به گزارش ایرنا، بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از 40 درصد پسماندهای بیمارستانی عفونی هستند و سالانه 6 میلیون نفر در جهان به دلیل نبود مدیریت صحیح این پسماندها جان خود را از دست می دهند.
گرچه از چند سال پیش وزارت بهداشت بیمارستان ها را موظف به بی خطرسازی و دفع مجزای زباله های عفونی و غیرعفونی از مبدا كرده، اما برخی كارشناسان مدعی هستند این اقدام در همه مراكز درمانی انجام نمی شود.
در شرایط كنونی حدود ۱۵ درصد پسماندهای بیمارستانی را پسماندهای عفونی تشكیل می‌دهد كه جزو پسماندهای ویژه محسوب می‌شوند و پسماندهای عفونی بیماری‌زا، قابل اشتعال، سمی و دارای قابلیت خورندگی هستند.
براساس مصوبه سال 1383 مجلس شورای اسلامی، زباله های بیمارستانی، عفونی و شیمیایی كه برای سلامت جامعه تهدید محسوب می شود، باید ایمن سازی و تحت شرایطی خاص دفع شوند.
هر شهروند كرمانشاهی روزانه 680 گرم زباله می كند
براساس آمارهای اعلام شده، هر یك از ساكنان شهر یك میلیون نفری كرمانشاه روزانه 680 گرم زباله تولید می كند كه بخشی از آن، زباله های عفونی و بیمارستانی است.
براساس مشاهدات خبرنگار ایرنا، حجم زیادی از زباله های بیمارستانی و عفونی هر روز در اطراف محدوده گردشگری باغ های سراب قنبر شهر كرمانشاه رها شده و سلامت مردم این شهر را تهدید می كند.
در این زباله ها موادی همچون، سرنگ های پر از خون بیماران، شیشه های آزمایشگاهی حاوی خون و ترشحات بیماران، پانسمان های آلوده، ظروف تخلیه ترشحات بدن بیماران، تیغ های جراحی، سرنگ، لباس های بیمارستانی، پسماند دارویی و مواد شیمایی به وفور مشاهده می شوند.
زباله های بیمارستانی چیست؟
براساس تعریف ارائه شده از سوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكی، وسایل آلوده به خون و ترشحات بیمار، بافت ها و پسماندهای جراحی، انواع سرنگ، آنژیوكت، باند، پنبه، زواید تزریقات و پانسمان، دستكش ها، ست و كیسه خون، ماسك بیمار، انواع وسایل برنده، پس ماندهای دارویی، انواع سوند و حتی پس مانده غذای بیماران عفونی جز زباله های عفونی و بیمارستانی محسوب می شوند كه باید پس از بی خطرسازی در كیسه های زرد رنگ و مقاوم دفع شوند.
ادعای دانشگاه علوم پزشكی
با وجود تخلیه حجم گسترده ای از زباله های عفونی در اطراف شهر كرمانشاه، مدیران دانشگاه علوم پزشكی این موضوع را انكار می كنند و مدعی هستند كه زباله های بیمارستانی بی خطرسازی و در مكانی امن دفع می شوند.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشكی كرمانشاه ادعا كرد: تمام بیمارستان های استان با مبلغی بالغ بر 40 میلیارد ریال به دستگاه بی خطرساز زباله مجهز شده اند و هیچ زباله غیرایمنی از آنها خارج نمی شود؛ زباله ها پس از بی خطرسازی در مكانی امن و با رعایت شرایط بهداشتی دفع می شوند.
دكتر امیر كرمی در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینكه تنها دستگاه بی خطرساز زباله در بیمارستان گیلانغرب نیاز به تعمیر دارد، گفت: به دلیل تحریم ها قادر به تعمیر این دستگاه نیستیم، از این رو تمام زباله ها در سردخانه بیمارستان نگهداری می شوند تا برای آن ها چاره اندیشی شود.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشكی توضیح داد: زباله های بیمارستانی در دستگاه بی خطرساز یا «غیرسوز» به دلیل حرارت بالا به حالت خمیری تغییر شكل می دهند تا در كیسه هایی زرد رنگ به محل دفع منتقل شوند.
با این حال برخلاف گفته كرمی، مقدار زیادی زباله های بیمارستانی به همان شكل اولیه و آغشته به آلودگی ها، در كیسه های مشكی رنگ رها شده اند و زباله گردها و حیوانات آنها را در محیط پراكنده كرده اند.
رد ادعای دانشگاه از سوی شركت بازیافت
هایده شیرزادی مدیرعامل شركت بازیافت كرمانشاه در جلسه ستاد مدیریت پسماند در پاسخ به ادعای مدیران دانشگاه علوم پزشكی، گفت: این امكان وجود دارد كه برخی از بیمارستان ها چند كیسه از زباله های خود را بی خطر كنند، اما اكنون زباله های پرخطر بیمارستانی شامل خون آبه ها و مواد عفونی در حجمی گسترده به سراب قنبر منتقل می شود.
