به گزارش خبرنگار ايرنا، اطراف رودخانه ژاورود كردستان به عنوان بخشي از منطقه تاريخي - فرهنگي اورامان است كه روستاهاي آن از آسيب هاي دوران گذر سنت به مدرنيته مصون مانده و تمام بافت سنتي و فرهنگي خود را حفظ كرده اند كه اين روزها براي حفظ اين شرايط به عنوان يك پتانسيل گردشگري نيازمند حمايت جدي دستگاه هاي اجرايي و سرمايه گذارهاي بخش خصوصي و دولتي هستند.
مسير روستاي شيان، تخته و حلوان كه در كنار رودخانه اي به همين نام در بخش سيروان شهرستان سنندج واقع شده زير شاخه اي از رودخانه ژاورود كردستان است و بيشتر از ساير روستاهاي منطقه شرق اورامان، توانسته معماري بومي و بافت سنتي خود را حفظ كنند بطوريكه بر اساس اين ويژگي ها سال گذشته در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده اند.
براي رسيدن به اين منطقه بايد پس از طي 15 كيلومتر از سنندج به سمت كامياران وارد مسير گردشگري روستاي دولاب و گلين شد و در نهايت پس حدود 40 تا 50 كيلومتر به سه روستاي روستاي شيان، تخته و حلوان رسيد.
هر كدام از اين روستاها در دل كوه هاي سر به فلك كشيده در موقعيت هاي خاص واقع شده و راه هاي دسترسي به آنها از دل صخره هاي تراشيده شده امكان پذير است تا سختي راه را بر مسافران راحت كند، روستاهايي كه در اين مسير واقع شده اند همگي پلكاني و بر روي صخره هاي سنگي بنا نهاده شده اند.
جاده دسترسي اين روستاها به علت قرارگيري در دامنه كوه هاي سر به فلك كشيده كمي باريك تر است كه اين مساله باعث مي شود سرعت كمتري در رانندگي داشته باشي تا با ديدن مناظر كنار جاده كه از سر سبزي درختان ميوه ها، گياهان روييده در دامنه كوه و باغ هاي توت فرنگي تشكيل شده است، لذا بيشتري ببريد.
اين سه روستاي تاريخي جزء 13 روستاي ثبت شده منطقه اورمان كردستان در فهرست آثار ملي هستند و داراي ويژگي هاي مشتركي از جمله معماري پلكاني با ديوارهاي سنگ چين و بافت فرهنگي كه شامل لباس هاي محلي، آيين و رفتار اجتماعي يكسان است و اين اشتراكات انسجامي براي ثبت جهاني منطقه تاريخي اورمان در فهرست آثار يونسكو فراهم آورده است.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كردستان با بيان اينكه مي توان فعاليت هاي گسترده اي با محوريت اورامان در كردستان انجام داد، گفت: برگزاري و معرفي جشن ها و آيين هاي سنتي اين منطقه به عنوان گردشگري رويداد محور مي تواند نقطه عطف اين فعاليت ها باشد.
سيد محسن علوي اظهار كرد: كردستان در روستاهاي خود آيين هاي مختلفي دارد كه اين رويدادها گنجينه بسيار بزرگي براي اجراي برنامه جذب گردشگر در كنار ايجاد زيرساخت هاي گردشگري با كمك بخش دولتي و خصوصي است.
وي يادآور شد: در سال جاري بدنبال آن هستيم با برنامه ريزي درست و منطقي حداكثر استفاده از اين ظرفيت ها را برده تا از لحاظ جذب گردشگر، توسعه اقتصادي و نهايت بهبود معيشت مردم بويژه در روستاهاي هدف گردشگري كاري كرده باشيم.
مدير پايگاه منظر فرهنگي - تاريخي اورامان نيز مي گويد: پيگيري ثبت جهاني منطقه اورامان از 2 سال قبل به صورت جدي آغاز شده و هم اكنون برنامه هاي متعددي از سوي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري براي تحقق اين اقدام مهم در دست پيگيري است كه ثبت ملي روستاهاي اين منطقه در اين ارتباط بوده است.
پويا طالب‌نيا افزود: در مطالعات معماري نيز تاكنون اطلاعات GIS هشت هزار و 15 خانه در 22 روستاي اين منطقه ثبت شده كه تمام واحدهاي مسكوني سه روستاي شيان، تخته و حلوان در جمع اين واحدهاي ثبت شدهريال قرار دارد.
