودبار و منجیل و تمام روستاهای آن، جامعه مهندسی تلنگری خورد؛ سازمان نظام مهندسی هم به عنوان یك مرجع فنی و اجرایی در كنار دانشگاهیان قرار گرفت ولی كماكان نگرانی درباره ساختمان های از قبل ساخته شده در شهرهای بزرگ، كوچك و روستاها وجود دارد.
حجت شعبانپور با طرح این سوال كه چگونه می توان این سازه ها كه هیچ عنصر مقاومی در مقابل نیروهای جانبی زلزله ندارند را مقاوم و چگونه می توان مردم را وادار به مقاوم سازی كرد؟ گفت: شهرها و روستاهای ما در مقابل زلزله های بالای شش ریشتر، امن نیستند و اگر زلزله با قدرت و شتاب بالا رخ دهد، تلفات سنگینی را در شهرهای بزرگ خواهیم داشت.
وی با بیان اینكه ساختمان های قدیمی در گیلان فاقد مقاومت لازم در مقابل زلزله هستند، تصریح كرد: در گیلان هم مانند كشور در بازسازی روستاها و مدارس گام های خوبی برداشته شده ولی باید از تجربه های گرانسنگ كشورهای زلزله خیز دنیا مانند ژاپن بهره لازم را بگیریم.
به گفته شعبانپور، مردم به ما و مهندسان اعتماد كرده و ساخت و ساز را به ما سپرده و اگر بی دقتی كنیم به طور قطع ، در تمام حوادث اعم از ضررهای مالی و جانی مقصر خواهیم بود.
** كیفیت ساخت واحدهای جدید، بدون پروانه و نظارت نگران كننده است
معاون مسكن و ساختمان اداره كل راه و شهرسازی گیلان نیز در رابطه با وضعیت سازه های استان گفت: در خصوص واحدهای ساخته شده طی سال های گذشته اظهارنظرهای درستی نمی توان داشت ولی طی 20 سال اخیر، با انسجام تشكیلات نظام مهندسی، كنترل بر ساخت و سازهای در دست اجرا و اصلاح آیین نامه های موجود می توان امیدوار بود ساختمان های جدید ، تاب آوری مناسبی در برابر زلزله های معمول داشته باشند.
رضا علی نیا با بیان اینكه در بحث استاندارد سازی مصالح ساختمانی هنوز جا برای پیشرفت زیاد است، افزود: تعداد قابل توجهی از بناهای جدید، بدون پروانه و نظارت مهندسان نظام مهندسی ساخته می شوند كه نگرانی در خصوص كیفیت ساخت آنان وجود دارد.
وی ارتقاء كیفیت احداث ساختمان ها در استان نسبت به سال های گذشته را چشمگیر خواند و گفت:
طبق ماده 35 قانون نظام مهندسی و كنترل ساخت مصوب 1374 مجلس شورای اسلامی نظارت عالیه ( سرزده، موردی و بر اساس اطلاعات مردمی) از ساختمان های در دست احداث با وزارت راه و شهرسازی است و با استفاده از كارشناسان خبره، تاكنون موفق به بازدید از پنج هزار و 565 ساختمان شده ایم.
علی نیا ادامه داد: مهندسان 584 ساختمان كه به وظایف خود عمل نكرده بودند نیز به شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان معرفی شده اند.
معاون مسكن و ساختمان اداره كل راه و شهرسازی گیلان به عمده مشكلات واحدهای مسكونی استان اشاره كرد و گفت: مشكلات شهرسازی در دسته اول عدم رعایت ضوابط شهرسازی و طرح های جامع و تفصیلی و دیگر، مشكلات سازه ای شامل عدم استفاده از كارگران ماهر ، استادكاران و بكار نگرفتن مصالح و فرآورده های ساختمانی استاندارد است.
وی با اشاره به شناسایی بافت های فرسوده گیلان تصریح كرد: از 52 شهر استان، 22 شهر شامل رشت، آستانه اشرفیه، لاهیجان، آستارا، بندرانزلی، لنگرود، رودسر، تالش ، املش ، صومعه سرا ، رضوانشهر، بندركیاشهر، فومن، سیاهكل، لوشان، شفت، سنگر، احمدسرگوراب، خشكبیجار، كوچصفهان، ماسال و خمام با مساحت كلی حدود 2 هزار و 286 هكتار، دارای محدوده بافت های فرسوده مصوب هستند.
علی نیا اضافه كرد: در حال حاضر شناسایی و تعیین محدوده بافت های فرسوده پنج شهر رستم آباد، منجیل، رودبار، كلاچای و كومله نیز در دست اقدام است.
** نگرانی از كیفیت بناهای جدید، بدون پروانه و نظارت نظام مهندسی
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان گیلان نیز به ایرنا گفت: استان بر روی گسل های مهمی چون گسل خزر، تالش و لاهیجان واقع شده و مقاوم سازی ساختمان ها در برابر زلزله، امری ضروری است.
عبدالرضا قاسمیان افزود: میزان بالای لرزه خیزی این استان و قرارگیری آن در زمره مناطق پرخطر از نظر مخاطرات لرزه ای، رعایت اصول ایمنی و مهندسی در ساخت سازه ها و بناها و همچنین آموزش همه جانبه، برای آمادگی در برابر رخداد این پدیده طبیعی را می طلبد.
وی ادامه داد: رعایت اصول فنی و مهندسی ساختمان در ساخت و سازهای جدید، رعایت شرایط ویژه هرگونه ساخت و ساز در پهنه های با خطر زلزله زیاد و خیلی زیاد، جلوگیری از گسترش كالبدی در بخش كوهپایه ای و كوهستانی در پهنه های خطر (اراضی با شیب های تند) در كنار به روز كردن دانش فنی از جمله مهمترین راهكارهای مقابله با مخاطرات طبیعی در سكونتگاه های استان گیلان می باشد.
