در اين مطلب كه به قلم «محمدامين عقيلي اصغر» منتشر شده، آمده است: اضطراب سنگيني بر فضا حكمفرما مي شود. در حالي كه يكي از اپراتورها به تمام ايستگاه ها اعلام وضعيت فوق العاده مي كند اپراتور ديگر تلاش مي كند با شماره فرد تماس گيرنده كه يك خط تلفن همراه اعتباري است تماس بگيرد. بعد از سومين تماس همان فرد تلفن را پاسخ مي دهد و با هيجاني بيشتر از قبل مي گويد خانه اش آتش گرفته و زن و فرزندش در ميان دود و اتش گير افتاده اند اپراتور پس از آنكه به سختي نشاني محدوده محل حادثه را از وي مي گيرد بلافاصله سه گروه عملياتي و يك گروه فرماندهي را از نزديكترين ايستگاه ها به محل اعزام مي كند و همزمان به شيوه هاي مختلف تلاش مي كند فرد تماس گيرنده را ترغيب كند كه نشاني دقيق تري از محل حادثه اعلام كند.
با گذشت چند دقيقه از تماس اول و در حالي كه گروه هاي عملياتي در محدوده احتمالي حادثه سرگرم جستجو هستند مرد جوان مكاني دورتر از مكان قبلي را به عنوان محل حادثه اعلام مي كند اگرچه تجربه اپراتورها در شرايط مشابه ظن ساختگي و غير واقعي بودن حادثه را تقويت مي كند اما با احتمال حتي يك درصدي واقيت ماجرا بلافاصله گروه هاي عملياتي به نشاني مورد نظر اعزام مي شوند از اين لحظه به بعد تماس قطع مي شود و تلاش ها براي برقراري مجدد آن به دليل خاموش بودن تلفن مورد نظر بي نتيجه مي ماند.
آتش نشان پس از بررسي هاي گسترده ميداني و اطمينان از عدم وقوع هيچ گونه حادثه اي در منطقه و پس از پشت سرگذاشتن لحظاتي سخت و دلهره آور به ايستگاه هاي خود باز مي گردند. تنها موضوعي كه كمي از تلخي اين ماجرا براي آتش نشانان كم مي كند اين است كه طي مدت زماني كه آنان درگير اين موضوع هستند هيچ حادثه واقعي در محدوده عملياتي آنان به وقوع نپيوسته است.
اين ماجرا يكي از شيوه هاي ايجاد مزاحمت براي دستگاه هاي امدادي و به طور خاص آتش نشاني است. فوت كردن، شوخي هاي سخيف و نابجا، پخش موزيك، فحاشي و توهين، گرفتن شماره 125و دادن گوشي به دست كودكان خردسال، مطرح كردن موارد غير مرتبط و ...از جمله موارد ايجاد مزاحمت است كه اپراتورهاي دستگاه هاي امدادي بارها در ساعات مختلف شبانه روز با آن مواجه مي شوند. معضلي كه به يكي از چالش‌هاي عمده سازمان‌هاي امدادي به ويژه سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني تبديل شده است.
*** بيش از 50هزار تماس مزاحم با آتش نشاني همدان
رئيس سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني همدان با بيان اينكه طي 5 ماه گذشته شهروندان 73هزار و 344 تماس با سامانه 125 برقرار كردند كه نسبت به مدت مشابه سال قبل 33 درصد افزايش داشته است گفت: از اين تعداد تماس يكهزار و 593 موردآن منجر به عمليات گرديده و 52 هزار و 60مورد مزاحمت تلفني بوده است.
محمد رضا بياناتي با اشاره به اينكه تعداد مزاحمت هاي تلفني براي سامانه 125 طي 5 ماهه نخست سال نسبت به مدت مشابه سال قبل 31 درصد افزايش داشته است اظهار كرد: از مجموع تماس هاي دريافتي در اين مدت دوهزار و 673 تماس جهت دريافت راهنمايي و مشاوره بوده و 9 مورد حريق كذب بوده است.
وي با بيان اينكه از آغاز سال تا پايان مرداد 16 هزار و 439 مورد تماس اشتباه با اين سامانه برقرار شده است كه نسبت به سال قبل 95 درصد رشد داشته است گفت: يكي از دلايل عمده اين موضوع قطعي هاي مداوم برق و عدم آگاهي گروه قابل توجهي از شهروندان نسبت به شماره دستگاههاي خدمات رسان بوده است.
