موزه هاي كرمان؛ بستر نمايش فرهنگ و تاريخ ديار كريمان

به گزارش ايرنا، از ميدان آزادي شهر كرمان كه حركت مي كني كمي مانده به پارك باغ ملي درختان سر به فلك كشيده و تنومند مجموعه باغ موزه هرندي نگاهمان را به سوي خود مي خواند كمي بعد درست آن زماني كه خود را در ميان سرسبزي باغ موزه هرندي مي يابي دلت را با تاريخ اين ديار پيوند زده اي.
صداي آواز پرندگان كه از لابه لاي شاخ و برگ درختان باغ موزه هرندي به گوش مي رسد موجب صفاي روحمان مي شود و ذهنمان را كه تا كمي قبل درگير شلوغي خيابان و ازدحام خودروها بود جلا مي دهد.
كمي جلوتر بنايي زيبا در انتهاي پلكاني سنگي خودنمايي مي كند، 2 طرف اين راه اصلي دسترسي به اين بنا با چمن مخملي مفروش شده است.
اين ساختمان قديمي مربوط به اواخر دوره قاجار است و توسط مرحوم 'عدل السلطان' بنا و سال 1313 شمسي به مرحوم 'ابوالقاسم هرندي' فروخته شده است.
مجموعه باغ موزه هرندي كه در زمان احداث آن خارج از شهر كرمان قرار داشت امروز درست در وسط شهر كرمان با تمام ويژگي هاي باغ و عمارت ايراني قرار دارد.
از جمله قسمت هاي اين باغ مي توان ساختمان اندروني، بيروني، بهارخواب، حمام، آشپزخانه، اتاق هاي مستخدمين، گاوگرد، حوض و آب نما، اصطبل و درختان ميوه اشاره كرد كه بر اثر مرور زمان دستخوش تغييرات زيادي شده است.
تخريب اصطبل و انبارها و تبديل آشپزخانه به ساختمان اداري از جمله اين تغييرات است.
آبرساني به درختان ميوه اين باغ از چاه و گاوگرد باغ تامين مي شده و گاوگرد كه تجهيزات آن در ضلع جنوبي باغ قرار دارد، ساختمان موجود در اين باغ اكنون به عنوان موزه منطقه اي استان كرمان مورد بهره برداري قرار گرفته است.
در طبقه همكف اين ساختمان، موزه سازهاي سنتي استاد مسعود، كيوان پهلوان، ايرج گلسرخي و فواد توحيدي و در طبقه فوقاني، موزه باستان شناسي قرار دارد.
موزه سازهاي سنتي كرمان هم يكي از مكان هاي زيبايي است كه علاقمندان به هنر موسيقي را به سوي خود جذب مي كند.
اين موزه سال 1380 به دنبال اهداي 21 عدد ساز موسيقي، توسط استاد 'حسين مسعود'، سازنده سازهاي سنتي و بومي به سازمان ميراث فرهنگي، راه اندازي شد.
در اين موزه سازهاي ايراني از قبيل قيچك، سنتور، قانون، رباب و عود كه از جمله كارهاي هنرمندانه اساتيد برجسته اين هنر است به نمايش گذاشته شده است.
سازهاي اهدايي استاد حسين مسعود به اين موزه به 2 دسته تقسيم مي شوند، اول سازهايي كه توسط خود استاد ساخته شده و دسته دوم سازهايي است كه توسط وي جمع آوري و به موزه اهدا شده است.
در مجموع 128 ساز موسيقي در موزه سازهاي سنتي كرمان نگهداري مي شود.
**موزه دفاع مقدس
موزه دفاع مقدس با هدف انتقال فرهنگ ايثار، جهاد، شهادت و همچنين اثبات حقانيت ملت مسلمان ايران در جنگ هشت سال تحميلي بنا شده است.
اين موزه توسط مهندس خان محمدي از استادان دانشگاه علم و صنعت تهران طراحي و در زميني به مساحت 23 هزار متر مربع و با زيربناي 2 هزار و 550 مترمربع با صرف هزينه اي بيش از 11 ميليارد ريال ساخته شده است.
از جمله قسمت هاي مختلف اين موزه، بوستان شهداست، اين بوستان در محل در ورودي موزه با آب نماهاي زيبا، درختان سر به فلك كشيده، گلكاري، چمن وسيع و تنديس هايي از برگزيدگان سرداران شهيد استان كرمان قرار دارد.
سر در ورودي موزه با سازه بتوني و با نماد هشت سال مقاومت و پايداري هشت پايه دارد و بعد از آن ضريحي از پوكه، نبرد عاشورايي ملت مسلمان ايران را تداعي مي كند.
موزه كه الهام گرفته از معماري اسلامي است بصورت گنبد هشت پله و پوشيده از مس ساخته شده است.
گنبد موزه به شكل لاله و برگ هاي آن الهام گرفته از بادگيرهاي قديم كرمان است.
ساختمان موزه سه طبقه دارد و در آن آثاري از جنگ هاي مهم تاريخ ايران بعد از دوره صفوي شامل عهدنامه ها، اسناد تجهيزات و نقشه ها و در يكي از تالارها اسناد كمك و حمايت كشورهاي مختلف به عراق در جنگ هشت ساله به نمايش درآمده است.
بخشي از عمليات پيروزمندانه والفجر هشت بصورت ماكتي به مساحت 250 مترمربع و با استفاده از نور، صدا، فيلم و توپوگرافي، نمايش داده مي شود.
**موزه مردم شناسي زرتشتيان
سال 1362 پرويز وخشوري رياست انجمن زرتشتيان، به همراه مهران غيبي سرپرست وقت كتابخانه، اشياي ميراث فرهنگي زرتشتيان كرمان را گردآوري كرده و تا امروز نيز آثار ديگري به آن افزوده اند.