به گفته قاسمیان، شهر رشت با دارا بودن حدود 40 درصد بافت فرسوده و جمعیت بالغ بر 115 هزار نفر ساكن در این بافت، فرسوده ترین شهر استان گیلان است و به دلیل نداشتن زیرساخت مناسب، شهروندان ساكن در این بافت با مشكلات بسیاری روبرو هستند.
وی گفت: به دلیل نفودناپذیری بافت های فرسوده عملاً امدادرسانی در زمان بروز حادثه سخت و غیرممكن است لذا علاوه بر لزوم رعایت مقررات ملی در ساخت و ساز به همراه مشوق هایی كه برای نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده در نظر گرفته شده، لازم است برای ایمنی و حفظ جان مردم در این بافت اقدام اساسی صورت گیرد.
قاسمیان اضافه كرد: رعایت مباحث بیست و دوگانه مقررات ملی ساختمان و آیین نامه های موجود بویژه آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله (استاندارد 2800 ) در كنار استفاده از مهندسان دارای صلاحیت و استادكاران ماهر، تضمین كننده ایمنی ساختمان ها در برابر حوادث طبیعی است.
وی همچنین استفاده از فنآوری های نو و ارتقاء كیفیت مصالح، بالابردن مقاومت آنها به همراه شكل پذیری و ضربه پذیری آنها، اجرای صحیح و دقیق مقررات، هماهنگی و همسویی نهادهای مرتبط با ساخت و ساز و آموزش و پژوهش در ارتباط با حوادث طبیعی را از دیگر راهكارها برای جلوگیری و یا كاهش از خسارت های احتمالی عنوان كرد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان گیلان خاطرنشان كرد: اكنون كه پس از تجارب مختلف و متعدد زلزله در كشور، باز هم شاهد خرابی و آسیب های زیادی در زلزله اخیر بوده ایم؛ بدین معنی است كه همچنان از وقایع گذشته درس نگرفته ایم.
وی با اشاره به مخاطرات بافت های فرسوده هنگام وقوع زلزله، بر ضرورت تدوین منشور مطالبات حوزه نوسازی از مراجع و دستگاه های مختلف از سوی دفاتر خدمات نوسازی تأكید و بیان كرد: باید عزم ها را در رعایت مقررات ملی ساختمان جزم كرد و اجازه هیچگونه مسالمت و غفلت را نداد چراكه عواقب هرگونه سهل انگاری، از بین رفتن جان و مال هموطنان است.
** بیش از 50 درصد واحدهای مسكونی مقاوم بازسازی شده است
سرپرست معاونت بازسازی مسكن روستایی بنیاد مسكن انقلاب اسلامی استان نیز در گفت وگو با ایرنا، با بیان اینكه گیلان یكی از استان های برتر در مقاوم سازی واحدهای مسكونی روستایی است، اظهار داشت: بیش از 50 درصد واحدهای مسكونی گیلان مقاوم سازی شده است.
امیررضا رحمتیان افزود: اواخر سال گذشته، 199 میلیارد تومان برای 10 هزار و 800 واحد مسكونی در گیلان اختصاص یافت كه تاكنون برای هفت هزار و 242 واحد مسكونی روستایی سهمیه تخصیص یافته است.
وی میزان تسهیلات پیش بینی شده برای هر واحد مسكونی روستایی را 18 میلیون تومان عنوان و بیان كرد: برای خانوارهایی كه واحدهای فرسوده دارند و مصرف بهینه انرژی را در ساخت واحدهای جدید رعایت كنند، 2 میلیون تومان نیز تشویقی یعنی در مجموع 20 میلیون تومان تسهیلات پرداخت می شود.
رحمتیان با بیان اینكه تسهیلات در شش مرحله پرداخت می شود، گفت: مهندسان ناظر ما در هر مرحله بر چگونگی ساخت و ساز و پیشرفت آن نظارت های لازم را انجام می دهند.
وی با بیان اینكه صاحبان واحدهای مسكونی فرسوده 36 ماه فرصت ساخت دارند، تصریح كرد: كارمزد این تسهیلات پنج درصد با مدت بازپرداخت 12 ساله است.
وی رعایت صحیح و اصولی قوانین و مقررات ملی ساختمان را زمینه ساز شكل گیری واحدهایی مقاوم در برابر زلزله عنوان و اضافه كرد: در حال شناسایی بافت های فرسوده روستایی هستیم تا با استفاده از اهرم های تشویقی، بتوانیم مردم را ترغیب به تخریب آنها و ساخت واحدهای نو و مقاوم در برابر زلزله بكنیم.
آموزش چگونگی رفتار در زمان بروز زمین لرزه، مقاوم سازی ساختمان ها ، بكارگیری مصالح ساختمانی استاندارد و بهره گیری از استادكاران ماهر ، نظارت صحیح مراجع ذیربط در امر ساخت و ساز و تامین بموقع اعتبار تسهیلات لازم، نقش بسزایی در كاهش صدمات ناشی از زلزله دارد و موارد پیش گفته، سرمایه گذاری هایی است كه در زمان بروز خسارت، هزینه های مادی و معنوی جبران را به طور چشمگیری كاهش می دهد.
گزارش از: مریم سلیمانی ** انتشاردهنده:امیرحسین كبیری
7296 / 2007
رشت - ایرنا - زلزله، آتش سوزی و حوادثی از این قبیل هر از گاهی خودی نشان می دهند و در این میان، سازه های ناایمن، آوار را فریاد می زنند و آنچه می ماند؛ تلی از خاك و هزاران انسان گرفتار در ویرانه ها و یا شاید پشیمانی برای مقاوم نكردن سازه هاست.