وي اظهار كرد: در اين طرح تمام اطلاعات از جمله مالكيت بنا، مصالح مورد استفاده، قدمت، شرايط و امتيازات، امكان استفاده براي خانه هاي بوم گردي و ساير موارد ثبت مي شود.
طالب نيا گفت: با وجود اينكه روستاهاي اورامان از عنصر پلكاني بودن بهره گرفته اند اما قسمت هاي شرق و غرب اين منطقه از تفاوت هاي جزيي اما قابل ملاحظه برخوردار هستند.
به گفته وي، روستاهاي شيان، تخته و حلوان كه در قسمت شرق اين منطقه واقع شده اند در كنار داشتن معماري پلكاني از تفاوت هايي مانند استفاده از كاه گل در ديوارها به علت واقع شدن در منطقه اي معتدل تر نسبت به قسمت غربي اورامان بهره مند هستند.
وي يادآور شد: روستاي حلوان در كنار داشتن اين ويژگي ها از خصايص ديگري همچون داشتن بام هاي كوتاه و شيان بر عكس آن از بام هاي بلند و روستاي تخته هم از داشتن ساختمان هاي دو طبقه بهره مي گيرد.
مدير پايگاه منظر فرهنگي - تاريخي اورامان با بيان اينكه اين سه روستا با داشتن اين ويژگي ها مي توانند تعريف جديدي از منطقه هورامان در بين گردشگران ارائه دهند، افزود: شبكه بندي معابر روستايي در هر سه روستا، ارتفاع بالاي ابنيه ها در روستاي شيان، وجود ساختمان هاي 2 طبقه در روستاي تخته و فضاي بازتر در معابر روستايي حلوان از ديگر ويژگي هاي متمايز اين روستاها است.
طالب‌نيا اضافه كرد: اين ويژگي ها باعث شده اين سه روستا در جمع 13 روستاي ثبت ملي منطقه هورامان قرار بگيرند و سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بدنبال آن باشد تا در كنار شناسايي پتانسيل هاي فرهنگي، تاريخي و طبيعي جديد، در راستاي حفاظت از بافت معماري آن نيز حركت كنند.
وي گفت: ابتدا براي تحقق اين هدف، ساخت و سازهاي جديد بر اساس اصول معماري بومي هر روستا كه قبلا بر اثر پژوهش هاي مختلف علمي بدست آمده اند، انجام مي شود.
وي افزود: در ديگر اقدام نيز طبق قانون مقرر شده، دستگاه هاي خدمات رسان پيمانكاران را مكلف كنند پس از حفاري در معابر روستاهاي هدف گردشگري، وضعيت معابر را به وضعيت قبل از حفاري برگردانند.
وي همچنين خواستار تشكيل 2 كارگروه شهرستاني و استاني براي تحقق برنامه هاي ثبت جهاني اورامان شد و تاكيد كرد: كارگروه شهرستاني در سنندج، سروآباد و كامياران به رياست فرمانداران و كارگروه استاني نيز به رياست استاندار بايد براي يكپارچه شدن مديريت تمام دستگاه ها تشكيل شود.
طالب نيا يادآور شد: لازم است در اين كارگروه ها دستگاه هايي از جمله بنياد مسكن، محيط زيست، منابع طبيعي، امور آب، شركت گاز، جهادكشاورزي، مخابرات و ميراث فرهنگي عضويت داشته باشند تا در كنار تجميع منابع، برنامه هاي تدوين شده نيز در راستاي شاخص هاي مورد قبول سازمان جهاني يونسكو انجام گيرد.
وي اظهار كرد: همچنين در كنار اين برنامه ها در سال جاري شناسايي و ثبت آثار تاريخي و طبيعي اين منطقه در فهرست آثار ملي، ايجاد خانه هاي بوم‌گردي جديد، پيگيري آسفالت ريزي و اجراي طرح هاي زيرساختي در روستاها توسط دهياري ها، شناسايي آيين ها و جشن هاي مختص هر روستا در برنامه هاي كاري اين پايگاه قرار گرفته است.
