به گزارش گروه علمی ایرنا، ایران دارای رتبه شانزدهم جهان در تولید مقالات علمی و هجدهم در تعداد ارجاعات به مقالات است و از نظر كیفیت پژوهش وضعیت رو به رشدی دارد.
جایگاه نخست ایران در تولید مقالات علمی بین كشورهای اسلامی از دیگر افتخارات ایران است كه به همت محققان و دانشمندان كشور و با انتشار 52 هزار و 160 مقاله علمی محقق شده است.
با اینكه ایران یك درصد جمعیت جهان را دارد اما سهم تولید علم آن از هفت صدم درصد در سال 1375 به 1،8 درصد در سال اخیر رسیده است و از نظر چشم انداز 20 ساله داخلی نیز كه طبق آن باید تا سال 1440 به این سطح علمی می رسیدیم، 10 سال زودتر به اهداف تعیین شده دست یافته ایم.
ایران چهارمین كشور جهان از لحاظ تعداد تحصیلكرده ها در مقاطع كارشناسی، كارشناسی ارشد و دكترای پی اچ دی است و تعداد مراكز تحقیقاتی آن از 479 مركز در ابتدای سال 1392 به 724 مركز افزایش یافته است.
همچنین از سه هزار و 307 شركت دانش بنیان موجود در كشور، 912 شركت مربوط به بخش سلامت است كه 171 طرح پژوهشی را به محصولات علمی ازجمله دارو و واكسن تبدیل كرده است.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی نیز در در سال های اخیر ایجاد زیرساخت هایی مانند راه اندازی موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشكی (نیماد) را برای پیشبرد امر پژوهش در دستوركار خود قرار داده است.
ایجاد سامانه ثبت بیماری ها و راه اندازی 12 سامانه پژوهش پزشكی دیگر تحت عنوان نظام نوین اطلاعات پژوهش پزشكی ایران (نوپا) به منظور فراهم كردن زمینه دسترسی هیات های علمی دانشگاه های علوم پزشكی به بیش از 40 هزار نشریه علمی و ایجاد 143 كمیته اخلاق در دانشگاه های علوم پزشكی از دیگر اقداماتی است كه در این مدت انجام شده است.
تشكیل این نظام نوین اطلاعاتی در ماه های آغازین دولت دوازدهم با شعار '12 سامانه اطلاعات علمی و 12 خدمت نوین پژوهشی در دوازدهمین دولت خدمتگزار' شروع و در هفته پژوهش سال 96 به بهره برداری رسید. مجموعه این سامانه ها خدمات پژوهشی قابل توجهی به محققان و مراكز تحقیقاتی علوم پزشكی كشور ارائه می دهد.
البته حوزه تحقیقات علوم پزشكی كشور كه متولی اصلی تامین بودجه آن معاونت تحقیقات وزارت بهداشت است، همواره با كمبود منابع مالی مواجه بوده است به گونه ای كه به گفته دكتر شاهین آخوندزاده قائم مقام این معاونت اگر بخش تحقیقات حمایت بیشتری داشت، همان حمایتی كه رهبر معظم انقلاب انتظار آن را دارند كه سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی به دو تا چهار درصد برسد، جایگاه رفیع تری در این حوزه داشتیم.
وی روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: با اینكه كمتر از 55 درصد از میزان بودجه تعیین شده سال 1396برای این معاونت تخصیص یافته است، توانسته ایم برخی از برنامه های سیاستگذاری شده را به سرانجام برسانیم.
آخوندزاده برنامه دستیار پژوهش را ازجمله این برنامه ها برشمرد و گفت: در قالب این برنامه افراد برجسته ای راكه دارای دكترای عمومی در رشته های پزشكی، دندانپزشكی و داروسازی بودند، جذب مراكز تحقیقاتی كرده و حقوق آنها را از محل اعتبارات وزارت بهداشت پرداخت كردیم.
وی اجرای برنامه پزشك پژوهشگر، دستیار پژوهش و دوره پسادكترا را از دیگر فعالیت های این معاونت در سال اخیر برشمرد و اظهار كرد: دور چهارم برنامه پزشك پژوهشگر، نیز در سال 96 به اتمام رسید كه طی این دوره 13 نفر جذب شدند و به طوركلی حدود 40 نفر طی این چهار دوره جذب این دوره آموزشی شده اند.
آخوندزاده گفت: بخشی از دانشجویان پزشكی، دندانپزشكی و داروسازی برای دسترسی به امكانات پژوهشی بیشتر اقدام به مهاجرت می كنند اما با اجرای این برنامه می توان زمینه فعالیت های تحقیقاتی این افراد را فراهم كرده و مانع از مهاجرت آنها شد.
قائم مقام معاون تحقیقات وزارت بهداشت به برنامه دستیار پژوهش اشاره كرد و افزود: طبق این برنامه فارغ التحصیلان جوان داروسازی، پزشكی و دندانپزشكی می توانند طرح های تحقیقاتی خود را در مراكز تحقیقاتی معتبری كه خودشان انتخاب می كنند، بگذرانند و به آنها در قبال فعالیت های پژوهشی حقوق نیز داده می شود.
آخوندزاده دوره پسادكترا را نیز از دیگر برنامه های این معاونت برشمرد و توضیح داد: افرادی كه دوره پی اچ دی خود را گرفته اند اما هنوز رزومه قوی ندارند كه بتوانند جذب هیات علمی یا مراكز تحقیقاتی شوند، باید حدود دو سال دیگر كار تحقیقاتی انجام دهند تا به سطح لازم برای عضویت در هیات علمی، برسند.