سرانجام اين موزه در جشن تيرگان سال 1384 بطور رسمي و از سوي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان گشايش يافت.
ساختمان اين موزه در دهه 1370 به كوشش هرمزيار اشيدري و مهيندخت سياوشيان پي ريزي شد و سال 1380 پايان يافت.
از كهن ترين اشياي اين موزه يك جلد كتاب دست­ نويس گات ها با پيشينه بيشتر از 200 سال و يك آتشدان دستي با تاريخ حك شده 1207 است.
از بخش هاي ارزشمند اين موزه بخش فرتور و اسناد است كه فرتورهاي انجمن ناصري زرتشتيان كرمان و رفسنجان و فرتورهاي سرشناساني چون ارباب كيخسرو شاهرخ، ميرزا برزو آميغي، كشور خانم و پوراندخت در بين آنها ارزش بسياري دارد.
بخشي از اين موزه نيز به انواع آتشدان، روغن سوز، پيه ­سوز و چراغ لاله اختصاص داده شده است.
لباس هاي زنانه اي با قدمت 50 تا 150 سال و پيشينه ­اي كه در اسناد هخامنشي تا ساساني ديده مي ­شود، گوياي پوشش زنان زرتشتي است.
مخنا، لچك، چارقد، كت، پيراهن و شلوار گلدوزي شده از انواع اين لباس ها هستند كه زيبايي ويژه اي دارند.
**موزه سكه
موزه سكه از ديگر موزه هاي ديدني كرمان است، ضرابخانه از بناهاي مجموعه گنجعليخان بوده و در ضلع شمالي ميدان ارگ قرار گرفته است.
اين بنا بين سال هاي 1007 تا 1035 به دستور گنجعليخان حاكم كرمان ساخته شده است.
تزئينات داخلي بنا گچ بري به شكل آجر كاذب است و بند آجرها به رنگ اخرايي است.
اين بنا داراي گنبد رفيعي است كه در راس آن كلاه فرنگي قرار گرفته كه بخشي از نور داخل را تامين مي كند.
در كف بنا و در زير نورگير حوض مربع شكلي قرار دارد كه انعكاس نور در آن بر زيبايي بنا مي افزايد و سر در بنا كاملا ساده بوده و تزئين آن آجركاري گچي است.
زمان تعميرات بنا تعدادي سكه مسي و قطعات فلزي متعلق به ضرب سكه بدست آمده كه تاييدي بر كاربرد بنا براي ضرابخانه است.
سكه هاي ادوار مختلف تاريخ از جمله اشكانيان، ساسانيان، عرب ساساني، اموي، عباسي، گوركاني، تيموري، آل مظفر، آل مكرم، آق قويونلو، قراقويونلو، ايلخاني، صفوي، افشار، افاغنه، زنديه، قاجار، پهلوي و همچنين اسكناس هايي از قاجار و پهلوي در اين موزه به معرض نمايش گذاشته شده است.
**موزه هنرهاي معاصر
يكي ديگر از موزه هاي ديدني و جالب توجه استان كرمان، موزه هنرهاي معاصر صنعتي است.
بنيانگذار اين مجموعه مرحوم حاج علي اكبر صنعتي زاده است كه سال 1318 هجري شمسي پرورشگاهي را براي نگهداري كودكان يتيم بنيان نهاد.
يكي از كودكان يتيمي كه در اين پرورشگاه پرورش يافته و پس از طي مدارج ترقي در زمينه هنر از نام آوران عصر خود شده سيد علي اكبر صنعتي هنرمند نقاش و مجسمه ساز معاصر است.
در اين موزه تعداد زيادي از آثار نقاشي و مجسمه سازي استاد صنعتي و نقاشي هاي سهراب سپهري به نمايش گذاشته شده است.
**موزه سنگ
موزه سنگ در گنبد جبليه از بناهاي تاريخي استان كرمان واقع شده است.
گنبد جبليه بنايي هشت ضلعي است و مصالح به كار رفته در ديوارها سنگ لاشه با ملات گچ از بيرون و آهك از داخل است.
بناي تاريخي گنبد جبليه سال 1376 هجري شمسي در فهرست آثار ملي ثبت شد.
اين بنا چندي پس از آن مرمت و سال 1383 به موزه جبليه و به محل نگهداري كتيبه هاي تاريخي تبديل شد.
**موزه مردم شناسي حمام گنجعليخان
موزه مردم شناسي حمام گنجعليخان نيز يكي از پربيننده ترين موزه هاي استان كرمان است.
اين حمام تا سال 1315 هجري شمسي مورد استفاده عموم قرار مي گرفت و سال 1350 پس از مرمت و بازسازي به موزه مردم شناسي تبديل شد.
در اين موزه مجسمه هايي توسط اساتيد دانشكده هنر و دانشگاه تهران (استاد ميربابايي و نشان تانيك) طراحي و در قسمت هاي مختلف حمام قرار داده شده است.
در كنار اين مجسمه ها نيز وسايل مختلف مورد استفاده در حمام قرار دارد كه بدين وسيله صحنه هايي از استحمام به شيوه سنتي به معرض نمايش گذاشته شده است.
**موزه ارتش
موزه ارتش نيز چند سال قبل با همكاري نيروهاي ارتش مستقر در كرمان و سازمان ميراث فرهنگي استان مورد بهره برداري قرار گرفت.
در اين موزه ادوات و وسايل نظامي مربوط به دوران گذشته در معرض ديد علاقمندان قرار گرفته است كه زييايي خاص خود را دارد.
ميهمانان نوروزي استان كرمان با بازديد از موزه ها مي توانند بهتر با تاريخ و فرهنگ اين سرزمين كهن آشنا شوند.
3029