فرماندار سنندج نيز در اين ارتباط با اشاره به اينكه ثبت جهاني اورامان از دو سال گذشته آغاز شده كه برخي روستاهاي اين منطقه در سنندج قرار دارد، گفت: مديريت شهرستان اجراي طرح هاي عمراني اين روستاها را بر اساس پرونده ثبتي آنها اجرا مي كند.
محمدابراهيم زارعي اضافه كرد: در خصوص اجراي برنامه هاي رويداد محور براي ارتقاي پتانسيل هاي گردشگري روستاها نيز تمام تلاش خود در راستاي ارتقاي سطح گردشگر پذيري روستاها انجام مي دهيم.
وي به اجراي طرح هاي نيمه تمام روستايي در روستاهاي هدف گردشگري شهرستان نيز اشاره كرد و افزود: در اين منطقه به علت شرايط جغرافيايي و محدويت اراضي مردم همكاري لازم را براي اجراي موفق طرح ها با دستگاه هاي اجرايي دارند.
زارعي به اهتمام دستگاه هاي اجراي براي تكميل طرح هاي نميه تمام روستايي اشاره كرد و گفت: امسال ادامه عمليات آسفالت راه روستاهاي گردشگري شيان، تخته و حلوان كه به علت كمبود اعتبارات ناتمام مانده بود از سر گفته مي شود.
بخشدار سيروان سنندج نيز در اين ارتباط با بيان اينكه زمينه رشد روستاهاي تاريخي و طبيعي اورامان با تكيه بر توان گردشگري ميسر است، افزود: هم اكنون براي رسيدن به اين هدف طرح شناسنامه دار كردن و گردآوري بانك اطلاعات فرهنگي آييني و سنتي و روستاهاي اين بخش شروع شده است.
ايرج فرد افزود: بخشداري با هماهنگي فرمانداري شهرستان سنندج در كنار پيگري طرح شناسنامه دار كردن روستاها، تكميل امكانات زير ساختي روستاهاي هدف گردشگري از جمله تكميل آسفالت راه روستايي، گازرساني به روستاها را در اولويت قرار داده است.
وي يادآور شد: 60 درصد روستاهاي بخش سيروان گازدار هستند و روستاي شيلن نيز سال 97 مردم روستاهاي مورد هدف گردشگري شيان، تخته و حلوان از نعمت گاز بهره مند مي شود.
به گزارش ايرنا، هورامان نام منطقه اي تاريخي با بافت پلكاني و آداب و رسوم بسيار خاص است كه بخش هايي از شهرستان هاي سروآباد، سنندج و كامياران استان كردستان و شهرستان هاي پاوه، جوانرود، نودشه و نوسود استان كرمانشاه را شامل مي شود.
منطقه هورامان در استان كردستان داري يك شهر (اورامان تخت) و 76 روستا است كه تاكنون 13 روستاي اين منطقه در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده و پرونده ثبتي 22 روستا نيز در حال پيگيري است.
واژه هورامان يا اورامان از 2 بخش هورا به معني اهورا و مان به معناي خانه، جايگاه و سرزمين تشكيل شده و در واقع به معناي سرزمين اهورايي و جايگاه اهورا مزدا است.
همچنين واژه هور در كتاب معروف اوستاي زرتشت به معني خورشيد آمده است و هورامان جايگاه خورشيد نيز معني مي‌دهد، به اعتقاد مردم، هورامان زماني شهر بزرگي بود و مركزيت خاصي داشت و به همين دليل از آن به عنوان تخت يا مركز حكومت ناحيه هورامان نيز ياد مي‌كنند.
استان كردستان داراي يك هزار و 519 اثر تاريخي شناسايي شده شامل آثار باستاني، غارهاي طبيعي، درختان كهنسال، ميراث منقول، قنات و مكان هاي طبيعي است كه 828 مورد از اين تعداد شامل 763 اثر تاريخي، هشت مورد ميراث طبيعي، 49 مورد ميراث معنوي و هشت مورد ميراث منقول است.
3034/9102
سنندج - ايرنا - روستاهاي هدف گردشگري كردستان ظرفيت هاي گمشده و جا گرفته در دل صخره هاي رشته كوه زاگرس هستند كه رساندن آنها به جايگاه اصلي خود براي جذب گردشگر نيازمند توجهي بيشتر از يك روستاي معمولي را دارد.
