تلاش بانك مركزي تركيه در راستاي مهار تورم 2رقمي و جلوگيري از سقوط ارزش لير، با سخنراني «رجب طيب اردوغان» پوچ شد. رئيس‌جمهوري تركيه، نرخ بهره را ابزار دشمنان تركيه و «مادر تمام شياطين» توصيف كرد. دولت استانبول خواهان نرخ سود پايين است تا روند رشد اقتصادي تركيه تا زمان انتخابات زودهنگام حفظ شود. سقوط ارزش لير در سال جاري ميلادي منجر به افزايش تقاضاي طلا شده است. مردم تركيه در 3ماه ابتدايي سال جاري ميلادي بالغ بر 950 ميليون دلار طلا خريده‌اند كه رشد سالانه بي‌سابقه 34 درصدي را نشان مي‌دهد.
سناريوي سقوط لير تركيه به كف تاريخي بازهم تكرار شد. شواهد باز هم از وجود ردپاي «رجب طيب اردوغان»، رئيس‌جمهوري تركيه در پرونده نزول اخير ارزش لير نسبت به دلار آمريكا حكايت دارند. اردوغان پس از نشست روز جمعه با مشاوران اقتصادي‌اش درباره سياست پولي اظهار نظر جديدي ارائه داد كه تلاش وي براي دخالت مستقيم در امور مربوط به بانك‌مركزي را مسجل كرد.
رئيس‌جمهوري تركيه علاوه بر مطالبه نرخ‌هاي پايين بهره، نرخ بهره را «مادر تمام شياطين» خطاب كرد! بروز اين رويكرد آنهم زماني‌كه بانك‌مركزي تركيه در راستاي مهار تورم 2رقمي و مقابله با بحران ارزي در حال تلاش است، سرمايه‌گذاران داخلي را سردرگم كرد. به اين ترتيب، اختلاف عقيده دولت و بانك‌مركزي به بازارها نفوذ كرد و نرخ برابري دلار به لير را به ركورد 4.37 رساند. بانك‌مركزي رشد نرخ بهره را ابزار مناسب براي شرايط فعلي اقتصاد تركيه مي‌داند؛ اما اردوغان و مشاوران اقتصادي وي با اين سياست مخالف هستند و به كاهش نرخ بهره براي بقاي رشد اقتصادي گرايش دارند.
دولت بسته‌هاي انبساطي خود را پيش از انتخابات ژوئن تقويت كرده است تا موفقيت خود را در كارزار سياسي پيش رو تضمين كند؛ اما سرمايه‌گذاران نگران رشد افزون بر ظرفيت تركيه هستند. لير نسبت به دلار در سال جاري ميلادي بالغ بر 12 درصد تضعيف شده است و تورم نزديك به نرخ 11 درصدي حركت مي‌كند. پول تركيه روز پنجشنبه به دليل افزايش گمانه‌ها درخصوص افزايش نرخ بهره فوري از سوي بانك‌مركزي وارد كانال افزايشي شده بود؛ اما بلافاصله پس از اظهار نظر اردوغان وارد سراشيبي شد. اردوغان، رشد نرخ بهره را ابزار دشمنان تركيه توصيف كرد كه پشت سفته‌بازان بازار ارز و لابيگران نرخ سود پنهان شده‌اند.
لير پس از اين اظهارات نزديك به 1.4 درصد نزول كرد؛ چراكه فشار اردوغان به بانك‌مركزي در راستاي جلوگيري از افزايش نرخ بهره، پيام روشن رئيس‌جمهور به سياست‌گذاران پولي بود. نسبت تسهيلات به سپرده در نظام بانكي تركيه باتوجه به افزايش وابستگي بخش فاينانس به استقراض از منابع خارجي به 120 درصد افزايش يافته است كه ركورد تاريخي محسوب مي‌شود. علاوه بر اين، نسبت بدهي‌هاي ارزي (FX-Denominated Debt) نسبت به توليد ناخالص داخلي نيز با ثبت ركورد 69.5 درصدي، با فاصله زيادي رتبه اول از اين حيث را در مقايسه با ساير بازارهاي نوظهور به تركيه اختصاص داده است.
اين نسبت در سال 2009 ميلادي، 39.2 درصد بود كه از رشد شديد بدهي و افزايش وابستگي به وام‌هاي خارجي حكايت دارد. لهستان با نسبت 53.5 درصدي در رتبه دوم و آرژانتين با نسبت 51 درصدي سومين كشور در ميان اقتصادهاي نوظهور هستند كه با بحران بدهي‌هاي ارزي مواجه شده‌اند.
** پناه مردم تركيه به طلا
سقوط ارزش پول ملي تركيه همزمان با تداوم ماندگاري نرخ تورم 2رقمي، مردم اين كشور را به بازار طلا كشانده است. مردم تركيه براي محافظت از سرمايه خود به خريد زيورآلات، شمش و انواع سكه از جنس طلا روي آورده‌اند. شهروندان تركيه در 3ماه ابتدايي سال جاري ميلادي بالغ بر 950 ميليون دلار طلا خريده‌اند كه نسبت به مدت مشابه در سال 2017 رشد 34 درصدي را نشان مي‌دهد. اين ميزان از رشد با توجه به داده‌هاي شوراي جهاني طلا، رتبه دوم در مقايسه با ساير كشورها را براي تركيه همراه داشته است. پناه به ذخاير امن همواره نشانه‌اي از وجود تلاطم در اقتصاد است و رشد 34 درصدي از بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران نسبت به بهبود وضعيت در ميان‌مدت (بازه 2ساله) حكايت دارد.
*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1397،2،23
**گروه اطلاع رساني**1699**2002
دولت استانبول خواهان نرخ سود پايين است تا روند رشد اقتصادي تركيه تا زمان انتخابات زودهنگام حفظ شود. سقوط ارزش لير در سال جاري ميلادي منجر به افزايش تقاضاي طلا شده است.
