هر نفسی كه فرو می رود ممد حیات است

بیماری پنومونی معمولاً بر اثر عفونت ناشی از ویروس یا باكتری و گاهی نیز در اثر سایر میكرو ارگانیسم‌ها، برخی داروها و شرایط دیگر مانند بیماری خود ایمنی رخ می‌دهد.
در بیماری پنومونی، كیسه‌های هوایی متورم می‌شود و چون درون آن از مایعات پر می‌شود، در نتیجه اكسیژن رسانی كمتر شده و تبادلات گازی كاهش می‌یابد.
عفونت‌ ریه و می‌تواند به عاملی بسیار خطرناك تبدیل شده باعث مرگ انسان شود.
ریه از هزاران كیسه هوایی كوچك تشكیل شده كه با انقباض و انبساط، هوا را به درون بدن كشانده و پس از دریافت اكسیژن، دی اكسید كربن را از بدن خارج می‌كند.
بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، عفونت ریه در هر 20 ثانیه، جان یك نفر را می گیرد، همچنین پنومونی، كشنده‌ترین عفونت كودكان زیر پنج سال در جهان است؛ بر اساس اعلام WHO پنومونی در سال 2015 عامل مرگ حدود 920 هزار نفر كودك زیر پنج سال بوده است.
بیشترین میزان مرگ و میر این بیماری را كودكان زیر پنج سال، افراد مسن یا دچار مشكلات قلب و عروقی و مبتلایان به بیماری های مزمن ریوی، تشكیل می دهند.
طبق گفته پزشكان متخصص قسمت عمده ای از مرگ و میر حاصل از این بیماری قابل پیشگیری است و تشخیص و شناسایی زودهنگام در بیماری‌های عفونی ریوی می‌تواند منجر به نجات بیمار و جلوگیری از آسیب شدید ریوی شود.
بقای یك انسان به تنفس او وابسته است، آسیب دیدن ریه‌ها می‌تواند خطری جدی برای زندگی فرد باشد و از این رو هرگز نباید بیماری‌های ریوی را نادیده گرفت.
سازمان بهداشت جهانی از سال 2009، روز 12 نوامبر را روز جهانی پنومونی یا عفونت ریه نامگذاری كرد و این روز فرصت مناسبی برای آشنایی بیشتر مردم با عوارض و راههای پیشگیری از این بیماری است.
خبرنگار ایرنا به همین بهانه با تعدادی از متخصصان ریه و بیماری های داخلی گفت و گو كرده تا اطلاعات بیشتری در این زمینه در اختیار جامعه قرار دهند تا مردم مخاطرات عفونت ریه را جدی بگیرند.

*** عفونت ریه در میان كودكان و افراد مسن، شایع تر است
یك فوق تخصص ریه به ایرنا گفت: پنومونی یا عفونت ریه (سینه پهلو - ذات الریه) توسط انواع ویروس ها، باكتری ها و حتی قارچ ها ایجاد می شود.
دكتر فاطمه السادات قاسمی با بیان اینكه این بیماری در افراد زیر پنج سال و بالای 60 سال بیشتر مشاهده می شود ، افزود: همچنین در افراد دیابتی ،سیگاری، بیماری های قلبی و نقص ایمنی هم شایع تر است.
وی تصریح كرد: عامل ایجاد پنومونی یا عفونت ریه در فصول مختلف متفاوت است اما در فصول پاییز و زمستان با توجه به شیوع آنفلوانزا و اینكه می تواند ریه را هم درگیر كند احتمال شیوع پنومونی بیشتر است.
این فوق تخصص افزود: واكسیناسیون آنفلوانزا در افراد در معرض خطر می تواند كمك كننده باشد.

*** ضرورت شستن مداوم دست ها
وی با بیان اینكه برخی دستورالعمل تا حدود زیادی می تواند از ابتلا به پنومونی (عفونت ریه) پیشگیری كند اظهار داشت: شست و شوی مكرر دست ها، دوری گروه های خطر از افراد مبتلا به بیماری آنفلوانزا و استفاده از ماسك در پیشگیری از این بیماری، بسیار كمك كننده است.
دكتر قاسمی خاطرنشان كرد: رعایت بهداشت فردی و شناخت عوامل خطر و راه های پیشگیری به شناخت و درمان سریع این بیماری كمك فراوانی می كند، همچنین تشخیص زودرس بیماری می تواند هم از ایجاد عوارض پیشگیری كند و هم شانس سرایت به افراد دیگر را كاهش دهد.

