در این مطلب آمده است: اگرچه همه جانداران در مجموع یك كل بهم پیوسته را تشكیل می‌دهند، اما وقتی زندگی در شهر مطرح است، حشرات و جانورانی كه در ساحت دیگری از طبیعت وظیفه و كاركرد خاص خود را دارند، در شمار ضربه‌زننده‌ها به انسان قرار می‌گیرند و موش‌ها از این زمره هستند؛ جانورانی كه زندگی آنها با زندگی شهری درهم آمیخته و به چنان تكاملی رسیده‌اند كه به آسانی تسلیم انسان نمی‌شوند.
سهل است كه موش‌ها برخی شهرهای بزرگ را فتح كرده‌اند.
در چنین شرایطی تصور زلزله‌ای كه موجب احتباس انسان زیر آوار شود بسیار هولناك است.
موش‌هایی كه به‌خاطر زلزله غذای معمول خود را از دست می‌دهند، به محبوس شده‌ها در زیر آوارها حمله می‌كنند.
به بیان دیگر در شهرهای بزرگی كه موش‌ها جولان می‌دهند، تركیب زلزله و جونده‌های موذی و سرسختی مانند موش بحرانی تمام عیار است.
بارها وقوع زلزله در تهران تخمین زده شده است، اما هیچ سازمانی به فكر این نیست كه موش‌ها جان زلزله‌زدگان تهرانی را تهدید می‌كند.
آنچنان كه تاكنون برای دفع موش‌ها آن هم به‌منظور حفظ پایتخت‌نشینان در زمان بحرانی تلاش عمیقی صورت نگرفته است. البته تاكنون سمپاشی، تله‌گذاری، بستن كلونی‌ها و... در دستور كار قرار گرفته اما كافی است كه گذری كوتاه در سطح شهر داشته باشیم تا ببینیم كه چگونه شهروندان با حضور موش‌ها در شهر، كنار آمده‌اند.
به گونه‌ای كه تهران شهر موش‌ها تلقی می‌شود.
آنچنان كه شواهد امر نشان می‌دهد حاصل برنامه مسئولان مربوطه نه تنها كارا نبوده است، بلكه انگار با رشد جمعیت این جانور نیز مواجه هستیم.
قطعا وقتی كه جمعیت میلیونی موش‌ها با رانش زمین بیرون می‌آید؛ احتمال وقوع بیماری‌های واگیر دوچندان می‌شود. بیماری‌هایی كه شرایط بحرانی را حادتر می‌كنند.
این در حالی است كه وجود موش‌های آدم‌خوار در زلزله احتمالی تكذیب شده است، اما باید منتظر خسارت‌های دیگر بود. پس چه بهتر كه از هم اكنون متولیان امر درصدد این باشند كه هر چه زودتر برای این مهم چاره‌اندیشی كنند.
در غیر این صورت شاهد خواهیم بود كه این جانور به بحران‌های موجود دامن زده و فضا را بدتر متشنج می‌كند.
موش‌ها دومین ابرچالش پایتخت
دی 96 بود كه فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس پرده از حقیقت برداشت و اعلام كرد كه در كنار موضوع آلودگی هوای تهران به عنوان یك بحران زیست محیطی، وجود حیوانات موذی همچون موش‌ها دومین ابرچالش كلانشهر تهران است.
از سوی دیگر، مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده مجلس با تاكید بر اینكه وجود جمعیت گسترده موش در پایتخت یكی از مهمترین معضلات آشكار این شهر است، بیان كرد: موش‌ها در سطح شهر تهران به طور گسترده پراكنده بوده و به صورت مداوم نیز در حال زاد و ولد هستند كه این امر نه تنها در زمان وقوع زلزله بلكه در سایر برهه‌های زمانی هم می‌تواند به عنوان عامل شیوع بیماری‌ها برای مردم مشكلاتی را ایجاد كند.
به گزارش خانه ملت، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست استان تهران هم در مورد سرنوشت موش‌ها بعد از وقوع بحران‌ها و خطراتشان برای مردم زلزله‌زده گفته است: قطعا اگر بحرانی رخ دهد، این موجودات می‌توانند از عوامل تشدیدكننده خسارات باشند و حتی می‌توانند برای افرادی كه زیر آوار مانده و زخمی می‌شوند، مشكلات بسیاری را به وجود آورند.