تایید سلامت زباله ها از سوی محیط زیست
به گفته مدیر گروه بهداشت دانشگاه علوم پزشكی، اداره كل محیط زیست استان زباله های خروجی بیمارستان ها را تاكنون سالم ارزیابی كرده است.
فریدون یاوری مدیركل محیط زیست استان كرمانشاه نیز در گفت و گو با ایرنا، ادعای مدیران دانشگاه علوم پزشكی را تایید كرد و گفت: براساس آزمایش های انجام شده از سوی آزمایشگاه معتمد، تاكنون آلودگی در این زباله ها مشاهده نشده است.
سیستم غلط پایش
وجود زباله های پرخطر و عفونی در سایت سراب قنبر و در عین حال اعلام پاكیزه بودن این زباله ها از سوی اداره كل محیط زیست می تواند ناشی از سیستم غلط پایش باشد.
مدیر بهداشت و محیط زیست شهرداری كرمانشاه در این رابطه گفت: آزمایش از زباله های بیمارستانی به شكل خوداظهاری است و مسئولان دفع زباله بیمارستان ها هر چند وقت یك بار زباله ها را ایمن سازی می كنند و نمونه ای از آن را در اختیار آزمایشگاه محیط زیست قرار می دهند.
محسن عبدی گفت: بیمارستان ها باید زباله های خود را ایمن سازی و خرد شده به محل دفع زباله منتقل و به صورت بهداشتی دفع كنند، در حالی تاكنون این موضوع رعایت نشده است.
تخلف درمانگاه ها
علاوه بر بیمارستان ها، مطب ها و درمانگاه های سطح شهر نیز زباله های عفونی و خطرناك تولید می كنند كه به گفته مدیران شهرداری این زباله ها نیز بدون ایمن سازی در سراب قنبر رها می شوند.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشكی با رد تخلف گسترده در درمانگاه های كرمانشاه گفت: پنج شركت خصوصی كار ایمن سازی زباله های درمانگاهی را انجام می دهند، با این حال احتمال تخلف در برخی مطب ها و درمانگاه ها وجود دارد كه در صورت مشاهده با آنها برخورد خواهد شد.
آلودگی منابع آبی
براساس مشاهدات خبرنگار ایرنا و مستندات جمع آوری شده، بخشی از زباله های بیمارستانی در سایت دفع زباله سراب قنبر در چاله هایی دفن و بخشی دیگر نیز سوزانده می شوند كه براساس قوانین سازمان حفاظت از محیط زیست هر 2 روش غیرقانونی هستند.
سایت دفع زباله سراب قنبر در ارتفاعی مشرف بر چشمه سراب قنبر و 'قنات روزان' قرار دارد كه بخشی از آب جنوب شهر كرمانشاه را تامین می كند، از این رو دفن زباله در این مكان می تواند منابع آبی شهر را تحت تاثیر قرار دهد.
براساس مقاله «بررسی منابع تامین آب آشامیدنی شهر كرمانشاه» كه در سال 86 از سوی اساتید دانشگاه منتشر شد، آب خام منابع آبی سراب قنبر و قنات روزان به باكتری «كلیفرم» آلوده هستند و وجود مقادیر زیاد نیترات در چاه های واقع در محدوده شهری نشان از آلودگی آب زیرزمینی به فاضلاب دارد.
كلیفرم نوعی باكتری است كه معمولا در مدفوع و خون یافت می شود و معمولاً به عنوان شاخص كیفیت بهداشتی بودن غذاها و آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آلودگی هوا
همچنین سایت دفع زباله سراب قنبر در جنوب شهر كرمانشاه و نقطه ای مرتفع تر از دیگر نقاط شهر قرار دارد، از این رو دود ناشی از سوزاندن زباله ها در زمان وقوع پدیده وارونگی هوا در زمستان و حركت هوای خنك به بخش های پایین جو در تابستان، می تواند به بخش های كم ارتفاع شهر منتقل شود.
از سوی دیگر جریان وزش باید در شهرستان كرمانشاه از نیمه دوم پاییز تا پایان زمستان به سمت جنوب شرق است كه دود ناشی از سوختن زباله های بیمارستانی در محدوده سراب قنبر را به روستاهای بخش سرفیروزآباد با حدود 27 هزار نفر جمعیت منتقل می كند.
زباله گردها
در سایت دفع زباله سراب قنبر افرادی برای خود كپر برپا كرده اند و به جمع آوری مواد زائد از میان زباله های بیمارستانی می پردازند.
علی میرانی پزشك متخصص عمومی، پرسه زدن این افراد در میان زباله های عفونی را تهدیدی جدی برای سلامت جامعه دانست و عنوان كرد: افراد حتی با قدم زدن در میان زباله های عفونی و تنفس در محیط می توانند به انواع بیماری های خطرناك مبتلا شوند و آن را در جامعه گسترش دهند.
وی افزود: از آنجایی كه زباله گردها به شدت آسیب پذیر هستند و توان درمان ندارند، به راحتی پذیرای بیماری های مختلف خواهند بود و این موضوع می تواند به راحتی آنها را از پای در آورد.