رئيس سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني همدان با بيان اينكه شهروندان بايد از تماس غيرضروري و ايجاد مزاحمت براي سامانه 125 بپرهيزند تصريح كرد: اين كار در زمان وقوع حوادث و سوانح باعث تاخير در دسترسي شهروندان به امدادگران اين سازمان و اخلال در خدمت رساني مي شود
وي افزود: طبق ماده 641 قانون مجازات اسلامي مزاحمان تلفني سامانه‌هاي خدماتي نظير 125 كه باعث ايجاد اختلال در خدمات رساني به شهروندان در عرصه هاي مختلف شوند مجرم شناخته شده و با توجه به جرم مرتكب شده به سه ماه تا يكسال حبس محكوم مي شوند.
بياناتي از پيگيري قضايي ايجاد مزاحمت براي سامانه 125 خبر داد و افزود: فردي كه در تماسهاي متعدد با سامانه 125 همدان باعث ايجاد مزاحمت و اخلال در عملكرد اين سامانه شده بود با حكم مرجع قضايي به 6 ماه حبس تعزيري محكوم شد.
وي عنوان كرد: به دنبال تماسهاي متعدد فردي با سامانه 125 و ايجاد مزاحمت براي مركز پيام فرماندهي پيگيري موضوع در دستور كار نماينده حقوقي سازمان قرار گرفت و در ادامه شكايت نامه اي از فرد مورد نظر تنظيم شده و همراه گزارش مزاحمت و مستندات مربوطه در اختيار مقام قضايي قرار گرفت كه پرونده به شعبه 104 كيفري استان ارجاع شد.
وي افزود: قاضي دادگستري پس از تحقيقات مقدماتي و بررسي گزارش دستگاههاي مختلف حكم به دستگيري مالك تلفن همراه مورد نظر كه يك مرد 31 ساله و ساكن يكي از مناطق شهر همدان بود، داد.
رئيس سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني همدان گفت: با توجه به اختفاي متهم جلسه رسيدگي به اين پرونده به طور غيابي تشكيل و دادگاه با توجه به مستندات متعدد مالك تلفن را به جرم مزاحمت تلفني براي سامانه 125 آتش نشاني همدان به 6 ماه حبس تعزيري محكوم كرد.
بياناتي افزود: چند روز بعد از صدور قرار مجرميت مرد جوان توسط ماموران انتظامي دستگير شده و پس از طي مراحل قانوني به منظور گذراندن دوران محكوميت تحويل ندامتگاه مركزي همدان شد.
***كاهش مزاحمان اورژانس پس از برخورد قضايي
مدير روابط عمومي مركز فوريت هاي پزشكي همدان نيز دراين باره مي گويد: سالانه بطور ميانگين 400هزار تماس با سامانه 115 برقرار مي شود كه تنها ده درصد آن منجر به ماموريت مي شود و 90 درصد تماسهاي متفرقه است.
عباس اولياسميع با بيان اينكه بيش از 40 از درصد از تماسهاي متفرقه را مزاحمت تلفني تشكيل مي دهد گفت: سال گذشته اقدامات خوبي در برخورد با مزاحمان تلفني با همكاري دادستاني انجام شد كه نتيجه آن كاهش آمار اين معضل در سال جاري است.
وي مهمترين دليل ايجاد مزاحمت ها را خلاء هاي تربيتي و فرهنگي دانست و افزود: بايد در كنار آموزش حقوق شهروندي وظايف شهروندي را نيز به مردم آموزش داد كه يكي از اين وظايف عدم اخلال در عملكرد دستگاه هاي امدادي است.
** كمبودهاي روحي و تربيتي عامل عمده مزاحمت هاي تلفني
براساس پژوهش هاي انجام شده، بسياري از متخصصان علوم رفتاري و روانشناسان معتقدند كه برخي از اختلالات رواني و ضعف هاي تربيتي در خانواده ها، نقش موثري در افزايش مزاحمت ها از جمله مزاحمت هاي تلفني دارد.
گرايش برخي از افراد به مزاحمت و آزار دادن ديگران يكي از علت هاي اصلي ايجاد مزاحمت از جمله مزاحمت تلفني است كه در اين نوع از بيماري و اختلال رواني، فرد از آزار دادن ديگران لذت مي برد و به عبارتي، برخي به دليل اختلال شخصيتي از جمله اختلال شخصيت ضد اجتماعي، درصدد آسيب رساندن به ساير افراد جامعه هستند كه در برخي موارد اين بيماران از طريق تماس هاي تلفني و ايجاد مزاحمت به دنبال رسيدن به اهدافشان هستند.