***علائم پنومونی را بشناسید
قاسمی به علائم پنومونی (عفونت ریه) اشاره كرد و افزود: سرفه ، تب و لرز بیش از سه روز، تنگی نفس و درد قفسه سینه از عمده ترین نشانه های این نوع بیماری است كه به این نشانه ها باید توجه كرد.
این پزشك متخصص با بیان اینكه سرفه ها می تواند خشك یا با خلط چركی و حتی خونی همراه باشد تصریح كرد: مدت درمان بسته به نوع عفونت و پاسخ به دارو از یك هفته تا دو هفته متغیر است.

** 25 درصد مراجعان به اورژانس، بیماران ریوی هستند
یك متخصص بیماری های داخلی گفت: بطور متوسط حدود ٢٥ درصد از مراجعان سرپایی به كلینیك داخلی و بستری در اورژانس، بیماران ریوی هستند.
دكتر مریم دهقان افزود: تعداد مراجعین در فصول مختلف سال متفاوت خواهد بود بعنوان مثال بیشتر موارد تشدید بیماری و ابتلا به پنومونی در فصول سرد سال ایجاد می شود.

** پنومونی چیست؟
دكتر دهقان در ادامه در تعریف پنومونی اظهار داشت: پنومونی بیماری التهابی ریه است كه در آن كیسه های هوایی (آلوئولها) متورم و پر از مایعات شده و در نتیجه اكسیژن رسانی و تبادلات گازی كاهش می یابد و اگر در اثر عوامل عفونی مانند باكتری، ویروس ، قارچ یا انگل ایجاد شود در اصطلاح عامه به آن سینه پهلو یا ذات الریه گفته می شود.
وی خاطر نشان كرد: البته قابل ذكر است كه نوعی از التهاب ناشی از داروها و یا بیماریهای خود ایمنی نیز وجود دارد كه به آن پنومونیت اطلاق می شود.

** شیوع پنومونی در اطفال و افراد مسن، بیشتر است
دكتر دهقان در ادامه گفت: پنومونی در هر سنی ممكن است ایجاد شود ولی میزان بروز آن در دو گروه سنی اطفال و افراد مسن، بیشتر است.

**علل و عوامل ایجاد پنومونی
این متخصص بیماری های داخلی در مورد علل و عوامل پنومونی هم یادآور شد: علل عفونی در ایجاد این بیماری دخیل هستند اما عواملی چون مصرف سیگار، دخانیات و الكل، آسم و بیماری های انسدادی و ساختمانی ریه ،سن بالا، ضعف سیستم ایمنی بدن در شرایطی مانند ایدز یا سرطان و مصرف مواد سركوب كننده این سیستم مستعد افزایش این بیماری است.
به گفته وی همچنین دیابت و نارسایی كلیوی و یا قلبی، تشنج، مواجهات خاص مانند تماس با پرندگان، خرگوش، گربه و دام ه موثر است.

**شایع ترین علایم و نشانه ها
این متخصص داخلی گفت: تب در اكثر اوقات، خلط گاهی همراه با خون، تنگی نفس و درد قفسه سینه و در موارد شدید كاهش سطح هوشیاری از جمله علائم این بیماری است.

**درمان پنومونی
وی با بیان اینكه درمان پنومونی یا عفونت ریه بستگی به عامل ایجاد كننده این بیماری دارد گفت: به عنوان مثال در عفونت های باكتریال، آنتی بیوتیك مناسب با تجویز پزشك توصیه می شود و در تمام موارد در فرد مبتلا به پنومونی، استراحت كافی، مصرف مایعات و كنترل تب لازم است.
دكتر دهقان خاطر نشان كرد: درمان پنومونی بسیاری اوقات بصورت سرپایی انجام و در موارد شدید فرد در بخش بیمارستانی یا مراقبت های ویژه بستری می شود.

** راههای پیشگیری عفونت ریه
این متخصص داخلی ، ترك سیگار ، پرهیز از آلاینده های محیطی و دود حاصل از گرم كردن یا پخت و پز داخل خانه با چوب، تزریق واكسیناسیون مانند واكسن آنفلوانزا، پنوموكوك ، سیاه سرفه، آبله مرغان و سرخك را از جمله راههای پیشگیری از این بیماری بیان كرد.
وی اظهار داشت: اقدامات زیست محیطی و درمان بیماریهای زمینه ای و كنترل عوامل خطر، اجتناب از تماس مستقیم با ترشحات ریوی فرد مبتلا مثلا با استفاده از ماسك، رعایت بهداشت دست ها، مراقبت بهداشتی مناسب دهان و دندان و كنترل سایر عوامل مستعد كننده از دیگر راههای پیشگیری است.
وی افزود: قطعا آلودگی های محیطی و جوی، مشاغل و مواجهات شغلی خاص، كار در معادن، مصرف دخانیات و الكل در ایجاد بیماریهای ریوی دخیل هستند.