جان مردم بازیچه نیست
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری كرمانشاه نسبت به رها شدن زباله های بیمارستانی در اطراف سراب قنبر واكنش نشان داد و تصریح كرد: جان مردم بازیچه نیست كه با رها سازی زباله های عفونی اطراف شهر، سلامت جامعه را تهدید كنیم.
مهرداد سالاری بیست و یكم مردادماه در نشست مدیریت پسماند با تاكید بر اینكه زباله های بیمارستانی باید ایمن سازی و خرد شوند، گفت: وزارت بهداشت و به تبع آن دانشگاه علوم پزشكی موظف اند كه به منظور جلوگیری از بروز تخلف بر زباله های عفونی تمام بیمارستان ها و درمانگاه ها نظارت كافی داشته باشند.
وی از اداره كل محیط زیست و شهرداری كرمانشاه خواست تا موضوع دفع زباله های بیمارستانی در سراب قنبر را در سریعترین زمان ممكن بررسی كنند تا در صورت مشاهده تخلف با مسئولان دانشگاه علوم پزشكی برخورد شود.
برخورد قضایی در انتظار متخلفان
دادیار شعبه 14 دادسرای كرمانشاه كه كار رسیدگی به تخلفات دفع زباله را بر عهده دارد، دفع غیر بهداشتی زباله های بیمارستانی را جرم اعلام كرد و گفت: دستگاه قضایی در صورت دریافت گزارشی مبنی بر تخلف در زمینه دفع زباله های بیمارستانی به شدت با متخلفان برخورد خواهد كرد.
نوید صحرایی در گفت و گو با ایرنا توضیح داد: اعضای كارگروه مدیریت دفع پسماند استان موظف شده اند كه در صورت مشاهده دفع غیربهداشتی زباله های بیمارستانی گزارش های خود را به دستگاه قضایی ارائه دهند كه تاكنون در این زمینه اقدامی انجام نداده اند.
به گفته وی، سال گذشته نیز مواردی از رها كردن زباله های بیمارستانی در اطراف سراب قنبر مشاهده شد كه دستگاه قضایی با متخلفان برخورد كرد.
این مقام قضایی، همچنین به تایید سلامت زباله های بیمارستانی از سوی آزمایشگاه های اداره كل محیط زیست اشاره كرد و گفت: روند فعالیت این آزمایشگاه ها نیز مورد بازرسی قرار خواهد گرفت و اگر گزارشی خلاف واقع ارائه شده باشد، با متخلفان برخورد می شود.
صحرایی با بیان اینكه سایت دفع زباله سراب قنبر چالشی جدی برای شهر كرمانشاه است، افزود: در این مكان با مشكلات مختلفی همچون دفن غیر بهداشتی زباله ها، آتش زدن زباله ها و حضور زباله گردها رو به رو هستیم كه باید برای آنها چاره اندیشی شود.
زباله های عفونی بسیار خطرناك هستند
مدیرعامل سازمان مردم نهاد پیام آوران كرمانشاه، زباله های بیمارستانی را بسیار خطرناك توصیف كرد و گفت: چنانچه پسماندهای بیمارستانی یا پزشكی بدون ملاحظات ویژه امحا شوند، تمام مواد داروی، عفونی و میكروبی وارد خاك و با اولین بارندگی وارد آبهای زیرزمینی می شوند كه سلامت جامعه را به خطر خواهند انداخت.
شیرین خوانساریان ادامه داد: مواد شیمیایی موجود در این دسته از پسماندها، گاهی موجب جهش سلولی و در نهایت منجر به سرطان و یا بیماریهای مادر زادی می شود.
وی تصریح كرد: شیرآبه های عفونی این زباله ها وارد آبهای زیرزمینی شده و سلامت مردم را به خطر می اندازد و همچنانكه گفته شد این زباله ها بر خاك، آب و اكوسیستم اثرمنفی می گذارد.
فقدان سیستمی مناسب برای نظارت بر زباله های خروجی از بیمارستان ها و انكار این موضوع از سوی مدیران دانشگاه علوم پزشكی می تواند بر حجم زباله های عفونی انباشته شده در اطرف شهر یك میلیون نفری كرمانشاه بیافزاید و این موضوع به تهدیدی برای سلامت كرمانشاهیان تبدیل شود؛ از این رو می طلبد كه مسئولان ذیربط به جای پاك كردن صورت مساله هرچه سریع تر برای این موضوع چاره اندیشی كنند.
گزارش از سامان رحمتیان
شبد**7445/8066**1379
كرمانشاه - ایرنا - زباله های بیمارستانی اگر به درستی مدیریت و دفع نشود، به عنوان یكی از مهمترین معضلات جوامع شهری و تهدیدی برای سلامت جامعه محسوب می شود و این در حالی است كه همواره شاهد حجم زیادی از زباله های رها شده در اطراف شهرها هستیم.
