تحول و بازنگري علوم سياسي در صلاحيت اهل اين حوزه دانشي است

به گزارش ايرنا، در بيانيه انجمن علوم سياسي ايران كه روز شنبه انتشار يافت، آمده است: «در پي تدوين و تصويب سرفصل هاي درسي رشته علوم سياسي توسط شوراي تحول در علوم انساني، انجمن علوم سياسي ايران تصميمي بر اعلام موضع رسمي نداشت و ترجيح مي داد مسير تعامل و گفتگوي سازنده را در فضايي آرام و به دور از تنش در پيش گيرد، اما اظهارات اخير رئيس محترم شوراي تحول درباره عملكرد اين شورا و مشخصاً پاسخ به اعتراضات در مورد سرفصل هاي جديد رشته علوم سياسي، هيات مديره انجمن را به نمايندگي از جامعه علمي كشور در اين حوزه مطالعاتي ناگزير به يادآوري برخي مواضع اصولي خود مي كند.
واقعيت آن است كه در تدوين سرفصل هاي مقطع كارشناسي رشته علوم سياسي، پس از تجربه ناموفقي كه شوراي تحول در واگذاري طرح براي بار اول داشت و اعتراض منطقي و يك پارچه جامعه علمي و دانشگاهي را به دنبال آورد، بازنگري سرفصل ها در نوبت دوم به كميته اي سپرده شد كه مي خواست فعاليت خود را بر پايه چهار هدف اسلامي سازي، بومي سازي، روزآمدي و كارآمدي بنا كند؛ اهدافي كه براي تعريف و سنجش آنها تاكنون هيچ شاخص معتبري مشخص نشده و در نتيجه عملاً راه تفسير به راي را همواره باز گذاشته و ابهام در ارزيابي را به همراه داشته است.
هيات مديره انجمن علوم سياسي ايران، به رغم ابهامات ياد شده، تدبير را در آن ديد كه با تعامل سازنده بكوشد آسيب هاي چنين فرايندي را تا حد امكان كاهش دهد؛ چرا كه اگرچه شوراي تحول صلاحيت خود را از جامعه علمي نمي گيرد، اما خروجي هاي تصميم گيري آن براي جوامع علمي كشور آثار و پيامدهاي بسياري به همراه خواهد داشت.
از اين رو انجمن به همت و مشاركت برخي از نخبگان و اعضاي جامعه علمي كشور در تعامل با كميته علوم سياسي شوراي تحول بر اين برنامه نقدي نوشت و پيشنهادهايي ارائه كرد كه برخي از آنها نيز موثر واقع شد اما اين رويكرد عملگرايانه، چنان كه بارها بيان شده است، نه به معني تائيد چنين فرايندي است و نه تائيد كامل محتوايي كه خروجي اين فرايند محسوب مي شود.
انجمن علوم سياسي ايران به عنوان نماينده خانواده بزرگ علوم سياسي كشور، بر اين باور مشترك اصرار دارد كه تصميم گيري در خصوص محتوا و ساختار آموزشي علوم سياسي، حق و صلاحيتي است كه از آن اعضا و نخبگان جامعه علوم سياسي ايران است و با معيارهاي غيرآكادميك قابل جابجائي نيست، كما اينكه قابل تقليل به تجربه يك دانشگاه خاص يا رويكرد خاص هم نيست. بي ترديد علوم سياسي نيز مانند ساير رشته هاي دانشگاهي نيازمند تحول و بازنگري مداوم است و اين را بيش از همه، نخبگان دانشگاهي و مستقل از شوراي تحول، بدان آگاه و معترفند، اما اين تحول و بازنگري تنها در صلاحيت اهل اين جامعه است.
حال چگونه مي توان از جامعه علوم سياسي كشور انتظار همدلي و همسويي داشت در حالي كه معلوم نيست بر اساس چه منطق معتبري، چه رويه آزمون شده و موفقي و چه الگوي استانداردي، شوراي عالي انقلاب فرهنگي به اين نتيجه رسيده است كه مي تواند متولي تدوين و تغيير سرفصل هاي علوم انساني باشد؟ در كجاي جهان، دولت متولي و مدعي علوم انساني بوده و تجربه موفقي برجاي گذاشته است كه بتوان آن را راهنماي خود قرار داد؟ اتفاقاً دانشگاه هاي معتبر ديگر كشورها راساً و مستقلاً بنا بر اقتضائات و ظرفيت هاي مادي و انساني و مبتني بر رويكردهاي علمي مسلط در گروههاي آموزشي، سرفصل هاي اختصاصي خود را تدوين مي كنند؛ اين تفاوت ها برايشان توليد مزيت مي كند و شكل گيري مكاتب و سنت هاي دانشگاهي را ممكن مي نمايد و آنجاست كه استاد و دانشجو در انتخاب ميان دانشگاه هاي مختلف براي تدريس و تحصيل، به معناي واقعي درگير انتخاب هاي جدي مي شوند.
در هر صورت، پويايي، سرزندگي، كارآمدي، روزآمدي و در مجموع اعتبار اين حوزه از دانش در گرو آن است كه صلاحيت اين جامعه در تعيين مسير سرنوشت علمي خود بدون ايجاد هر شكلي از محدوديت به رسميت شناخته شود.