متخصصان علوم رفتاري و روانشناسان معتقدند افرادي كه به اين اختلال رواني دچار هستند، مي بايست تحت درمان قرار بيرند تا از ايجاد دردسر و مشكلاتي كه گاهي ممكن است به قيمت از دست رفتن جان يك يا چندين انسان شود، پيشگيري كرد.
***95 درصد مزاحمان تلفني مشكلات رواني دارند
با بررسي آمار و پژوهش هاي انجام شده در بسياري از كشورهاي دنيا از جمله ايران، مي توان خلع تربيت خانوادگي را نيز در شكل گيري اين ناهنجاري و افزايش مزاحمت هاي تلفني به وضوح مشاهده كرد.
طبق پژوهشي كه بين سال هاي 90-89 در پژوهشكده علوم رفتاري انجام شده، بيشتر مزاحمان مراكز خدماتي، امدادي، آتش نشاني، اورژانس، اطلاعات تلفن و غيره كودكان بوده اند كه تنها هدف شان از اين اقدام فقط بازي و سرگرمي بوده است و از سويي بيشتر مزاحمان حرفه ايي تلفني، ضعف تربيت داشته و از نگاه آسيب شناسي، در جايگاه افراد هنجارشكن قرار دارند
همچنين مزاحم هاي تلفني در كشور ما به طبقه اجتماعي خاصي تعلق ندارند، سن بيشتر آنها زير 30 سال است و حدود 95 درصد از مزاحمان مراكز خدماتي، امدادي، آتش نشاني، اورژانس، اطلاعات تلفن و غيره درتمام طبقه هاي اجتماعي وجود دارند و نمي توان بطور خاص به قشر خاصي اشاره كرد وگفت كه اين افراد از اقشاركم درآمد يا متوسط و يا ثروتمند جامعه هستند.
در اين پژوهش؛ تنهايي، انزوا، ضعف دربرقراري ارتباط حضوري با ديگران، ناتواني در گفت وگو با افراد خانواده، عقده هاي روحي و رواني و نداشتن هم صحبت مناسب هم از جمله دلايل مزاحمت هاي تلفني عنوان شده است كه 95 درصد از مزاحمان تلفني از مشكلات رفتاري و رواني رنج مي برند و كاستي هاي فرهنگي باعث بروز اين رفتارهاي بيمارگونه شده است.
***كاستي‌هاي فرهنگي عامل اصلي مزاحمت
مجيد ابهري، جامعه‌شناس وآسيب شناس اجتماعي در مورد چرايي ايجاد مزاحمت برخي افراد مي گويد: استفاده از تلفن نيازمند فرهنگ و بستر فرهنگي است و اين وسيله براي سرعت در ارتباطات ايجاد شده است كه متاسفانه در بسياري از موارد نه تنها باعث آرامش نمي‌شود بلكه ابزاري براي مزاحمت و تنش‌هاي فكري و عصبي تبديل شده است.
وي با بيان اينكه كاستي‌هاي فرهنگي باعث اينگونه رفتارهاي بيمارگونه شده است گفت: افرادي كه اقدام به چنين كاري مي‌كنند بايد خود را به جاي فردي بگذارند كه تلفن او با هدف مزاحمت به صدا در مي‌آيد.
ابهري با بيان اينكه در كنار مزاحمت‌هاي خانگي برخي مزاحم شماره‌هاي خدماتي و درماني همچون آتش نشاني، اورژانس و پليس مي‌شوند گفت: اين نهادها با قصد خدمت به مردم جامعه و رسيدگي به مشكلات آنان ايجاد مي‌شود و اشتغال خطوط آنها باعث ايجاد مشكلات براي ديگر هموطنان مي‌شود و مزاحمان نبايد انرژي، وقت و حوصله اين خدمتگزاران را بيهوده تلف كنند.
ابهري با بيان اينكه ايجاد مزاحمت براي مراكز خدماتي و درماني فقط از سوي كساني كه با آزار ديگران آرامش مي‌گيرند انجام مي شود به اين افراد پيشنهاد كرد كه براي دريافت خدمات مشاوره‌اي حتما به روانشناس مراجعه كنند چرا كه فردي كه داراي روان سالم و عقل درست باشد براي ديگران مزاحمت ايجاد نمي‌كند.