** سیگار، مهمترین عامل سرطان ریه است
دكتر دهقان با بیان اینكه مصرف سیگار موجب سرطان ریه می شود گفت: به همه افراد برای پیشگیری از ابتلا به سرطان ریه توصیه می شود در قدم نخست از مصرف سیگار و هرگونه مواد مخدر خودداری كنند.
دكتر دهقان افزود: در مورد مشاغل پرخطر به حداقل رساندن تماس های شغلی و استنشاق مواد مضر با استفاده از ماسك حتما كمك شایانی در كاهش ابتلا به اینگونه بیماری خواهد كرد و در كنار موارد مذكور واكسیناسیون بموقع و مناسب و درمان سریع بیماری های زمینه ای نیز توصیه می شود.

*** ترك سیگار، بعنوان مهم ترین عامل زمینه ساز
وی مهم ترین راههای پیشگیری از ابتلا به سرطان ریه را ترك سیگار بعنوان مهم ترین عامل زمینه ساز، به حداقل رساندن مواجهات شغلی با استفاده از ماسك های تنفسی و درمان بموقع و مناسب بیماری های زمینه ای ریوی اعلام كرد.

*** ترزیق واكسن آنفلوانزا برای افراد در معرض خطر
وی ادامه داد: واكسیناسیون آنفلوانزا برای اكثر افراد با بیماری زمینه ای مزمن (از قبیل بیماران مبتلا به دیابت و نارسایی قلبی و كلیوی و ابتلا به نقص ایمنی) و نیز افراد مسن و خانم های باردار در فصل شیوع آنفلوآنزا توصیه می شود.

** عفونت ها با تغذیه، رابطه دو سویه دارند
یك متخصص تغذیه و رژیم درمانی هم گفت: عفونت ها با تغذیه یك رابطه دو سویه دارند به این معنی كه اگر وضعیت تغذیه فرد مشكل پیدا كند امكان ابتلا به عفونت یا تشدید عفونت ها نیز وجود دارد.
دكتر حسن مظفری افزود: اگر فردی مبتلا به بیماری عفونی شود تبعاتی چون كم اشتهایی هم در پی دارد كه این موجب مصرف انرژی زیاد در بدن می شود.
وی خاطرنشان كرد: به ازای هر درجه تب در فردی كه عفونت دارد 13 درصد انرژی مورد نیاز فرد افزایش می یابد و از این رو نیاز است كه فرد به موضوع تغذیه توجه جدی داشته باشد.
دكتر مظفری افزود: به دلیل تغذیه نامناسب، بدن به عفونت ها خوش آمد می گوید و از طرف دیگر اگر عفونت گسترش پیدا كند وضعیت تغذیه فرد هم با مشكل مواجه می شود.
وی یادآور شد: كسانی دچار عفونت می شوند باید به مراقبت و تغدیه خاص توجه داشته باشند.
مظفری اضافه كرد: برخی باورهای غلط در مورد بیماری های عفونی وجود دارد مبنی بر اینكه فرد باید غذا كم بخورد و استراحت كند درصورتیكه كه زمانی عفونت رخ می دهد فرد باید غذاهای مقوی با توجه به عفونت خود مصرف كند تا با كمبود تعذیه ای روبرو نشود.
وی تصریح كرد: افراد مبتلا به عفونت ها باید در زمان بیماری مواد مغذی و مكمل های آن را دریافت كنند تا ضمن كاهش عفونت، زودتر بهبود یابند.
بخش قابل توجهی از جامعه ما بسیاری از بیماری ها را جدی نمی گیرند و از كنار آن بی تفاوت می گذرند بویژه بیمارهایی همچون عفونت های ریه كه می تواند در صورت عدم رسیدگی به موقع، منجر به عفونت های شدید و حتی مرگ شود.
ضروری است بخش بهداشت و درمان جامعه هم حضور پر رنگ تری در این زمینه داشته باشد و با ارائه آموزش های لازم، شهروندان و بخصوص آنهایی كه مدام با آلاینده ها درگیر هستند را با خطرات ناشی از بیماری های ریوی بیشتر آشنا سازد.
داشتن جامعه سالم و به دور از بیماری ها، آرزویی دست نیافتنی نیست اگر بهداشت و درمان را جدی بگیریم و پیشگیری را در اولویت برنامه های روزمره رندگی خود قرار دهیم.
2088/ 6197
گزارش از كبری دانشی و محمدحسین فلاح