انجمن علوم سياسي ايران با ايمان به اينكه تعهدات ديني و ملي اعضاي جامعه علوم سياسي ايران اگر از اعضاي محترم شوراي تحول بيشتر نباشد كمتر نيز نيست، اميدوار است بتواند از شعله چراغ كم فروغ علم سياست ايران در هجوم تندبادها محافظت نموده و آنرا به سلامت و زنده به روشنائي فردا گره بزند.»
به گزارش ايرنا، غلامعلي حدادعادل رئيس شوراي تحول و ارتقاي علوم انساني، سه شنبه گذشته در نشست مطبوعاتي در محل دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي به سابقه تشكيل اين شورا از سال 1388 اشاره كرد و گفت: اين شورا با وظائف و تركيبي خاص با حضور 23 نفر عضو حقيقي و حقوقي،‌ از جمله رؤساي دانشگاه‌هاي تهران و علامه طباطبايي، ‌به عنوان دانشگاه‌هاي مهم علوم انساني كشور‌ به فعاليت پرداخته است.
وي با اشاره به برگزاري 146 جلسه شوراي تحول در هشت سال گذشته ادامه داد: هدف اين شورا آن است كه مواجهه‌ آگاهانه با علوم انساني داشته باشيم و اين گونه نباشد كه هر كتاب و هر انديشه‌اي از هر كجاي دنيا به دست هر كسي افتاد در دانشگاه تدريس شود.
حدادعادل با بيان اين كه علوم انساني مبتني بر مباني فلسفي، معرفتي و ارزشي است، گفت: پذيرفتن هر نحوي از علوم انساني به معناي پذيرفتن مبادي و مباني ارزشي آن گونه علوم انساني است و ما بايد تلاش كنيم با آگاهي از ريشه‌ها، علوم انساني مبتني بر مباني معنوي، مذهبي و ديني جامعه‌مان را ايجاد كنيم.
وي از اسلامي‌سازي، بومي‌سازي، كارآمدسازي و روزآمدسازي به عنوان چهار وجهه نظر اصلي شوراي تحول و ارتقاي علوم انساني ياد كرد و افزود: تحول برنامه‌هاي آموزشي و درسي،‌ تغيير محتوا و تأليف كتب درسي،‌ ارتباط با اساتيد، مسائل مربوط به دانشجويان و مسائل مربوط به پايان نامه‌ها و مجلات پژوهشي حوزه‌هاي اصلي و چشم‌انداز تعريف و ترسيم شده براي فعاليت شوراي تحول و ارتقاي علوم انساني است.
حدادعادل در عين حال تاكيد كرد: در روند تحول برنامه درسي و تدوين محتوا، موضوع تحول در هر رشته به استادان همان رشته واگذار شده و اين گونه نيست كه شوراي تحول و ارتقاي علوم انساني خود رأسا در مورد تحولات تصميم‌گيري كند.
وي با اشاره به متمركز شدن شوراي تحول بر برخي رشته‌هاي اولويت‌دار در گام نخست، گفت: در حال حاضر 16 رشته در كانون توجه اين شورا قرار دارد كه عبارتند از علوم تربيتي، فرهنگ، ارتباطات رسانه، علوم اجتماعي، علوم سياسي، روانشناسي، مشاوره، مديريت، علوم تاريخي، حقوق، علوم اقتصادي، هنر، معماري وشهرسازي، فلسفه، فلسفه دين، مطالعات زنان و خانواده، زبان‌ها و ادبيات خارجي.
حداد عادل با اشاره به همكاري 7 تا 15 استاد از اساتيد دانشگاه‌هاي كشور در هر كدام از اين رشته‌ها با شوراي تحول افزود: مجموعا 200 تا 300 نفر از اساتيد علوم انساني دانشگاه‌هاي كشور تاكنون با شوراي تحول همكاري داشته‌اند و در نتيجه اين فعاليت‌ها 65 برنامه درسي دانشگاهي بعد از بررسي‌هاي مفصل به تصويب رسيده و حتي براي تدوين برخي از اين برنامه‌ها چند سال زمان صرف شده است.
رئيس شوراي تحول و ارتقاي علوم انساني در پاسخ به سوالي در مورد ديدگاه‌هاي مطرح در زمينه تحول علوم انساني گفت: ما براساس شرح وظايفي كه شوراي عالي انقلاب فرهنگي از ما خواسته است عمل مي‌كنيم و در شوراي تحول و ارتقاي علوم انساني آمادگي داريم و به هر اعتراضي گوش دهيم اگر با مباني اسلامي مغايرت نداشته باشد آن را در اقدامات خود به كار گيريم اما قطعا ما خطوط قرمزي داريم و مخالفان ما نيز خطوط قرمزي دارند.
وي در پاسخ به سوال يكي از خبرنگاران در مورد كتابهاي تاليف شده در شوراي تحول و ارتقاي علوم انساني نيز گفت: كتاب اصول و مباني روابط بين الملل، مباني اصول سياستگذاري عمومي، فقه سياسي، انديشه سياسي در ايران باستان، بررسي مسائل آموزش و پرورش ايران كه همگي در حال تدريس هستند، توسط اين شورا تاليف شده است.
فراهنگ**1055** زينب كارگر