به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، از زمان ورود «دونالد ترامپ» به كاخ سفید و گام نهادن «امانوئل مكرون» همتای فرانسوی وی به كاخ الیزه، بر تمایلات استقلال طلبانه اتحادیه اروپا در قبال ایالات متحده افزوده شده كه البته سیاست های تهاجمی و یكجانبه گرایانه ترامپ در وقوع این واگرایی بی تاثیر نبوده است.
در روزهای گذشته اختلاف نظر آن دو درباره تشكیل ارتش اروپایی بالا گرفته است. ترامپ 18 آبان همزمان با ورود به پاریس برای شركت در مراسم صد سالگی پایان جنگ جهانی اول، در یك توئیت از برنامه 10 كشور اروپایی برای طرح دفاع مشترك به ابتكار عمل رییس جمهوری فرانسه برای مقابله با آمریكا، روسیه و چین انتقاد كرد.
ترامپ با توهین آمیز خواندن این ایده از سوی همتای فرانسوی در توئیتی نوشت «ماكرون رییس جمهورفرانسه به تازگی پیشنهاد داده است كه اروپا ارتش خود را تشكیل دهد تا بتواند از خود در مقابل آمریكا، چین و روسیه دفاع كند. بسیار توهین‌آمیز است. بهتر است اروپا ابتدا سهم عادلانه خود در ناتو را بپردازد. سهمی كه آمریكا آن را به مقدار زیادی تامین می‌كند.»
از نگاه مكرون، اروپا دیگر نمی تواند برای حفاظت از خود روی آمریكا حساب باز كند. از این رو او چند روز پیش در گفت وگو با روزنامه «وال استریت ژورنال» و همچنین «رادیو اروپا یك» تاكید كرده بود كه ما نمی توانیم از اروپایی‌ها حفاظت كنیم مگر این كه یك ارتش اروپایی واقعی داشته باشیم. از طرف دیگر اختلاف اروپا و آمریكا بر سر سازمان پیمان آتلانتیك شمالی (ناتو) و هشدار ترامپ در خصوص تامین هزینه های این پیمان نظامی از سوی تمامی اعضا، رهبران اروپایی را نگران ساخته است. ترامپ بارها از متحدان خود در ناتو گلایه كرده كه آنها بار مالی پیمان مذكور را روی دوش آمریكا انداخته اند.
لازم به یادآوری است كه ناتو بودجه نظامی ندارد ولی اعضای این پیمان متعهد شده اند كه سالانه 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای مصارف این پیمان نظامی هزینه كنند. به اعتقاد آمریكا، برخی از كشورهای ناتو این مقدار را برآورده نمی كنند. مثلا در سال جاری میلادی، ایالات متحده 3.5 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف بودجه نظامی كرده در حالی كه گفته می شود این نسبت برای فرانسه، 1.8 درصد است.
به باور ناظران، مسوولیت گریزی كاخ سفید در برابر پیمان ها و تعهدات بین المللی ارتباط مستقیمی با ایده ارتش اروپایی دارد. مكرون و دیگر مقامات قاره سبز راهبرد اتمی آمریكا و همچنین تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از پیمان «منع موشك های هسته ای میان برد» (INF) كه در سال 1987بین مسكو - واشنگتن منعقد شده بود را تهدیدی علیه خود می دانند؛ موضوعی كه اروپایی ها را نسبت به وقوع جنگ سردی دوباره نگران ساخته است.
ترامپ روز شنبه 18 مهرماه همزمان كه روسیه را به نقض پیمان منع موشك های هسته ای میان برد متهم می كرد، از احتمال خروج آمریكا از توافق مذكور سخن به میان آورد و تاكید كرد كه روسیه این پیمان را محترم نشمرده و برای همین ما این توافقنامه را فسخ كرده و از آن خارج می شویم.
همچنان كه انتظار می رفت «سرگئی ریابكوف» معاون وزیر خارجه روسیه، ایالات متحده را به اقدام متقابل تهدید كرد و برخی رهبران جهان از جمله مقامات اروپایی همچون آلمان به آن واكنش نشان دادند. به عنوان مثال «هایكو ماس» وزیر امور خارجه این كشور اظهار كرد كه ایالات متحده باید تبعات تصمیم خود را برای خروج از پیمان منع موشك های هسته ای میان‌برد و تاثیری كه این تصمیم بر اروپا و تلاش های آتی خلع سلاح در جهان خواهد گذاشت، در نظر بگیرد.
لازم به یادآوری است كه بر پایه پیمان منع موشك های هسته ای میان برد یا همان «آی ان اف» كه حدود سه دهه پیش بین «رونالد ریگان» رئیس جمهوری آمریكا و «میخائیل گوباچف» آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی امضا شد، دو طرف از تولید و آزمایش موشك‌های كوتاه برد 500 كیلومتر تا میان بردهایی 5500 كیلومتر منع می شدند.
البته این تنها مكرون نیست كه خواستار تشكیل ارتش اروپایی است و پس از ماجرای «برگزیت» و رای بریتانیایی ها به جدایی از پیكره اتحادیه، وزیران دفاع چهار كشور آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا در ماه اكتبر 2016 پیشنهادات خود را برای تشكیل یك ارتش مشترك اعلام كردند.
این پیشنهاد مشترك كه در قالب نامه به «فدریكا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه ارائه شده بود بر ضرورت اتخاذ یك سیاست دفاعی قوی، معتبر و واقع بینانه از سوی اروپا تاكید می كرد. در بخشی از این ماه آمده بود «ما معتقدیم در موقعیت پیچیده سیاسی كنونی كه حاصل بحران مهاجران، مشكلات اقتصادی و امنیتی و نیز خروج بریتانیا از اتحادیه اروپاست و به دلیل بدتر شدن فضای امنیتی در داخل و خارج اروپا، وجود یك سیاست دفاعی منسجم و قوی اروپایی ضروری است.»
آن چنان كه از سخنان سران اتحادیه برداشت می شود، آنها قصد ندارند نیروی دفاعی مشترك اروپایی را با ناتو جایگزین كنند اما در صددند تا از آن به عنوان مكمل ناتو و پر كردن خلا ناشی از كاستی های پیمان آتلانتیك شمالی بهره گیرند؛ ارتشی كه به دور از تصمیم سازی های كاخ سفید، تمام هم و غم خود را بر منافع اروپا متمركز كند.
همان طور كه «ژان كلود یونكر» رئیس كمیسیون اتحادیه اروپا مارس 2015 در گفت وگو با روزنامه آلمانی «ولت ام زونتاگ» ضمن تاكید بر لزوم تشكیل ارتش مشترك اروپایی با بیان این كه چنین ارتشی در رقابت با ناتو نخواهد بود، اظهار كرد كه «ارتش اروپایی به همكاری های بیشتر در طراحی، تولید و خرید ابزار نظامی خواهد انجامید و بدین گونه باعث كاهش چشمگیر هزینه های نظامی خواهد شد.»
پژوهش**9242**1552
تهران- ایرنا- پس از تغییر قدرت در آمریكا، زمزمه تشكیل ارتش اروپایی از سوی رهبران قاره سبز بیش از هر زمانی به گوش می رسد و این ایده حتی در صورتی كه قابلیت اجرایی شدن نداشته باشد اما حاوی یك پیام مهم یعنی اختلاف و واگرایی در دو سوی اقیانوس اطلس است.