با این حال احمد صادقی، رئیس مركز مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران وجود موش‌های آدم خوار در زلزله احتمالی را تكذیب كرد و گفت: مسئولان به جای انتشار نگرانی و حرف‌های بی‌پشتوانه، سیستم‌های مدیریت بحران را با همكاری مناسب و مسئولیت محوله با هماهنگی رئیس مدیریت بحران شهر تقویت كنند.
رشد و تكثیر موش با مواد غذایی
رئیس كمیسیون سلامت شورای شهر تهران در این باره به «آرمان» می‌گوید: رسیدگی به مساله موش‌ها جزو برنامه شركت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران است.
از این رو هم این شركت و هم مناطق شهرداری در یك برنامه تدوین شده به كنترل جمعیت موش‌ها می‌پردازند و با تمهیداتی كه می‌اندیشند؛ نسبت به كنترل و رشد بی‌رویه موش‌ها اقدام می‌كنند.
این در حالی است كه حذف موش‌ها از چرخه و اكوسیستم طبیعی شهرها امكان‌پذیر نیست.
فقط می‌توان از سرعت رشد و تكثیرشان جلوگیری كرد.
زهرا صدر اعظم‌نوری ادامه می‌دهد: كلونی‌هایی كه در داخل نهرها ایجاد می‌شود و وجود مواد غذایی در داخل نهرها بسیار می‌تواند در رشد موش‌ها موثر باشد.
بنابراین یكی از كارهایی كه حتما باید انجام شود این است كه مواد غذایی در داخل نهرها، جوی‌ها و معابر رها نشود، چرا كه هم ایجاد آلودگی می‌كند و هم موش‌ها به تغذیه از آنها می‌پردازند.
رئیس كمیسیون سلامت شورای شهر تهران عنوان می‌كند: سرپوشیده كردن انهار یكی از طرح‌های شهرداری است كه به جلوگیری از رشد و تكثیر موش‌ها كمك می‌كند.
بحث منسوخ شده ریشه‌كنی موش‌ها
این‌گونه نیست كه بگوییم تهران موش دارد، فلان شهر كشور از قاعده حضور موش مستثنی است یا فلان شهر اروپایی اصلا موش ندارد.
باید بپذیریم در تمام شهرهای دنیا موش جزوی از اكوسسیتم شهری است.
وقتی شما پراكنش موش‌های موجود در تهران را از نظر گونه‌ای در دنیا بررسی می‌كنید، می‌بینید كه در تمام نقاط كره‌زمین به ویژه در شهرها این موجود حضور دارد.
طبیعی است كه اگر مبارزه با موش‌ها صورت نگیرد، گله‌مندی شهروندان دائمی است.
از این رو یكی از مشكلاتی كه مدیریت شهری باید به آن بپردازد؛ بحث كنترل جمعیت موش‌هاست.
در واقع مهمترین مشكلی كه در مبارزه با موش وجود دارد، بحث برآورد جمعیت است.
اولین بحثی كه در ارتباط با مبارزه با جانوران موذی وجود دارد این است كه ما نیاز اكولوژیكی و فیزیولوژیكی آنها را بشناسیم و در نهایت با دستكاری یا به نوعی ایجاد اختلال در این نیازها بتوانیم این جمعیت را كنترل كنیم.
با وجود این، موش‌ها سه نیاز اساسی دارند برای اینكه در شهر زندگی كند.
اولی آب، دومی غذا و بحث سوم پناهگاه است.
امروزه پیمانكاران شهرداری و حوزه معاونت عمرانی مناطق شهری به دنبال این هستند كه در تاسیسات شهری دائما منافذ سكنی موش‌ها را از بین ببرند.
با این حال شهروندان انتظار دارند كه موش‌ها ریشه‌كن شوند.
حال آنكه بحث ریشه‌كنی یك بحث منسوخ شده در محیط‌زیست است.
به بیان دیگر هر موجودی در جایگاه خود در اكوسیستم نقش‌آفرینی می‌كند و اگر موش‌ها ریشه‌كن شوند، نهایتا تبعات دیگری در سطح اكوسیستم به وجود می‌آید.
این در حالی است كه با توجه به حفره‌هایی كه در فضای شهری ایجاد می‌شود و ساختار زیرزمینی كه به واسطه تاسیسات شهری و سیستم حمل و نقل عمومی شكل می‌گیرد؛ تقریبا ریشه‌كنی غیر ممكن خواهد بود و قابلیت اجرایی ندارد.
مبارزه با موش توسط پیمانكاران در مناطق
«ما با یك حیوان بسیار هوشمند سروكار داریم.