*** لزوم بررسي علمي معضل مزاحمت
آنچه مسلم است بررسي دلايل ايجاد فعل مزاحمت تلفني نياز به كار مطالعاتي عميق دارد و نمي‌توان با حدس و گمان درباره اين گونه مسائل و معضلات و رفتارشناسي اين دست از افراد كه به نوعي بيمار هستند، پرداخت.
ممكن است نوجوانان و جواناني كه مبادرت به مزاحمت تلفني براي نهادهايي همچون اورژانس، آتشنشاني و حتي پليس مي‌كنند به دنبال پركردن اوقات فراغت يا هيجان‌جويي باشند، از اين رو براي شناخت دقيق علت بروز چنين رفتاري بايد تحقيق ميداني و جامع انجام داد.
بسياري از مزاحمان تلفني كه كودكان زير 12 سال هستند، به دليل بي توجهي خانواده ها و كمرنگ شدن تربيت اجتماعي، از گوشي هاي تلفن به عنوان اسباب بازي و سرگرمي استفاده مي كنند و به دليل شماره هاي كوتاه مراكز خدماتي و امدادي، ناخواسته مزاحمت هاي تلفني براي اين مراكز به ويژه آتش نشاني ايجاد مي شود.
عدم توجه والدين به اين مساله مي تواند در بلند مدت، ايجاد مزاحمت هاي تلفني از سوي كودكان را به يك عادت خطرناك و همچنين اختلال رواني تبديل كند كه مي تواند آثار و نتايج جبران ناپذيري در پي داشته باشد.
توجه به اين نكات تربيتي و آموزشي از سوي والدين در خانه و معلمان و مشاوران در مدارس و تاكيد بر رعايت قوانين اجتماعي و احترام به حقوق ديگران در جامعه و گوشزد كردن عواقب اينگونه ناهنجاري ها مي تواند نقش موثري در كاهش اينگونه آسيب ها داشته باشد.
از سويي ديگر اگر بسياري از مزاحمان تلفني مي‌دانستند كه برابر قانون ايجاد مزاحمت تلفني يك فعل عمدي آگاهانه است و افراد پس از اثبات مزاحمت به يك تا شش ماه حبس محكوم مي‌شوند يا حتي برابر ماده 727 قانون مجازات اسلامي اين جرم را در عداد جرايم قابل گذشت احصا نكرده است شايد هيچگاه دست به اين اقدامات مجرمانه نمي زند.
*** كلام آخر
مزاحمت تلفني و به طور خاص ايجاد مزاحمت براي دستگاههاي امدادي و خدمات رسان مانند سازمان آتش نشاني معضلي ريشه اي است كه برخورد و پيشگيري از آن نيز نيازمند مجموعه اي از تدابير و راهكارهاست.
همگاني شدن دسترسي به ابزارهاي مختلف ارتباطي نظير تلفن همراه بدون ايجاد بستر فرهنگي لازم، خلاء هاي تربيتي و فرهنگي، مشكلات شخصيتي، نا آگاهي بخشي از مردم نسبت به تبعات و آسيب هاي ايجاد مزاحمت براي يك نهاد امدادي كه مي تواند لطمات جبران ناپذير جاني و مالي براي ديگران در پي داشته باشد. عدم اطلاع از برخورد قضايي با مرتكبين اين جرم و اغماض نهاد هاي قانوني در برخورد با متخلفين از جمله عوامل افزايش آمار مزاحمت هاي تلفني براي سازمان هايي مانند آتش نشاني است كه براي حل اين معضل بسته به عامل زمينه ساز آن بايد راهكار هاي متناسب با آن اتخاذ و دنبال شود.
در كنار اين موارد افزايش اعتماد عمومي نسبت به فعاليت دستگاه هاي امدادي مانند آتش نشاني به نحوي كه مردم آتش نشانان را همانگونه كه در واقعيت وجود دارد از خود بدانند و دادن اين باور درست به شهروندان كه در زمان وقوع حوادث و سوانح مختلف كه احتمال وقوع آن براي تمام افراد جامعه وجود دارد اين امدادگران هستند كه مي توانند از جان و مال آنان در برابر خطرات محافظت كنند، نقش موثري در كاهش مزاحمت هاي تلفني و هر گونه اخلال ديگري در عملكرد سازمان آتش نشاني و ساير دستگاه هاي امدادي خواهد داشت.
همدان-ايرنا- روزنامه همدان پيام در شماره روز يكشنبه يكم مهر ماه در مطلبي با عنوان «مزاحماني كه ايمني شهروندان را تهديد مي‌كنند» به بررسي وضعيت مزاحمان تلفني آتشنشاني و مشكلات آن پرداخته است.