وی افزود: این مرحله برای فارغ التحصیلان جوان مرحله بسیار سختی است به همین دلیل به اساتید برجسته یك گرنت تحقیقاتی اختصاص داده می شود تا بتوانند یكی از این فارغ التحصیلان را برای شركت در دوره پسادكترا جذب كنند و حقوقی نیز با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران در اختیار آنها قرار می گیرد تا فارغ التحصیلان جوان بتوانند با انجام یك كار تحقیقاتی، رزومه بهتری برای ارائه داشته باشد.
قائم مقام معاون تحقیقات وزارت بهداشت به تاسیس 10 آزمایشگاه جامع و آغاز راه اندازی 11 آزمایشگاه دیگر در سال 96 اشاره كرد و گفت: بیشتر این آزمایشگاه ها در این سال حدود 20 درصد پیشرفت كار داشتند و امیدواریم تا دو سال آینده به اتمام برسند.
آخوندزاده برگزاری جشن فرهیختگان كشور و اعطای گرنت 25 میلیون تومانی به برگزیدگان را از دیگر برنامه های این معاونت دانست و افزود: 620 نفر از افرادی كه دارای اچ ایندكس 15 به بالا بودند در سال اخیر در جشنی با حضور وزیر بهداشت تقدیر شدند و به آنها یك گرنت 25 میلیون تومانی برای سال 97 به منظور انجام طرح های تحقیقاتی به همراه هدایایی اعطا شد.
وی با بیان اینكه عمده برنامه های این معاونت كه همراه با توسعه نیروی انسانی بود، در سال 96 انجام شده است، خاطرنشان كرد: یكی از برنامه هایی كه از سال 95 آغاز كردیم اما تا سال 96 نتوانستیم آن را به پایان برسانیم، برنامه حمایت از استادیاران جوان بود كه به دلیل اینكه تنها 55 درصد تخصیص بودجه داشتیم، نتوانستیم برنامه را به اتمام برسانیم.
قائم مقام معاون تحقیقات وزارت بهداشت بخش دیگر فعالیت های این معاونت در سال اخیر را در حوزه تولید دارو اعلام كرد و گفت: امسال چندین رونمایی دارویی داشتیم كه یكی از آنها داروی سووداك بود كه توسط پژوهشكده گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكی تهران برای درمان هپاتیت C تولید شد.
آخوندزاده توضیح داد: سووداك یك داروی تركیبی از دو جز است كه برای اولین بار با یك فرمولاسیون تركیبی تولید شده است. قیمت آن نسبت به نمونه خارجی بسیار كمتر (حدود یك صدم) است و می تواند هپاتیت سی را به صورت قطعی درمان كند.
وی افزود: تاكنون هیچ داروی قطعی برای درمان هپاتیت نداشتیم و این اولین دارویی است كه با مصرف یك دوره درمانی سه تا 6 ماهه بیماری 99 درصد افراد ریشه كن می شود.
آخوندزاده تولید داروی پلی پیل توسط پژوهشكده گوارش و كبد با همت مالی بنیاد بركت و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و كارخانه داروسازی البرز را از دیگر برنامه های این معاونت در سال اخیر برشمرد و گفت: این دارو با مجوز وزارت بهداشت تولید و وارد بازار مصرف شده است.
وی توضیح داد: پلی پیل، یك داروی تركیبی متشكل از استاتین برای كاهش چربی، آسپرین، هیدروكلروتیازید و یك داروی كاهنده فشارخون با نام والسارتان و آدالات تری است كه مصرف آن در افراد بالای 50 سال به خصوص آنهایی كه ریسك فاكتورهای خانوادگی یا كبد چرب دارند و یا چاق هستند، احتمال مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی را به شدت كاهش می دهد.
به طوركلی، اهداف معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، در دو بخش شامل تحقیقات دانشگاهی و فناوری خلاصه می شود و با توجه به اهمیتی كه این وزارتخانه برای بخش پژوهش قائل است، یك درصد از اعتبارات آن طی دو سال اخیر علاوه بر اعتبارات تعیین شده برای این معاونت، در اختیار بخش تحقیقات پزشكی قرار گرفته است.
در بخش تحقیقات دانشگاهی، این معاونت همواره تلاش داشته با تدوین برنامه های زیربنایی همچون برنامه های حمایتی و آموزشی به ظرفیت سازی در حوزه انسانی بپردازد و در كنار ارتقای سطح علمی محققان، با ارایه تسهیلات حمایتی آنها را در مراكز تحقیقاتی و دانشگاهی جذب كند تا كشور از توانمندی های آنها بهره مند شود.
علاوه بر برنامه های ذكر شده، این معاونت برنامه های دیگری نیز مانند اجرای 30 مطالعه كوهورت درخصوص بیماری ها و راه اندازی آزمایشگاه های جامع در دانشگاه های علوم پزشكی كشور را در دست انجام دارد كه برخی از آنها طی سال آتی به نتیجه می رسد.
علمی**1834*2017
تهران-ایرنا-رشد علمی ایران در تمام رشته ها به خصوص درعلوم پزشكی طی سال های اخیر چشمگیر بوده است به گونه ای كه به گفته قائم مقام معاون تحقیقات وزارت بهداشت در سال 1396 تعداد ارجاعات به مقالات علوم پزشكی كشور 400 درصد رشد داشته است كه نشان از ارتقای كیفیت تولیدات علمی دارد.