اگر یكی از گونه موش‌ها سم قوی‌ای را مصرف كند و باعث مرگ آن گونه شود، گونه‌های دیگر از لب زدن به این سم اجتناب می‌كنند و در نهایت باعث می‌شود كه ما در استفاده از نوع سم محدودیت داشته باشیم.»
این جملات را فرهاد افشار، مدیرعامل شركت ساماندهی و مشاغل شهر تهران به «آرمان» می‌گوید.
به گفته او یكی از روش‌هایی كه امروز در آبیاری درختان معابر استفاده می‌شود، بحث استفاده از «انهار» به عنوان كانون انتقال است كه در دستور كار حوزه معاونت خدمات شهری قرار دارد.
به گونه‌ای كه انتقال آب و آبیاری باغچه‌ها از طریق لوله‌گذاری انجام می‌شود.
این امر موجب خواهد شد كه قسمت اعظمی از نیازهای حیاتی موش‌ها از دسترس خارج شود.
افشار اضافه می‌كند: روش دیگر مبارزه شیمیایی است.
قطعا با توجه به اینكه اثرات سمی می‌توانند در محیط‌زیست باقی بمانند و موجب انتقال سم به انسان‌ها شوند، ما در ارتباط با استفاده از سم همانطور كه گفتم محدودیت‌هایی را در سطح شهر داریم.
مدیرعامل شركت ساماندهی و مشاغل شهر تهران اضافه می‌كند: اكنون از سمی استفاده می‌كنیم كه باعث می‌شود ویتامین‌های درون بدن موش دفع شوند و به حداقل برسند.
آنچنان كه چنین رویكردی در بازه یك هفته‌ای موش‌ها را معدوم می‌كند.
افشار ادامه می‌دهد: روش دیگر مبارزه فیزیكی(تله‌گذاری) است كه در فضاهای بسته استفاده می‌شود.
تله‌های چسبی و زنده‌گیر. در نهایت هم به دنبال این هستیم كه با لحاظ تمام مسائل محیط زیستی بتوانیم كنترل جمعیت موش‌ها را در سطح شهر تهران داشته باشیم.
از او در مورد نحوه رسیدگی به معضل جولان موش‌ها در پایتخت می‌پرسیم كه می‌گوید: در هر منطقه یك پیمانكار مستقل وجود دارد كه كار مبارزه را انجام می‌دهد.
این پیمانكار در سلسله مراتب ساختار نیروی انسانی یك نفر كارشناس متخصص دارد و در زیرمجموعه این كارشناس به ازای هر ناحیه 2 نفر كاردانی كه تخصص در بحث دفع آفات دارند، فعالیت می‌كنند.
مدیرعامل شركت ساماندهی و مشاغل شهر تهران بیان می‌كند: برنامه سالانه در هر ناحیه تعریف شده است كه براساس آن تمام قسمت‌های ناحیه بازبینی می‌شوند.
آنچنان كه اگر نیاز به مسدودسازی لانه موش‌هاست، انجام شود.
اگر نیاز به طعمه‌گذاری است، شكل گیرد تا در نهایت در یك بازه زمانی یك ساله در تمام ناحیه كار مبارزه با آفت یا جوندگان موذی انجام شود.
مدیرعامل شركت ساماندهی و مشاغل شهر تهران ادامه می‌دهد: یكی از ماموریت‌های كه اكیپ‌های مبارزه با موش بر عهده دارند این است كه اوایل هر هفته كانون‌ها را شناسایی و نسبت به تخریب و مسدودسازی این كانون‌ها اقدام كنند.
در این راستا یك خودرو مكانیزه تجهیز شده كه با گل رس بحث مسدود سازی كانون‌ها را در باغچه‌ها انجام می‌دهد.
اكنون این خودرو در منطقه یك در محور خیابان ولیعصر مشغول به كار است.
افشار خاطرنشان می‌كند: سامانه پپام‌گیر 137 به مساله موش‌ها رسیدگی می‌كند.
مضافا بر اینكه سامانه پیام‌گیر 1888 هم در تكمیل مشكلاتی كه در عدم رسیدگی وجود دارد، می‌تواند پاسخگو باشد.
ما هم پیگیر هستیم كه این سرویس‌دهی به صورت كامل در سطح شهر انجام شود.
روزنامه آرمان
1735
تهران- روزنامه آرمان امروز- شنبه- با درج مطلبی با عنوان وقتی موش‌ها در زلزله جولان می‌دهند به پیامد زیست محیطی زلزله در پایتخت می پردازد.
